W przypadku nieuiszczenia grzywny orzeczonej mandatem jej ściągnięcie odbywa się w drodze postępowania egzekucyjnego w administracji w trybie ustawy z dnia 17 czerwca 1966 roku o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (dalej u.p.e.a.). Sama grzywna stanowi dochód budżetu państwa, a gdy nałoży ją funkcjonariusz organu podległego władzom jednostki samorządu terytorialnego – stanowi dochód tej jednostki samorządu.
Organem egzekucyjnym w tym wypadku będzie naczelnik urzędu skarbowego właściwego dla miejsca zamieszkania zobowiązanego do zapłaty. Egzekucję administracyjną można wszcząć bez wysyłania do sprawcy pisemnego upomnienia, a jej podstawę stanowi tytuł wykonawczy wystawiony przez organ, któremu podlega funkcjonariusz wystawiający mandat.
Organ prowadzący egzekucje w administracji powinien kierować się jej głównymi zasadami (wynikającymi z Konstytucji i u.p.e.a), w tym:
zasadą celowości – jest zasadą naczelną i stanowi, że celem egzekucji nie jest represja karna lecz realizacja obowiązku publicznoprawnego, a stosowane środki egzekucyjne powinny służyć jego wykonaniu.
zasadą stosowania najłagodniejszego środka egzekucyjnego – oznacza, iż organ egzekucyjny przy wyborze środków egzekucyjnych przewidzianych w ustawie powinien zastosować spośród nich środek najłagodniejszy
zasadą stosowania środków egzekucyjnych przewidzianych w ustawie – na organie egzekucyjnym ciąży obowiązek stosowania tylko tych środków egzekucyjnych, które są przewidziane w aktach prawnych o randze ustawy.
zasadą poszanowania minimum egzystencji – w myśl tej zasady zobowiązany nie może na skutek egzekucji zostać pozbawiony środków do życia, mogą to być np: pieniądze w kwocie 760 zł, kwoty otrzymane na pokrycie wydatków służbowych, w tym kosztów podróży i wyjazdów; kwoty otrzymane jako stypendia, zasiłków dla bezrobotnych, dodatków aktywizacyjnych, stypendiów oraz dodatków szkoleniowych (art. 8–10 oraz 12 – 13 u.p.e.a.) Przepisy te mają zastosowanie wyłącznie wobec zobowiązanych, będących osobami fizycznymi.
zasadą niezbędności – zgodnie z tą zasadą organ egzekucyjny nie może stosować środka egzekucyjnego, gdy egzekwowany obowiązek został wykonany lub stał się bezprzedmiotowy
Zobowiązany może podnosić przeciw egzekucji zarzuty których podstawy są zawarte w art. 33 u.p.e.a., a w szczególności gdy:
wystąpił błąd co do osoby egzekwowanego,
egzekucję prowadzi niewłaściwy organ,
nastąpiło wykonanie lub umorzenie w całości albo w części obowiązku, przedawnienie, wygaśnięcie albo nieistnienie obowiązku,
zachodzi niedopuszczalność egzekucji administracyjnej lub zastosowanego środka egzekucyjnego,
doszło do zastosowania zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego.
Zarzuty powinny być wnoszone w terminie siedmiu dni od pouczenia zobowiązanego o prawie do ich zgłoszenia.
Poza zarzutami zobowiązanemu przysługuję skarga na wszystkie czynności organu egzekucyjnego, pod warunkiem, że nie zachodzi sytuacja, w której skarżącemu przysługuje możliwość kwestionowania danej czynności egzekucyjnej za pomocą innych środków zaskarżenia. Jeśli skarżący nie skorzystał z takich środków lub nie przyniosły one rezultatu skarga nie przysługuje (przede wszystkim nie można podnosić w skardze okoliczności, które mogą być podstawą zarzutów). Skargę wnosi zobowiązany w terminie 14 dni od dnia dokonania zakwestionowanej czynności egzekucyjnej (art. 54 u.p.e.a.)
Koszty postępowania
W skład kosztów egzekucyjnych wchodzą opłaty, opłata manipulacyjna i poniesione przez organ egzekucyjny wydatki. W art. od 64 do 66 u.p.e.a. określone są stawki jakie pobiera organ egzekucyjny za dokonane czynności w tym :
– za pobranie pieniędzy na miejscu u zobowiązanego – 5% kwoty pobranej należności, nie mniej jednak niż 2 zł 50 gr;
– za zajęcie świadczeń z ubezpieczenia społecznego – 4% kwoty egzekwowanej należności, nie mniej jednak niż 1 zł 40 gr;
– za zajęcie wynagrodzenia za pracę – 4% egzekwowanej należności, nie mniej jednak niż 2 zł 50 gr;
– za zajęcie innych niż wymienione w pkt 2 i 3 wierzytelności pieniężnych lub innych praw majątkowych – 5% kwoty egzekwowanej należności, nie mniej jednak niż 4 zł 20 gr;
– za zajęcie ruchomości – 6% kwoty egzekwowanej należności, nie mniej jednak niż 6 zł 80 gr;
– za zajęcie nieruchomości – 8% kwoty egzekwowanej należności, nie więcej jednak niż 34 200 zł;
– za odebranie zajętych ruchomości od zobowiązanego – 5% kwoty wartości szacunkowej tych ruchomości, nie mniej jednak niż 6 zł 80 gr
Ponadto do kosztów egzekucyjnych zalicza się opłatę manipulacyjną, która pobierana jest za wszystkie czynności manipulacyjne związane ze stosowaniem środków egzekucyjnych. Jej wysokość wynosi 1% egzekwowanych należności objętych tytułem wykonawczym i nie może być niższa niż 1,40 zł.
Termin przedawnienia mandatu
Zgodnie z kodeksem wykroczeń karalność wykroczenia ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął rok, jeżeli w tym w tym okresie wszczęto postępowanie, karalność wykroczenia ustaje z upływem 2 lat od popełnienia czynu. (art. 45 § 1 k.w.). Z kolei wykonanie orzeczonej kary lub środka karnego nie może się odbyć jeśli od rozstrzygnięcia upłynęły trzy lata (art. 45 § 3 k.w.)
W przypadku osób ukaranych mandatem karnym kredytowanym będzie miał zastosowanie trzyletni termin przedawnienia, liczony od dnia w którym mandat stał się prawomocny tj. od dnia w którym potwierdziliśmy jego przyjęcie. Jeżeli w podanym terminie nie dojdzie do jego przymusowego ściągnięcia – mandat ulegnie przedawnieniu i sprawca wykroczenia nie będzie musiał uiszczać grzywny.
Więcej informacji w tym temacie znaleźć można w pierszej części materiału: Mandat karny – ABC postępowania mandatowego
Zdjęcie: ilawa.policja.gov.pl
Tomasz Ficek Wersja archiwalna wpisu dostępna pod adresem: http://razemztoba.pl/beta/index.php?NS=srodek_new_&nrartyk= 10093
