”Mam 55 lat, 24 lata pracy składkowej i 10 lat nieskładkowych opieki nad chorą, samotną matką w wieku 81 lat, posiadającą I grupę inwalidzką. Bardzo proszę o informację, czy okresy te wystarczą mi do przejścia na emeryturę do końca 2006 roku. Obecnie jestem na zasiłku dla bezrobotnych. Z góry dziękuję.”
Pytanie tej treści skierowała do Redakcji „Razem z Tobą” czytelniczka naszego miesięcznika. W krótkich słowach postaram się odpowiedzieć i wyjaśnić zasady regulujące przejście na emeryturę osób, będących w podobnej sytuacji.
Generalna zasada dotycząca osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku mówi, że mogą one przejść na emeryturę po osiągnięciu wieku emerytalnego, wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn. Ustawodawca wprowadził jednak istotną modyfikację tej zasady w przypadku osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku a przed dniem 1 stycznia 1969 roku. Osoby takie mogą przejść na emeryturę w młodszym wieku, jeśli łącznie spełniają następujące warunki (art. 46 ustawy):
1) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego;
2) warunki do uzyskania emerytury określone w tych przepisach spełnią do dnia 31 grudnia 2006 r.;
3) nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.
Podstawowym zatem warunkiem jest, aby osoba mająca nabyć prawo do emerytury nie była członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego. Fakt uczestnictwa w takim Funduszu automatycznie wyklucza ją z kręgu osób mogących ubiegać się o wcześniejsza emeryturę.
Kolejną przesłanką (art. 29 ustawy), związaną z cezurą czasową, jest konieczność spełnienia do końca roku 2006 następujących warunków:
a)dla kobiet – osiągnięcie wieku 55 lat oraz co najmniej 30 letni okres składkowy i nieskładkowy, albo 20 letni okres składkowy i nieskładkowy w sytuacji, gdy osoba ta została uznana za całkowicie niezdolną do pracy;
b)dla mężczyzn- osiągnięcie wieku 60 lat jeżeli ma co najmniej 25-letni okres składkowy i nieskładkowy oraz został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy.
Nadto ustawa wprowadza dodatkowe warunki. Wcześniejsza emerytura przysługuje ubezpieczonym, którzy:
1) ostatnio, przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę, byli pracownikami oraz
2) w okresie ostatnich 24 miesięcy podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym pozostawali w stosunku pracy co najmniej przez 6 miesięcy, chyba że w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę są uprawnieni do renty z tytułu niezdolności do pracy.
Ten ostatni warunek zapobiegać ma sytuacji, możliwej do przewidzenia, gdy osoba podejmuje krótkotrwałe zatrudnienie jedynie w celu uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury. Osoby starające się o wcześniejszą emeryturę muszą zatem udokumentować 6- miesięczny okres zatrudnienia w ciągu ostatnich dwóch lat. Nie dotyczy to osób, które były pracownikami (nawet w krótkim okresie) mając jednocześnie ustalone uprawnienia do renty z tytułu niezdolności do pracy.
Spełnienia tych warunków nie wymaga się od osób, które przez cały wymagany okres, o którym mowa wyżej, podlegali ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu pozostawania w stosunku pracy.
Przesłanki powyższe nie są do końca jasne. Wątpliwości budzi zwłaszcza relacja między określonym w art. 46 warunkiem rozwiązania stosunku pracy – w przypadku ubezpieczonych będących pracownikami, a określoną w art. 29 przesłanką bycia pracownikiem w ostatnim czasie przed złożeniem wniosku. Wyjaśnić to można tym, że art. 46, jako ogólniejszy, reguluje nie tylko kwestię przejścia na wcześniejszą emeryturę pracowników, ale też np. osób ubezpieczonych z tytułu działalności twórczej lub artystycznej – te osoby nie są według przepisów ustawy pracownikami. Stąd też zastrzeżenie w art. 46 o ubezpieczonych będących pracownikami.
A zatem nawiązując do pytania Czytelniczki, łączna liczba lat składkowych i nieskładkowych pozwalała by jej ubiegać się o prawo do wcześniejszej emerytury. Jednak musi spełniać również dalsze przesłanki tj zatrudnienie na umowę o pracę i pozostawanie w ciągu ostatnich dwóch lat przynajmniej przez sześć miesięcy w stosunku pracy, gdyż w przeciwnym wypadku prawa do wcześniejszej emerytury nie nabędzie.
Naszej Czytelniczce radzimy zebrać dokumenty poświadczające okresy zatrudnienia i złożyć je w odpowiedniej placówce Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, który da wiążącą odpowiedź w tej sprawie.
Bartosz Kulesza Wersja archiwalna wpisu dostępna pod adresem: http://razemztoba.pl/beta/index.php?NS=srodek_new_&nrartyk= 499
