Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych na niemal dwustu stronach opublikował dokument prezentujący propozycje zasad dostosowywania obszarów obiektów terenowych i budowlanych zarządzanych przez parki przyrodnicze do potrzeb osób ze szczególnymi potrzebami w tym dla osób z niepełnosprawnościami.
W 2012 roku Polska ratyfikowała Konwencję ONZ o prawach osób niepełnosprawnych (KPON). Jej celem jest zapewnienie tym osobom możliwości pełnego korzystania z praw człowieka i podstawowych wolności, na równi z innymi osobami.
Zrównoważony rozwój turystyki wymaga, aby wszystkie obiekty i urządzenia turystyczne były dostępne dla wszystkich, niezależnie od ich potrzeb fizycznych i poznawczych. Dlatego należy zaprojektować je w sposób uniwersalny. Dzięki temu wszyscy turyści będą mieli sprawiedliwy i zrównoważony dostęp do udogodnień. Wprowadzenie takiego podejścia oznacza, że nie będzie się faworyzować ani traktować osobno turystów o różnych możliwościach. Celem jest zapewnienie wszystkim nieograniczonego korzystania z obiektów i usług turystycznych w dowolnym czasie i miejscu.
Ze względu na różnice w potrzebach turystów, specyfikę PP oraz różnorodność obiektów rekreacyjno-wypoczynkowych, trudno spełnić standardy „uniwersalnej dostępności dla wszystkich” w obrębie każdego obiektu. Interesy niektórych grup o specjalnych potrzebach wykluczają się. Na przykład krawężniki stanowią utrudnienie dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich, ale dla osób korzystających z białej laski są cenną informacją o zbliżaniu się do ulicy. Aby ułatwić planowanie i realizację wizyt dla potencjalnych gości, informacje o udogodnieniach i ograniczeniach w obiektach powinny być dostępne na stronie internetowej PP. Pracownicy PP powinni również udzielać rzetelnych informacji osobiście, telefonicznie lub mailowo. Zaleca się dążenie do zwiększenia dostępności, aby umożliwić osobom ze specjalnymi potrzebami korzystanie z turystyki, rekreacji i edukacji przyrodniczej.
PFRON w 2020 roku szukał wsparcia finansowego UE dla dostępności obszarów przyrodniczych i chronionych w Polsce. W 2021 roku podpisano umowę na realizację projektu „Obszar chroniony, obszar dostępny”, którego liderem był PFRON, a partnerami były Ministerstwo Klimatu i Środowiska oraz niemiecka fundacja Global Nature Fund).
Celem projektu było stworzenie Modelu parku przyrodniczego (narodowego lub krajobrazowego), który będzie dostępny dla OzN i o szczególnych potrzebach, jako część oferty turystycznej.
Opublikowany model składa się z trzech części i zawiera informacje jak chronić przyrodę a jednocześnie dostosować park do osób ze szczególnymi potrzebami. Został on przetestowany przez 16 parków przyrodniczych w Polsce.
Z wypracowanego modelu mogą korzystać parki przyrodnicze, narodowe i krajobrazowe. Wśród rekomendacji znajdują się m.in.: szczegółowe informacje na stronie internetowej dotyczące udogodnień w parku dla osób ze szczególnymi potrzebami – takie jak: gdzie dokładnie jest park, ile kosztują bilety i czy obowiązują zniżki dla dzieci, seniorów, osób z niepełnosprawnościami, czy do parku można dojechać autobusem dostosowanym do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, czy na terenie parku znajdują się toalety dostępne dla osób ze szczególnymi potrzebami, czy pracownicy parku mają odpowiednie kwalifikacje do obsługi osób ze specjalnymi potrzebami, czy w budynkach parkowych obowiązują „tzw. ciche godziny” – w czasie których nie gra muzyka a światło jest przygaszone, czy miejsca parkingowe są dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami i znajdują się blisko wejścia do parku, czy parkometry stoją w odpowiednich miejscach – tak by osoby mogły pobrać z nich bilet parkingowy bez wysiadania z samochodu.
Model zakłada również współpracę parków z administracją samorządową i organizacjami pozarządowymi jak również z lokalnymi środowiskami turystycznymi dla wzmocnienia i dostosowania przekazu. Zaleca, by na prośbę osób z niepełnosprawnościami pracownicy parku przygotowali dla nich istotne informacje o które proszą większą czcionką, Brajlem lub tekstem łatwym do czytania i zrozumienia. Zaleca się również by umożliwić bezpłatny wstęp do parków asystentom osób z niepełnosprawnościami czy z psem przewodnikiem.
Z modelem zapoznać się można TUTAJ
