Jednolity system orzekania o niepełnosprawności wypracowany w udziałem organizacji osób z niepełnosprawnościami, likwidacja instytucji ubezwłasnowolnienia, zapewnienie prawa osób z niepełnosprawnościami do samodzielnego życia w społeczności lokalnej i ze wsparciem asystentów osobistych oraz uwzględnienie perspektywy praw kobiet z niepełnosprawnościami. To najważniejsze rekomendacje dla Polski Komitetu ONZ ds. Praw Osób z Niepełnosprawnościami.
Rekomendacje wydane zostały po zbadaniu przez Komitet jak Polska wykonuje Konwencję ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami (po raz pierwszy od jej ratyfikowania przez Polskę w 2012 r.). W sesji uczestniczyli reprezentanci polskiego rządu oraz przedstawicielki Rzecznika Praw Obywatelskich.
– Prawo do godnego, niezależnego życia to podstawowe prawo człowieka. Niestety, jego realizacja jest często tylko marzeniem dla milionów polskich kobiet i mężczyzn. Pochodzę z kraju, w którym powstała Solidarność, z kraju, w którym Lech Wałęsa, Anna Walentynowicz i wiele innych odważnych kobiet i mężczyzn nadało nowe znaczenie słowu „solidarność”. Dzisiaj wiele osób z niepełnosprawnościami jest w Polsce pozostawionych w tyle i nie czuje solidarności, której mogliby oczekiwać ze strony rządu. […] Po ratyfikacji Konwencji w 2012 r. Polska potwierdziła, że osoby z niepełnosprawnościami mają prawo do pełnego i równego korzystania ze wszystkich praw człowieka. Niestety, w wielu obszarach wciąż brakuje rozwiązań, które by realizowały ten cel – mówiła podczas Komitetu dr Sylwia Spurek, zastępczyni Rzecznika Praw Obywatelskich. Pałny tekst jej wystąpienia znaleźć można TUTAJ
Rekomendacje, które przedstawił naszemu krajowi Komitet ONZ są zbieżne z tym, co zalecał Rzecznik Praw Obywatelskich i powinny one stać się pilnym przedmiotem zainteresowania wszystkich partii politycznych.
Podczas specialnej konferencji prasowej zorganizowanej przez Rzecznika w Biurze RPO zwrócił on uwagę, że nie ma mechanizmu egzekucji zaleceń Komitetu; następny przegląd wobec Polski nastąpi w 2026 r. Podkreślił, że na rekomendacje będą się mogły powoływać organizacje pozarządowe, dziennikarze, a także sam Rzecznik – jako organ monitorujący przestrzeganie Konwencji przez Polskę. Zaznaczono również, że Komitet dostrzegł działania władz na rzecz osób z niepełnosprawnościami, jak np. programy Dostępnośc+ czy Przyjazna Polska.
– Komitet wskazał, że w Polsce nie ma organu, który całościowo zajmowałby się sprawami osób z niepełnosprawnościami – zaznaczyła Sylwia Spurek, zastępczyni RPO ds. równego traktowania, która reprezentowała RPO na sesji w Genewie. Pełnomocnik zajmuje się pomocą społeczną, rehabilitacją, zatrudnieniem, a nie kompleksowym podejściem, opartym na prawach człowieka. Sylwia Spurek podkreślała, że Komitet wnosi o zmiany co do równego traktowania osób z niepełnosprawnościami – tak by były one chronione we wszystkich zakresach życia, co wymaga zmian legislacyjnych.
– Polska to jeden z ostatnich krajów Europy, który utrzymuje archaiczne już dziś przepisy o ubezwłasnowolnieniu; Komitet zaleca przejście na system wspieranego podejmowania decyzji, który uwzględnia indywidualne potrzeby i możliwości osoby z niepełnosprawnością – zwracała uwagę Anna Błaszczak–Banasiak, dyrektorka zespołu Biura RPO ds. równego traktowania. Komitet zauważył, że liczba osób ubezwłasnowolnionych w Polsce wciąż rośnie. Skrytykował zakaz zawierania małżeństw przez te osoby czy – zapisaną w Konstytucji – niemożność ich udziału w wyborach.
Jak mówiła Anna Błaszczak–Banasiak, priorytetem dla Komitetu jest deinstytucjonalizacja systemu opieki osób z niepełnosprawnościami, które w domach opieki społecznej nie mają szans na indywidualne podejście. Alternatywą jest opieka w społeczności lokalnej, mieszkania wspomagane, instytucja asystenta osobistego. Komitet wyraził zaniepokojenie brakiem zainteresowania władz działaniami w tym kierunku, także przy wykorzystaniu środków unijnych.
Komitet zasygnalizował, że żadna strategia nie może być przygotowywana, i to na wszystkich etapach, bez udziału przedstawicieli środowiska. – Zasada „Nic o nas bez nas” bardzo mocno wybrzmiała – podkreślała Anna Rutz, prezeska Fundacji Elektrownia Inspiracji, członek komisji RPO ds. osób z niepełnosprawnością. Konsultacje mają się odbywać na poziomach: lokalnym, regionalnym, ogólnokrajowym i europejskim.
Najważniejsze rekomendacje Komitetu dla Polski przeczytać można TUTAJ
Źródło: RPO
Fot. RPO
Oprac. RS Wersja archiwalna wpisu dostępna pod adresem: http://razemztoba.pl/beta/index.php?NS=srodek_new_&nrartyk= 18891
