Problemy osobiste, finansowe, zdrowotne i inne – to tylko kilka z mnóstwa sytuacji, które wiele osób bez wahania uzna za stresujące. Stres (ang. stress – nacisk, przeciążenie, ciśnienie) to fizjologiczny i psychologiczny stan „podwyższonej gotowości bojowej” organizmu, do stawienia czoła wyzwaniom, jakie stawia nam życie każdego dnia. Większość z nas uważa go za negatywne doświadczenie, które bardzo często przejmuje nad nami kontrolę i utrudnia codzienne funkcjonowanie.
Tymczasem stres jest naturalną reakcją organizmu. Nie możemy całkowicie się go pozbyć i wyeliminować z naszego życia. Możemy jednak sprawić, że będzie dla nas mniej uciążliwy i będziemy mogli sobie lepiej z nim radzić. Można się tego nauczyć, wykorzystując wiele przydatnych technik. Dziś przedstawię jedną z nich. Wykorzystuję ją dość często w mojej pracy pedagogicznej i terapeutycznej.
Mowa o kolorowaniu antystresowym. W ostatnim czasie stało się ono dość popularne, zarówno wśród dzieci, młodzieży, jak i osób dorosłych. W sklepach, a także zupełnie za darmo w Internecie możemy znaleźć wiele ciekawych odstresowujących kolorowanek przeznaczonych dla osób w różnym wieku i o różnych zainteresowaniach. Chciałbym szczególnie polecić dwa rodzaje kolorowanek.
Pierwszym z nich są mandale. Mandala ze starohinduskiego języka tzw. sanskrytu oznacza cały świat, centrum, koło życia. Jest to rysunek na planie koła. Koło uważane jest za kształt doskonały, symbolizuje kosmos, wieczność, naturalny porządek. Mandala pojawiła się w Tybecie w VIII wieku. W życiu tybetańskich mnichów pełni ona bardzo ważną rolę rytualnego instrumentu służącego do medytacji. Wspomaga koncentrację poprzez zawężenie pola widzenia i ograniczenie go do centrum. Mandala przybiera bardzo różnorodne formy: rysunków, obrazów z kolorowego piasku, rzeźb, a nawet układów tanecznych.
Mandale można tworzyć i rysować samemu lub po prostu kolorować gotowe wzory. Kolorowanie mandali to doskonała technika terapeutyczna. Używana jest ona w arteterapii, czyli terapii poprzez sztukę, a także w psychoterapii w leczeniu nerwic i depresji. Wykorzystanie mandali w pracy z dziećmi i młodzieżą daje bardzo dobre efekty. Mandale nie tylko relaksują i odstresowują. Przypisuje się im wiele innych właściwości: poprawiają koncentrację uwagi, ćwiczą koordynację wzrokowo-ruchową, usprawniają motorykę małą (ruchy dłoni), rozwijają kreatywność. Jak zatem pracować z nimi by kolorowanie sprawiało nam przyjemność i uwalniało od stresu.
Kolorowanie mandali powinno wynikać ze spontanicznej potrzeby i nie podlegać naciskom z zewnątrz. Po wydrukowaniu wybranego rysunku z Internetu lub wzięciu odpowiedniej książki z kolorowankami należy zorganizować sobie miejsce pracy i chwilę wolnego czasu. Do kolorowania można używać różnych narzędzi i przyborów. Najlepiej przygotować je sobie na stoliku wcześniej przed rozpoczęciem pracy. Ważne jest, aby kolorować kręgami, najlepiej rozpoczynając od kręgu zewnętrznego i stopniowo zmierzać do środka. Nie powinno się kolorować w tradycyjny sposób, np. od góry do dołu lub od lewej do prawej, gdyż wówczas nie osiągniemy oczekiwanego efektu. Tylko praca po okręgach umożliwia nam zrelaksowanie i odpowiednie skupienie uwagi. Bardzo korzystny i odprężający efekt daje dodatkowo słuchanie muzyki relaksacyjnej w trakcie kolorowania. Kolorowanie mandali możemy organizować również w grupach na zajęciach. Należy przy tym pamiętać, że twórcy mandali przy pomocy barw mają wyrażać swoje przeżycia i emocje w bezpiecznych warunkach.
Po ukończonej pracy można poprosić chętnych uczestników o próbę interpretacji swojej pracy. Trzeba jednak powstrzymywać się przed nadmierną analizą wypowiedzi. Najważniejsze są subiektywnie doświadczane wrażenia i emocje danej osoby. Interpretację mandali najlepiej jest rozpocząć od nadania jej tytułu przez osobę, która ją stworzyła. Powinien być on nadany spontanicznie i stanowić podsumowanie dzieła. W dalszej kolejności można spróbować przeanalizować barwy zawarte w rysunku i towarzyszące im emocje.
Drugim rodzajem kolorowanek, które warto zastosować w walce ze stresem, są węzły celtyckie. Jest to rodzaj splotów oraz motywów dekoracyjnych, szeroko stosowanych w sztuce i kulturze celtyckiej. Motyw ten pojawia się również w chrześcijańskich budowlach i rzeźbach. Większość węzłów celtyckich to sploty zamknięte. Nie mają one początku i końca, przypominają często spotykane plecione kosze. Istnieje bardzo dużo rodzajów węzłów; od prostych do bardzo skomplikowanych i zawiłych. Ich kolorowanie ma bardzo podobne właściwości jak praca z mandalami. Równie dobrze odstresowują, ćwiczą koncentrację uwagi i wyciszają. W odróżnieniu od mandali, kolorujemy je nie kręgami, lecz zgodnie z kierunkiem danego węzła, zmierzając do jego zamknięcia. Dodatkowo więc kształtować one mogą wytrwałość, orientację przestrzenną i znajomość kierunków u dzieci. Polecam każdemu zabawę w odstresowujące kolorowanki niezależnie od wieku.
