25 maja w krajach Unii Europejskiej jest Międzynarodowym Dniem Dziecka Zaginionego. Organizatorem Dnia w Polsce jest ITAKA – Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych, która w tym roku przygotowała go pod hasłem: ”Dzieci nie są niewidzialne – zauważ dziecko zanim zaginie”. Według ITAKI, każdego roku w Polsce ginie bez wieści ponad 15 tysięcy ludzi. Połowa z nich nie skończyła 18 lat.
Pierwotnie tekst ukazał się na łamach Razem z Tobą w 2010 roku.
Co trzy dni ginie bez wieści dziecko, które nie skończyło siedmiu lat. Codziennie ginie dwoje dzieci w wieku 7 – 13 lat. Każdego dnia policja przyjmuje zgłoszenia o 10 zaginionych nastolatkach w wieku 14-17. Większość z tych zaginięć wyjaśnia się, ale niektóre kończą się tragicznie. Bywa, że rodzice nie dowiedzą się nigdy, co stało się z ich dzieckiem.
Gdy nastolatek czuje złość do rodziców, gdy uważa, że jego potrzeby są lekceważone, a samotność (mimo fizycznej obecności rodziny) staje się nie do zniesienia, wtedy pojawia się myśl o ucieczce. Dlaczego dziecko bywa złe na rodziców? Bo nie pozwalają mu na samodzielność, na własne zdanie i jakąkolwiek indywidualność – wszystko musi być po ich myśli.
Niekiedy dzieci uciekają przed niebezpieczeństwem, krzywdą, upokorzeniem. Przed problemami, które przerosłyby niejednego dorosłego człowieka. Uciekają od biedy, molestowania psychicznego, seksualnego, od przemocy, od ciągłych kłótni rodziców. Uciekają dzieci, które nie mają wsparcia w swoim otoczeniu i nie potrafią lub nie mają, kogo poprosić o pomoc. Zaginięcie może się zdarzyć w każdej rodzinie, w każdym środowisku.
Od marca 2009 r. specjaliści ITAKI dyżurujący przy telefonie 116 000 w sprawie zaginionego dziecka przyjęli 228 zgłoszeń zaginięcia osoby nieletniej. 182 dzieci udało się odnaleźć. W ciągu 11 lat swego istnienia ITAKA zajmowała się 1293 sprawami zaginięć dzieci. Wśród zaginionych nieletnich, których poszukiwała ITAKA, jest dwa razy więcej dziewcząt(845), niż chłopców (448). Wynika to między innymi z tego, że dużą część zaginięć dzieci stanowią ucieczki nastolatków, które zdecydowanie częściej podejmują dziewczęta niż chłopcy. Najwyższy odsetek zaginięć dzieci odnotowany jest w województwie śląskim – 12,7%, w pozostałych województwach zaginięcia rozkładają się równomiernie. Około 30% zaginionych dzieci pochodzi z 10 największych miast w Polsce, w tym 10% z Warszawy. Aż 86% to nastolatki pomiędzy 12 a 18 rokiem życia.
Jeżeli spotkamy zagubione dziecko bez opieki dorosłego i nie zainteresujemy się nim, to kolejną osobą, która je spotka może być ktoś, kto mu wyrządzi krzywdę. Niestety, zaginione dzieci często stają się ofiarami przestępstw.
Zawiadamiając policję należy przedstawić jak najbardziej aktualne zdjęcie i być przygotowanym do odpowiedzi na pytania o:
• pełne dane personalne dziecka,
• cechy wyglądu zewnętrznego dziecka,
• ubiór ze szczególnym uwzględnieniem znaków firmowych,
• opis przedmiotów posiadanych przez dziecko,
• miejsce i okoliczności zaginięcia,
• prawdopodobną przyczynę zaginięcia, w kontekście sytuacji rodzinnej, szkolnej, konfliktów, wypowiedzi, pozostawionych listów,
• adresy osób instytucji do których mogła się udać osoba zaginiona,
• rodzaj i zakres czynności poszukiwawczych podjętych dotychczas przez rodzinę, znajomych lub podmioty pozapolicyjne.
KILKA WAŻNYCH RAD DLA RODZICÓW I OPIEKUNÓW
• Małego dziecka nie zostawiaj nigdy bez opieki nawet na chwilę. Pamiętaj! Nie zostawiaj dziecka wózku przed sklepem.
• Dziecko NAJWCZEŚNIEJ JAK TO MOŻLIWE powinno znać nie tylko swoje imię, ale też nazwisko. Pamiętaj! Dziecko musi wiedzieć, jak się nazywają jego rodzice (lub inni opiekunowie) i znać nazwę miejscowości, w której mieszka.
• Do 10. roku życia dziecko nie powinno zostawać samo w domu. Dziecko starsze może zostać, ale NA KRÓTKO. Pamiętaj! Dziecko musi wiedzieć, gdzie są rodzice, znać ich numer telefonu i potrafić do nich zadzwonić.
• Dziecko samo w domu powinno wiedzieć, że kiedy ktoś puka do drzwi, nie może ich NIKOMU otwierać. Nie powinno zdradzać, że jest bez opieki. Lepiej powiedzieć przez drzwi, że „mama śpi, a u nas w domu mamy się nie budzi. Proszę przyjść później”. Podobnie, gdy dzwoni telefon: „mama śpi.” Pamiętaj! Naucz dziecko, aby nie dało się przekonać NIKOMU.
• Podwórko przed domem (i w mieście, i na wsi) nie jest miejscem całkowicie bezpiecznym. Jeśli to możliwe, powinno być ogrodzone, a furtka zamknięta na klucz. Dzieci młodsze niż siedmioletnie nie mogą bawić się bez opieki dorosłych. Pamiętaj! Wyglądanie przez okno raz na kilka minut, to nie jest właściwa opieka nad dzieckiem.
• Kiedy dziecko wychodzi z domu razem z rodzicami, to RODZICE PILNUJĄ dziecka. W miejscach publicznych (np. supermarkety, masowe imprezy plenerowe) rodzice powinni być szczególnie ostrożni. Pamiętaj! Małe dziecko trzymaj za rękę. Pamiętaj! W miejscach publicznych (np. w supermarkecie) rodzice towarzyszą dziecku, gdy idzie do toalety.
• Jeżeli droga do szkoły wiedzie przez niezamieszkałe okolice, dziecko NIGDY nie powinno nią iść bez opieki dorosłego. Pamiętaj! Jeśli zorganizowanie takiej opieki jest trudne, dzieci powinny chodzić do szkoły w grupie rówieśników.
• Kiedy dziecko jest zaczepiane przez obcego, który budzi jego niepokój musi OD RAZU krzyczeć: „nie znam tego pana! to nie jest mój tatuś!” Pamiętaj! Dorośli, kiedy słyszą krzyk dziecka muszą NATYCHMIAST zareagować.
• Dziecko, nawet duże, NIGDY nie powinno korzystać z autostopu (tzw. okazji). Pamiętaj! Dziecko nie powinno stać samo na przystanku autobusowym. Naucz dziecko, że jeżeli zatrzyma się przy nim kierowca, który pyta o drogę, dziecko musi stanąć w odległości co najmniej metra od samochodu, udzielić krótkiej odpowiedzi i odejść. Pamiętaj! Dziecko musi wiedzieć, że kiedy nieznany kierowca (lub pasażer) nagle wysiada, trzeba uciekać.
• Dziecko musi wiedzieć, że nigdy i OD NIKOGO obcego nie przyjmuje słodyczy i innych prezentów. ZAWSZE ODMAWIA. Pamiętaj! Naucz dziecko, by – jeśli spotkała je taka sytuacja – powiedziało Ci o tym przy najbliższej okazji.
• Dziecko nie powinno bać się powiedzieć NIE komuś dorosłemu (także znajomemu), kto dotyka je w sposób, który budzi zdziwienie, niepokój, zawstydzenie lub ból. Pamiętaj! Dziecko powinno wiedzieć, że jeśli taka sytuacja wydarzyła się, to nie jest jego wina. I że powinno o tym powiedzieć osobie dorosłej, do której ma się największe zaufanie.
• Dziecko, które korzysta z Internetu, powinno chronić swoje dane. Pamiętaj! Rozmawiaj ze swoim dzieckiem na ten temat. Przekonaj je, aby nie podawało w Internecie nikomu swoich danych kontaktowych.
• Podczas wyjazdów na wakacje ubieraj dziecko w jaskrawe kolory. Pamiętaj! Naucz dziecko nazwy pensjonatu (hotelu ), w którym mieszkacie.
• Pamiętaj! Naucz dziecko, że jeśli się zgubi, ma stać w miejscu i czekać aż dorosły je znajdzie. Jeśli to możliwe, niech poprosi osobę dorosłą o pomoc. Niech to będzie policjant, ochroniarz, sprzedawczyni w sklepie, tak by zminimalizować anonimowość tej osoby.
• PAMIĘTAJ! KIEDY GINIE DZIECKO POSZUKIWANIA ROZPOCZYNA SIĘ NATYCHMIAST!
Niemal wszystkie zgłoszone jako zaginione dzieci odnajdują się w ciągu najbliższych godzin, zwłaszcza jeśli jest to faktyczne zaginięcie małego dziecka, lub ciągu kilku dni jeżeli przyczyny zaginięcia były inne np. ucieczka nieletniego.
Na świecie symbolem pamięci o zaginionym dziecku i wyrazem solidarności z jego rodzicami jest kwiat niezapominajki. Europejskie obchody Międzynarodowego Dnia Dziecka Zaginionego zainaugurowała w 2002 roku belgijska organizacja Child Focus. Rok temu Child Focus zaproponował organizacjom należącym do Europejskiej Federacji na rzecz Dzieci Zaginionych i Wykorzystywanych Seksualnie włączenie się do obchodów tego święta. Na apel odpowiedziały organizacje francuskie, czeskie, holenderskie i niemieckie oraz Centrum ITAKA, jako partner polski i stały współpracownik Child Focus. Patronat nad obchodami Dnia objęła Królowa Belgijska.
Oprac. AŚ
