Miasto Gdańsk dołącza do grona miast przyjaznych starzeniu się. W sieci, zrzeszającej ponad 1500 miast i społeczności, znajdują się miejscowości i organizacje z ponad 50 krajów. Celem inicjatywy jest wymiana dobrych praktyk i współpraca na rzecz seniorów, a także zyskanie dostępu do wyników specjalistycznych badań, analiz i rekomendacji. Do sieci należy m.in. wiele miast Stanów Zjednoczonych i Australii, a także z Ameryki Południowej, Azji i Europy.
Sieć Miast i Społeczności Przyjaznych Starzeniu Światowej Organizacji Zdrowia powstała w 2010 roku. Jej celem jest połączenie miejscowości, grup i stowarzyszeń na świecie w długofalowym celu tworzenia dobrych warunków do starzenia się. Członkami zostają miasta i organizacje wyróżniające się swoimi praktykami na rzecz seniorów.
Sieć Miast Przyjaznych Starzeniu WHO
– Kwestia zapewnienia aktywnego starzenia się jest wyzwaniem cywilizacyjnym. W naszym mieście od kilku lat prowadzimy różnego rodzaju działania, które są realizowane w uzgodnieniu ze środowiskami seniorów. Gdańska Rada Seniorów, zaczęła działać już w 2007 roku, jeszcze zanim pojawiły się uregulowania ustawowe, obecnie ta grupa współpracuje z Radą Miasta. W 2010 roku pojawił się pełnomocnik prezydenta do spraw seniorów. Aktywnie działamy, wspierając też działalność kół i klubów senioralnych. Właśnie to przenikanie się pokoleń i ludzi, którzy są aktywni na różnych polach, jest czymś bardzo potrzebnym dla równomiernego rozwoju naszego miasta – mówiła Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska. – Gdańsk został wpisany na listę miast przyjaznych starzeniu się przygotowywaną przez Światową Organizację Zdrowia. Jesteśmy jednym z kilkunastu miast w Polsce, któremu taki certyfikat został przyznany. Zaświadcza on o tym, że umiemy aktywizować seniorów, wspierając ich w tym, co sami chcą robić. Myślę, że na tym także polega duch naszego miasta, miasta wolności i solidarności.
W Sieci Miast i Społeczności Przyjaznych Starzeniu Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) znajduje się ponad 1500 członków z ponad 50 krajów. Są nimi na przykład Bruksela, Londyn i Paryż, ale także australijska Canberra czy stolica USA Waszyngton D.C. Sieć wzbogaca także 12 polskich członków – m.in. Katowice, Kraków i Wrocław. Członkostwo w sieci to dla Gdańska możliwość:
- dzielenia się autorskimi rozwiązaniami i doświadczeniami, ale też korzystania z praktyk wypracowanych w innych ośrodkach, tj. np. projektowaniem przestrzeni publicznych i budynków przyjaznych starzeniu, organizacji transportu i mieszkalnictwa, rozwijaniu partycypacji obywatelskiej, zwiększaniu zatrudnienia, rozwijaniu komunikacji i informacji, wsparciu społecznym i usług zdrowotnych,
- zyskania dostępu do wyników badań, analiz oraz rekomendacji wypracowanych przez organizacje, władze czy ośrodki akademickie na całym świecie,
- nawiązania współpracy i wymiany doświadczeń z innymi miastami, którym także zależy na stałym rozwijaniu oferty adresowanej do seniorek i seniorów oraz na wdrażaniu usług i rozwiązań dotyczących szeroko rozumianej dostępności.
Badanie seniorów i ich potrzeb
– Mieszkańców w wieku 60+ przybywa we wszystkich miastach na świecie, również w Gdańsku. Niezwykle ważne jest, aby polityki miejskie, inwestycje i rozwój miasta odbywały się w oparciu o potrzeby i oczekiwania tej grupy społecznej – mówiła Agnieszka Owczarczak, przewodnicząca Rady Miasta Gdańska. – Gdańska oferta na rzecz seniorów i seniorek koncentruje się na czterech obszarach: aktywność, edukacja, zdrowie i profilaktyka oraz pomoc i wsparcie. W tych czterech obszarach seniorzy mogą realizować się w różnych miejscach i różnych organizacjach. Nasze działania spowodowały uhonorowanie Gdańska certyfikatem, który dla miasta solidarności, wspierającego wszystkich mieszkańców, jest niezwykle istotny.
W Gdańsku spośród prawie 500 tys. mieszkańców, ponad 25% osób ma 60 i więcej lat. Ten odsetek powoli, ale systematycznie się zwiększa. W 2023 roku, w trakcie prac nad Gdańskim Modelem Równego Traktowania, zbadano oczekiwania seniorów co do zdrowia, kultury i aktywności obywatelskiej, a także pracy i uczenia się przez całe życie oraz bezpieczeństwa i przeciwdziałania dyskryminacji. Podczas badania pytano także o usługi społeczne, przestrzeń publiczną, mobilności i mieszkalnictwo. Wyniki wskazały, że seniorzy chcą aktywnie uczestniczyć w życiu publicznym i kulturalnym miasta, mieć możliwości rozwoju swoich pasji i działania w senioralnych grupach nieformalnych oraz realizowania projektów i przedsięwzięć międzypokoleniowych.
Wsparcie seniorów w Gdańsku
– Mam tę wielką przyjemność budować politykę senioralną we współpracy z samorządem. To olbrzymie wyzwanie, biorąc pod uwagę jak szybko jako społeczeństwo się starzejemy. Od lat samorządy odpowiadały na potrzeby organizacji senioralnych i samych seniorów tworząc różne formy aktywności społecznej. Jednym z najlepszych przykładów jest właśnie Gdańsk. Dowodem tego jest dziś certyfikat Światowej Organizacji Zdrowia, który honoruje Gdańsk jako miasto przyjazne starzeniu się – mówiła Marzena Okła-Drewnowicz, ministra do spraw polityki senioralnej. – Wiele inicjatyw, które już rozpoczęliśmy w ciągu tych stu pierwszych dni rządu to projekty, które nie udadzą się, jeśli nie będzie dobrych, zaangażowanych i sprawdzonych samorządowców. Taką współpracę zakłada Bon Senioralny: jako rząd dajemy pieniądze, pomagamy budować cały sektor usług społecznych, ale to samorząd jest organizatorem i zleceniodawcą tych usług. Jesteśmy ich partnerem w tym wielkim działaniu.
Gdańsk był jednym z pierwszych miast w Polsce, które wprowadziły politykę uwzględniającą potrzeby i oczekiwania osób w wieku 60+. Dzięki niej, w mieście dba się o propozycje ciekawego spędzania czasu, zdobywania wiedzy czy nawiązywanie kontaktów, ale także o szerokie wsparcie dla osób, które go potrzebują np. z powodu stanu zdrowia czy sytuacji życiowej. Wśród rozwiązań systemowych, należy wymienić, że w 2007 r. powołano Gdańską Radę ds. Seniorów, a w 2011 r. ustanowiono Pełnomocnika Prezydenta ds. Seniorów. W 2018 r. powołano Radę Seniorów w Gdańsku, czyli reprezentację osób starszych przy Radzie Miasta Gdańska. Ważne wsparcie stanowi także Gdański Fundusz Senioralny, który wspiera działania integrujące i aktywizujące środowisko gdańskich seniorów, proponując:
- mini granty dla grup nieformalnych, 1 tys. zł na inicjatywę,
- granty dla organizacji pozarządowych, 9 tys. zł na projekt,
- konkurs na wsparcie dla klubów i kół seniora, do 1 tys. zł.
Centrum Dolna Brama: miejsce spotkań seniorów
Od sierpnia 2023 roku w Centrum Dolna Brama 8 działa Centrum Informacji i Animacji Senioralnej. Jest to miejsce otwarte i przyjazne dla aktywności osób starszych. Zespół Centrum koordynuje działania miasta dla osób 60+, z myślą o nich tworzona jest także sieć wymiany informacji. Animuje również działania oczekiwane przez seniorów. Tylko przez pierwsze 4 miesiące działalności Centrum, w ponad 220 wydarzeniach tam organizowanych, wzięło udział prawie 4,5 tys. osób.
W sierpniu 2023 r. w Centrum Dolna Brama powstało także Centrum Weterana i Edukacji Patriotycznej. To miejsce ułatwia integrację środowisk kombatanckich czy wspólne planowaniu obchodów rocznic, czy świąt. Rolę centrów aktywności lokalnej, w której gdańscy seniorzy spędzają czas pełni także 29 Domów i Klubów Sąsiedzkich. Seniorzy aktywni są także podczas spotkań w ponad 70 kołach i klubach seniora, działających m.in. w gdańskich instytucjach kultury.
Marcin Szeląg
