Głównym celem ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw jest wprowadzenie zmian w zakresie mieszkań treningowych i wspomaganych. W wyniku nowelizacji obecne „mieszkania chronione” zostaną zastąpione dwoma nowymi formami wsparcia „mieszkaniami treningowymi i wspomaganymi”.
Będą one oferowały wsparcie dla osoby pełnoletniej, która ze względu na trudną sytuację życiową, wiek, niepełnosprawność, chorobę, potrzebuje wsparcia w codziennym funkcjonowaniu, ale nie wymaga usług całodobowej opieki, w szczególności przy zaburzeniach psychicznych, bezdomności, zakończeniu pobytu w pieczy zastępczej, młodzieżowym ośrodku wychowawczym, okręgowym ośrodku wychowawczym, zakładzie poprawczym, schronisku dla nieletnich, a także cudzoziemcowi, który uzyskał w Polsce status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy.
W „mieszkaniu treningowym” będą świadczone usługi bytowe, praca oraz nauka lub utrwalania niezależności, sprawności w zakresie samoobsługi, pełnienia ról społecznych w integracji ze społecznością lokalną, w celu umożliwienia prowadzenia niezależnego życia.
W „mieszkaniu wspomaganym” świadczone będą usługi bytowe, praca socjalna oraz pomoc w wykonywaniu czynności niezbędnych w codziennym funkcjonowaniu i realizacji kontaktów społecznych, w celu utrzymania lub rozwijania niezależności osoby na poziomie jej psychofizycznych możliwości.
W ustawie zrezygnowano z przeprowadzenia rodzinnego wywiadu środowiskowego przy kwalifikowaniu do mieszkań treningowych i wspomaganych. Ustawa zakłada, że objęcie wsparciem w formie pobytu w mieszkaniu treningowym lub wspomaganym poprzedzać będzie zawarcie kontraktu mieszkaniowego. Na wojewodę nałożony został obowiązek prowadzenia rejestru mieszkań treningowych i wspomaganych prowadzonych przez gminę i powiat lub na ich zlecenie, znajdujących się na terenie danego województwa. Wojewoda na bieżąco będzie aktualizował zgłoszone dane w rejestrze. Rejestr będzie jawny – dane udostępniane będą na stronie internetowej urzędu wojewódzkiego. Ustawa w zakresie zmian dotyczących mieszkań treningowych lub wspomaganych zawiera szereg przepisów przejściowych mających na celu przekształcenie dotychczasowych mieszkań chronionych w mieszkania treningowe oraz wspomagane.
Ustawa doprecyzowuje również
regulacje dotyczące usług sąsiedzkich, jako formy realizacji usług
opiekuńczych. Nowa usługa ma zaspokoić potrzeby osób, które
wymagają wsparcia w codziennym funkcjonowaniu, np. poprzez zrobienie
zakupów, przyniesienia opału, przygotowanie posiłku, a które nie
musi być realizowane przez specjalistyczną kadrę.
Ich
organizatorem będzie gmina właściwa ze względu na miejsce
zamieszkania osoby korzystającej z tej formy pomocy.
Ustawa wprowadza do ustawy o pomocy społecznej usługi wsparcia krótkoterminowego świadczone w formie opieki całodobowej lub dziennej przez dom pomocy społecznej, które mogą być przyznane osobie, która ze względu na wiek, chorobę lub niepełnosprawność wymaga doraźnej pomocy w formie pobytu całodobowego lub w formie dziennej, ze względu na czasowe ograniczenie możliwości zapewnienia właściwego wsparcia w miejscu zamieszkania przez osoby na co dzień sprawujące opiekę nad tą osobą. W ustawie zawarte zostały ograniczenia, na podstawie których osoba może korzystać z usług wsparcia krótkoterminowego w danym roku kalendarzowym zarówno w formie pobytu całodobowego, jak i w formie dziennej, jednak łącznie dla obydwu form nie dłużej niż 60 dni w roku kalendarzowym.
W wyniku nowelizacji podwyższone zostaną kwoty kryterium dochodowego branego pod uwagę do ustalania wysokości zasiłku stałego ze 100 proc. kryterium dochodowego na osobę samotnie gospodarującą na 130 proc kryterium dochodowego na osobę samotnie gospodarującą oraz ze 100 proc. kryterium dochodowego na osobę w rodzinie do 130 proc. kryterium dochodowego na osobę w rodzinie. Ustawa podwyższa również minimalną wysokości zasiłku stałego z 30 zł do 100 zł.
W ustawie wprowadza się także regulację obligującą kierowników lub dyrektorów domów pomocy społecznej oraz podmioty prowadzące placówki zapewniające całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku do prowadzenia rejestru zgłoszeń o zdarzeniach nadzwyczajnych, związanych z zagrożeniem życia lub zdrowia mieszkańców domów pomocy społecznej lub placówek.
Ustawa wprowadzona także zmiany w zakresie udzielania zezwolenia na prowadzenie domu pomocy społecznej i placówki zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym oraz osobom w podeszłym wieku po uprzednim cofnięciu zezwolenia. Podmiotowi, któremu cofnięto zezwolenie, będzie wydawana ponowna decyzja na czas określony – 1 roku.
Ustawa wchodzi w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po 2 miesiącach od ogłoszenia. Wyjątek będą stanowić przepisy dotyczące ustalania wysokości zasiłku stałego z pomocy społecznej oraz rejestru zgłoszeń o zdarzeniach nadzwyczajnych, które to mają wejść w życie z dniem 1 stycznia 2024 roku.
Źródło: Kancelaria Prezydenta / oprac. red.
