Organizacje pozarządowe działające na rzecz osób z niepełnosprawnościami mieszkających w Elblągu, ich rodzin i opiekunów, otrzymały do konsultacji z dawna oczekiwany projekt programu na rzecz środowiska, którym się zajmują. Konsultowany dokument został zatytułowany „Program działań na rzecz osób niepełnosprawnych dla miasta Elbląga na lata 2021 – 2026+”. Niestety, przedłożony projekt daleki jest od oczekiwań i współczesnych standardów.
Poprzedni program obowiązywał do końca 2020 r. i rok wcześniej na wniosek Elbląskiej Rady Działalności Pożytku Publicznego powołany został wielodyscyplinarny Zespół, gromadzący przedstawicieli zainteresowanych instytucji, organizacji pozarządowych, placówek oświatowych i medycznych, który zajął się opracowywaniem programu na lata następne. Projekt programu był już daleko zaawansowany, kiedy prace przerwała pandemia. Odpowiedzialny za opracowanie projektu programu do przedłożenia Radzie Miejskiej był Departament Zdrowia i Spraw Społecznych. Wielokrotnie monitowaliśmy o kontynuację prac, które można było prowadzić zdalnie, niestety było to bezskuteczne, dopiero po około dwuletniej przerwie niespodziewanie członkowie Zespołu otrzymali do konsultacji dokument wymieniony we wstępie.
Jakież było ich zdumienie, gdy okazało się, że konsultowany projekt (przez nikogo nie podpisany, ale przedstawiony w mailu, którego był załącznikiem, jako produkt wspomnianego Zespołu) nie tylko nie ma nic wspólnego z tym, nad którym pracował Zespół, ale prezentuje poziom delikatnie mówiąc nieporównywalnie niższy i sprawia wrażenie napisanego na kolanie.
Program, nad którym pracował powołany do tego Zespół, podzielony został na trzy obszary: 1.okres prenatalny, 2.dzieci i młodzież szkolna, 3.dorosłość. Dokonana została szczegółowa diagnoza odnosząca się do każdego z tych obszarów – jest to osobny dokument pt. „Diagnoza potrzeb osób z niepełnosprawnościami w Elblągu. Badanie potrzeb osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów wraz z systemem wsparcia”. Zespół sformułował cele ogólne i szczegółowe, pozostało określenie zadań, wskaźników, realizatorów i harmonogramów.
Przedłożony do konsultacji projekt programu uwzględnił opracowaną Diagnozę fragmentarycznie i chaotycznie. Pominięty został całkowicie przyjęty podział na obszary i pozostały wypracowany materiał. Ideą, którą kierował się Zespół, było utworzenie kompleksowego systemu wsparcia osób z różnego rodzaju niepełnosprawnościami obejmującego całe życie – od urodzenia do śmierci, w którego tworzeniu miały uczestniczyć wszystkie działające w tym obszarze miejskie instytucje i organizacje. Trudno dopatrzeć się takiej misji w celach głównych określonych w konsultowanym projekcie, które brzmią: 1. ułatwienie dostępu do usług w zakresie zapobiegania niepełnosprawności oraz ograniczania jej skutków; 2. poprawa zapewniania dostępności i tworzenie warunków do aktywnego udziału osób z niepełnosprawnościami i ich rodzin w życiu społecznym i zawodowym.
Z przedstawionego w projekcie zestawu celów szczegółowych i kierunków działań nie da się wywnioskować, na ile w planowanym okresie powinien się poprawić standard życia osób z niepełnosprawnościami i ich rodzin, ani w jakim stopniu zostaną zaspokojone zbadane potrzeby, nie ma tam konkretnych przedsięwzięć i zadań tylko kierunki działań, nie ma harmonogramu ani możliwych do ewaluacji wskaźników.
Przykład:
Cel: Tworzenie warunków mieszkaniowych do samodzielnego funkcjonowania osób z niepełnosprawnością.
Kierunek działań: Wzrost liczby mieszkań dostosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych oraz mieszkań chronionych.
Wskaźnik: liczba mieszkań chronionych, liczba mieszkań dostosowanych architektonicznie i technicznie, liczba osób niepełnosprawnych zamieszkujących mieszkania chronione.
Przy tak określonych wskaźnikach wystarczy utworzenie jednego mieszkania chronionego, w którym zamieszka jedna osoba z niepełnosprawnością, żeby program w tym zakresie był w pełni zrealizowany.
W programie nie określa się także wielkości i źródeł finansowania, metody monitoringu i ewaluacji.
Przedłożony do konsultacji projekt programu na rzecz osób z niepełnosprawnościami w Elblągu na lata 2021 – 2026 przekreśla kilkumiesięczną, rzetelną pracę zespołu złożonego z kilkudziesięciu osób reprezentujących różne dziedziny życia i daleko odbiega od oczekiwanych, współczesnych standardów.
