Po raz kolejny dyrektorzy, pedagodzy, nauczyciele i specjaliści spotkali się w ramach Ogólnopolskiego Klubu Szkół Integracyjnych, by porozmawiać o trudnościach, jakie napotykają w codziennej pracy z dzieckiem o specjalnych potrzebach edukacyjnych.
– Z każdego spotkania wynosimy bardzo dużo wiedzy, a wymiana doświadczeń jest na wagę złota. Pierwszego dnia spotykamy się na warsztatach. To dla nas bardzo inspirujące, bo możemy trochę opowiedzieć o tym, jak rozwiązujemy różne problemy w pracy z dziećmi – mówiła Jadwiga Anna Śledzińska, dyrektor Szkoły Podstawowej nr 25, która zorganizowała wydarzenie.
Diagnoza i co dalej?
Tradycyjnie po części warsztatowej następnego dnia (10 listopada) odbyła się konferencja pn. „(nie)grzeczne dzieci”, skupiająca specjalistów z całej Polski. Rozpoczął ją wykład „Radzenie sobie z trudnymi zachowaniami” mgr Ewy Włodarskiej. Psycholog na co dzień pracuje w Fundacji – Instytut Wspomagania Rozwoju Dziecka w Gdańsku, której nadrzędnym celem jest zapewnienie wszechstronnej pomocy dzieciom z autyzmem i ich rodzinom.
– Istotną rolą w procesach i pracy nad dzieckiem jest kontynuowanie programu domowego przez rodziców. Raz w tygodniu przychodzą do nas na zajęcia i patrzą co się dzieje, uczą się pracować z dzieckiem. A raz w miesiącu my jeździmy do nich, tam wdrażamy program edukacyjny i skupiamy się na bieżących problemach. Bez nich nie byłoby efektów i sukcesów. Rodzice i nauczyciele są jednością w zespole terapeutycznym – wyjaśniła Ewa Włodarska.
Specjalistka przedstawiła uczestnikom konferencji podstawowe zasady pracy nad trudnymi zachowaniami. Najważniejszą z nich jest nagradzanie zachowań, które chcemy znaleźć w repertuarze dziecka. Równie istotne jest, by nigdy nie nagradzać i nie wzmacniać zachowań, które chcemy wyeliminować. Trzecia zasada mówi o tym, by nie stosować zakazów, a zwracać uwagę na to, w jaki sposób dziecko powinno się zachować. Chodzi o przekazywanie pozytywnego komunikatu: do dziecka, które macha rękoma, należy powiedzieć „opuść ręce” zamiast „nie machaj”.
Z ADHD się nie wyrasta
Najczęściej łatkę „niegrzecznych dzieci” przypisuje się uczniom z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej. Dr n. med. Tomasz Srebnicki, psycholog i terapeuta poznawczo–behawioralny, podczas wykładu zwrócił uwagę na popularność tej diagnozy.
– W Polsce najczęściej mamy do czynienia nie tyle z nieprawidłowymi diagnozami, co z "nad–diagnozowaniem" tego zespołu. Ma to swoje przyczyny: tak jak istnieje moda na sukienki mini, tak istnieją mody diagnostyczne – powiedział.
Zdaniem psychologa ważne jest, by nie stosować ADHD jako wymówki na życie. Uczeń z diagnozą ma osiągnąć dokładnie te same cele co rówieśnicy, przy większym nakładzie swojej pracy oraz rodziców i nauczycieli. Warto pamiętać, że z ADHD się nie wyrasta. Rolą szkoły nie jest leczenie, a stworzenie takich warunków, które będą minimalizowały wpływ objawów na proces uczenia się. Ważne, by oddziaływać na zachowanie, nie diagnozę.
Myśląc inaczej
O problemach dzieci ze spektrum autyzmu opowiedziała dr Joana Ławicka, pedagog specjalny, autorka książki „Nie jestem kosmitą. Mam Zespół Aspergera”. Specjalista zwróciła uwagę, że istotą zaburzeń ze spektrum autyzmu jest problem z budowaniem relacji, zobaczeniem drugiego człowieka, zrozumieniem jego i swojej własnej emocjonalności. Wynika to zarówno z odmiennego sposoby myślenia, jak i mniejszej samoświadomości osób z tą diagnozą.
– Otoczenie musi pomóc poznać dziecku samego siebie. Wiedząc, że jest zupełnie inne niż większość dzieci na świecie – inaczej myśli, postrzega, działa, czuje swoje ciało – musimy mu pomóc siebie poznać. Musimy wspierać dziecko w jego rozwoju intelektualnym i edukacyjnym, który jest bardzo ważny, ale równie istotny jest rozwój tych struktur poznawczych, które pozwalają na zrozumienie człowieka – jego intencji, myśli, przeżyć i emocji. Jeżeli chcemy dostarczyć dziecku narzędzi do komunikowania się i budowania relacji, musimy skorzystać absolutnie ze wszystkiego, czym dysponujemy – przekonywała.
Dyslektyk – wybitnie uzdolniony „matoł”?
Konferencję zakończył wykład prof. dr hab. Marty Bogdanowicz „Czy osoby z dysleksją są podwójnie wyjątkowe”. Uczestnicy mogli zapoznać się z najnowszymi badaniami dotyczącymi funkcjonowania dyslektyków zarówno w środowisku szkolnym, jak i w życiu dorosłym.
– Osoby z dysleksją muszą sobie wytworzyć na co dzień strategie na przetrwanie w szkole, z danymi, inaczej pogubią się w rzeczywistości. Muszą być bardzo twórcze na co dzień, żeby funkcjonować należycie. Bardzo ważny jest nadrzędny motyw, czyli przejęcie kontroli nad własnym życiem – tłumaczyła założycielka Polskiego Towarzystwa Dysleksji.
Autorka książki „Portrety sławnych osób nie tylko z dysleksją” zauważyła, że w diagnostyce za mało zwraca się uwagę na zasoby osobiste, takie jak uzdolnienia, przejawy talentu i zainteresowania. Okazuje się bowiem, że dyslektycy mogą osiągnąć sukces zwłaszcza w zawodach związanych ze sztuką, technologią i biznesem.
– Naszym zadaniem i misją jest przekuć to, co złe, na dobre i pomóc dzieciom wybierać lepiej – dodała prof. Bogdanowicz.
Kilka słów podsumowania
– Wykładowa część naszego spotkania, czyli konferencja „(nie)grzeczne dzieci” była na równie wysokim poziomie co poprzednie dwie edycje. Nasi prelegenci są bardzo często praktykami – nie tylko teoretykami, którzy zajmują się problemem w zaciszu własnego gabinetu i biurka. Są to ludzie, którzy rzeczywiście istotną wiedzę i doświadczenie wprowadzają w nasz świat, który jest trudny. Na co dzień spotykamy się z różnego typu sytuacjami. Wiedza, którą pozyskujemy, albo nas wzbogaca, albo rzuca nowe światło na rozwiązywanie problemów – nie ukrywała zadowolenia Jadwiga Anna Śledzińska.
W przyszłym roku pracownicy integracyjnych placówek oświatowych spotkają się po raz czwarty. Następne spotkanie będzie miało wyjątkowy charakter – zostanie połączone z obchodami dwudziestolecia edukacji integracyjnej w Elblągu.
W kolejnych tekstach przybliżymy zagadnienia poruszone podczas konferencji.
Fot. PWSZ w Elblągu
Monika Szałas Wersja archiwalna wpisu dostępna pod adresem: http://razemztoba.pl/beta/index.php?NS=srodek_new_&nrartyk= 16899
