Społeczeństwa krajów rozwiniętych żyją coraz dłużej. Wiąże się z tym stały wzrost liczby ludności w wieku senioralnym. To wyzwanie, na które w Gdyni, odpowiedź budowana jest od lat – zarówno jeśli chodzi o wsparcie jak i aktywizację seniorów.
– Społeczeństwa krajów rozwiniętych Europy żyją coraz dłużej – podkreśla Michał Guć, wiceprezydent Gdyni ds. innowacji. – Świadomi rosnącego udziału seniorów w społeczeństwie, sukcesywnie budujemy i rozwijamy w mieście system wsparcia uwzględniający potrzeby osób starszych. Usługi opiekuńcze pozwalają seniorom jak najdłużej funkcjonować w swoim miejscu zamieszkania, a szereg placówek dziennych i całodobowych dba o fachową opiekę, dobraną stosownie do indywidualnych potrzeb. Z drugiej strony mamy Centrum Aktywności Seniora, które łączy i aktywizuje najstarszych mieszkańców naszego miasta.
Jak najdłużej w środowisku
Wsparcie seniorów i osób niepełnosprawnych w zakresie usług opiekuńczych koordynuje Gdyńskie Centrum Usług Opiekuńczych. Głównym zadaniem centrum jest wspieranie osób starszych w codziennym funkcjonowaniu w środowisku. GCUO realizuje zadania w zakresie organizacji i świadczenia usług opiekuńczych (zarówno przez wykonawców wyłonionych w drodze postępowania przetargowego, jak i zespół zatrudnionych opiekunów), w tym usług specjalistycznych. Pierwsza forma wsparcia obejmuje pomoc osobie niesamodzielnej w przygotowaniu posiłków, zrobieniu zakupów czy wykonaniu czynności pielęgnacyjnych. Z kolei specjalistyczne usługi opiekuńcze kierowane są dla dorosłych osób z zaburzeniami psychicznymi, dla dzieci i dorosłych osób ze spektrum autyzmu, w tym z zespołem Aspergera oraz dla osób z afazją. Chęć skorzystania z pomocy należy zgłosić do właściwego ze względu na miejsce zamieszkania Dzielnicowego Ośrodka Pomocy Społecznej.
GCUO realizuje również usługę teleopieki — czyli całodobowego monitoringu i przyzywania pomocy w sytuacjach zagrażających życiu, zdrowiu i bezpieczeństwu podopiecznych w ich miejscu zamieszkania. Z teleopieki w zeszłym roku skorzystało 113 osób. Natomiast 2023 roku z usług opiekuńczych skorzystały łącznie 1462 osoby. Liczba godzin świadczonych usług wyniosła 313 000.
GCUO realizuje także programy rządowe takie jak „Asystent osobisty osoby z niepełnosprawnością” i „Opieka Wytchnieniowa”. Asystencja Osobista to wsparcie dla osób z niepełnosprawnością w codziennych czynnościach, dojazdach, sprawach urzędowych i korzystaniu z dóbr kultury. Natomiast opieka wytchnieniowa skierowana jest do opiekunów osób z niepełnosprawnością w stopniu znacznym, zapewniając im czasowe zastępstwo do załatwienia własnych spraw, zadbania o zdrowie lub odpoczynku. W Gdyni opieka wytchnieniowa jest realizowana w formie pobytu dziennego i całodobowego. W ubiegłym roku z formy całodobowej skorzystało 71 osób (łącznie 952 doby), a z opieki dziennej – 111 osób (łącznie 25 680 godzin). W 2024 roku planowane jest kontynuowanie tych programów. W tym roku wprowadzono nową formę wsparcia zgodnie z ustawą o pomocy społecznej, czyli usługi sąsiedzkie, obejmujące pomoc w podstawowych potrzebach życiowych i podstawowej opiece higieniczno-pielęgnacyjnej. Obecnie korzysta z nich 7 osób.
Liczba osób wymagających usług opiekuńczych stale wzrasta stąd GCUO regularnie prowadzi rekrutację pracowników na stanowisko opiekuna.
– Praca opiekuna jest niezwykle wymagająca – podkreśla Joanna Nowicka, dyrektor Gdyńskiego Centrum Usług Opiekuńczych. Oprócz sprawności fizycznej niezbędne są duże pokłady empatii i zrozumienia sytuacji osoby, którą w danym momencie obejmujemy wsparciem. Wspieranie osób niesamodzielnych przynosi sporo satysfakcji. GCUO dokonuje wszelkich starań, aby jak największa liczba osób starszych mogła jak najdłużej funkcjonować w znanym sobie środowisku, gdzie czują się najbezpieczniej.
Placówki na terenie Gdyni
Na terenie miasta funkcjonują placówki wsparcia dziennego oraz całodobowego. W ramach wsparcia dziennego działają dwa Środowiskowe Domy Samopomocy specjalizujące się w świadczeniu wsparcia seniorom z chorobami otępiennymi i depresją. ŚDS Maczka 2 i ŚDS Wąsowicza 3 w ubiegłym roku udzieliły wsparcia odpowiednio 62 i 69 osobom starszym. Najmłodszą z placówek wsparcia dziennego jest Dzienny Dom Senior+. Został otwarty w marcu ubiegłego roku i udzielił wsparcia łącznie 31 gdyńskim seniorom. Każda placówka oprócz zajęć terapeutycznych oferuje różnorodne aktywności tematyczne, zachęcając seniorów do dzielenia się swoimi życiowymi doświadczeniami podczas licznych międzypokoleniowych wydarzeń.
Całodobową opiekę oferują w naszym mieście Gdyńskie Ośrodki Wsparcia przy ul. Chwarznieńskiej 92 i Bosmańskiej 32A oraz Dom Pomocy Społecznej mieszczący się przy ul. Pawiej 31. Z czasowej opieki w Ośrodku przy Chwarznieńskiej skorzystało w ubiegłym roku 90 osób. Natomiast GOW przy Bosmańskiej udzielił wsparcia 93 osobom. Z kolei z opieki w gdyńskim DPS skorzystało 90 seniorów.
Aktywność społeczna
Aktywizacja społeczna i zapobieganie wykluczeniu to równie ważna część gdyńskiego systemu wspierania seniorów. Działania aktywizujące osoby starsze w Gdyni koordynuje Centrum Aktywności Seniora. W ubiegłym roku CAS działało w partnerstwie z 43 podmiotami, wśród których znajdowały się m.in. organizacje pozarządowe, instytucje oraz szkoły. Centrum koordynuje działalność 6 klubów seniora. Ponadto współpracuje i wspiera merytorycznie kolejne 22 kluby na terenie Gdyni. W ubiegłym roku w bazie centrum znalazło się 9921 osób starszych.
O tym, że wiek nie jest przeszkodą w zdobywaniu wiedzy, świadczy aktywność Gdyńskiego Uniwersytetu III Wieku. W zajęciach edukacyjnych w ubiegłym roku brało udział łącznie 1775 studentów.
Oferta miejska pod kątem osób starszych cały czas jest rozwijana. 14 listopada ubiegłego roku podpisano umowę na zaadaptowanie budynku dawnego Gimnazjum nr 1 przy ul. 10 lutego, w którym powstanie Centrum Nowoczesnego Seniora – miejsce, które będzie dla starszych wiekiem gdynian centralnym punktem ich społecznej aktywności.
Mateusz Glina
