Mamy za sobą wybory do Parlamentu Europejskiego. Tylko niewielka część z nas – w granicach 20 -21% uprawnionych – wzięła w nich udział. Różne były tego powody, sądzę, że nie najmniej istotnym, był brak wiedzy o funkcjonowaniu instytucji Unii Europejskiej i ich wpływu na nasze życie.
W kolejnych numerach naszego pisma przekażemy Państwu podstawowe informacje o Unii. Będą to przedruki z unijnej strony internetowej, z naszym komentarzem w miejscach, gdzie będzie to potrzebne. Na początek – ogólne wiadomości o Parlamencie.
Parlament Europejski, według sformułowania Traktatu Rzymskiego z 1957 roku, reprezentuje ”narody państw zespolonych we Wspólnocie Europejskiej”. Około 375 milionów obywateli europejskich z 15 państw jest obecnie zaangażowanych w procesie integracji europejskiej za pośrednictwem swoich 626 reprezentantów w Parlamencie Europejskim.
Parlament Europejski wywodzi swoją legitymację z bezpośrednich i powszechnych wyborów, które odbywają się co pięć lat. Liczne traktaty – w szczególności Traktat z Maastricht (1992) i Traktat Amsterdamski (1997) – zwiększyły wpływ i poszerzyły zakres jego uprawnień. Z ciała doradczego Parlament Europejski przekształcił się stopniowo parlament legislacyjny, wyposażony we władzę podobną do tej, jaką mają parlamenty narodowe – stanowi większość praw europejskich, które mają bezpośredni wpływ na życie obywateli państw Unii i jest równorzędnym partnerem Rady Ministrów.
Pierwsze bezpośrednie wybory do Parlamentu Europejskiego odbyły się w czerwcu 1979 roku, zaledwie w 34 lata po zakończeniu II wojny światowej. Obywatele podzielonych niegdyś działaniami wojennymi krajów Europy, udali się do urn, aby wybrać członków wspólnego Parlamentu. Trudno o lepsze świadectwo pojednania narodów europejskich.
Tryb funkcjonowania Parlamentu Europejskiego
Parlament Europejski jest jedyną instytucją wspólnotową, która obraduje na forum publicznym. Debaty, opinie oraz rezolucje są publikowane w ”Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej”.
Przewodnictwo, Prezydium oraz Konferencja Przewodniczących
Przewodniczący reprezentuje Parlament na spotkaniach oficjalnych oraz na płaszczyźnie międzynarodowej, przewodniczy posiedzeniom plenarnym, zebraniom Prezydium i Konferencji Przewodniczących.
Prezydium jest organem odpowiedzialnym za politykę budżetową Parlamentu oraz za sprawy administracyjne, organizacyjne i politykę kadrową. Oprócz Przewodniczącego i czternastu Wice-przewodniczących w jego skład wchodzi pięciu Kwestorów, którzy w charakterze doradczym zajmują się sprawami administracyjnymi i finansowymi, odnoszącymi się do deputowanych i ich statutu. Członkowie Prezydium są wybierani na okres dwóch i pół roku.
Konferencja Przewodniczących jest ciałem wykonawczym Parlamentu. W jej skład wchodzą przewodniczący Parlamentu oraz przewodniczący grup politycznych.
Komisje
W celu przygotowania porządku obrad posiedzeń plenarnych, deputowani biorą udział w pracach 17 stałych komisji.
Oprócz stałych komisji Parlament może także powoływać podkomisje, komisje tymczasowe i komisje śledcze, które zajmują się konkretnymi problemami.
Wspólne komisje parlamentarne utrzymują stosunki z parlamentami krajowymi państw powiązanych z Unią Europejską układami stowarzyszeniowymi.
Delegacje międzyparlamentarne spełniają podobną rolę w odniesieniu do parlamentów wielu pozostałych państw i organizacji międzynarodowych.
Sekretariat
Pracę Parlamentu organizuje sekretariat, kierowany przez sekretarza generalnego. W skład stałego personelu sekretariatu wchodzi około 3500 osób. Również grupy polityczne i posłowie do Parlamentu zatrudniają własny personel. Fakt prowadzenia prac Parlamentu w jedenastu językach powoduje, że jedna trzecia personelu pracuje w pionie usług językowych (tłumaczenia kabinowe i pisemne). Pomimo utrudnień wynikających z wielojęzyczności oraz trzech różnych miejsc pracy, budżet operacyjny Parlamentu wynosi jedynie 1% całego budżetu Unii Europejskiej, inaczej mówiąc 1,5 euro rocznie na każdego mieszkańca Unii.
Zakres władzy Parlamentu Europejskiego
Tak jak wszystkie parlamenty, Parlament Europejski posiada trzy podstawowe uprawnienia:
– władzę ustawodawczą
– uprawnienia budżetowe
– uprawnienia kontroli władzy wykonawczej
Władza ustawodawcza
Główną procedurą legislacyjną jest procedura współdecydowania (zobacz słowniczek). Procedura ta w procesie legislacyjnym stawia Parlament Europejski na równi z Radą UE, ponieważ oba organy zobowiązane są do wspólnego działania. Dzięki procedurze współdecydowania wiele poprawek wnoszonych przez Parlament znajduje odbicie w prawie wspólnotowym, a żaden tekst nie może zostać przyjęty bez formalnej zgody Parlamentu Europejskiego oraz Rady Unii Europejskiej.
Procedura współdecydowania jest obecnie jednym z najważniejszych uprawnień Parlamentu. Znajduje ona zastosowanie w przypadku kwestii dotyczących swobody przepływu siły roboczej, tworzenia rynku wewnętrznego, badań oraz rozwoju technologicznego, ochrony środowiska, ochrony konsumentów, edukacji, kultury oraz ochrony zdrowia. Do ważniejszych osiągnięć Parlamentu należą:
– ”Telewizja bez granic” – zakaz transmisji ważniejszych wydarzeń sportowych jedynie w pasmach kodowanych,
– zaostrzenie norm dla materiałów pędnych i olei silnikowych celem ochrony środowiska,
– zaostrzenie przepisów dotyczących pasz dla zwierząt hodowlanych,
– wprowadzenie na opakowaniach papierosów większych i wyraźniejszych ostrzeżeń o szkodliwości palenia,
– wprowadzenie obowiązku ekologicznej utylizacji złomowanych samochodów i obciążenie jej kosztami producentów.
Obecnie Parlament pracuje nad wprowadzeniem przepisów dotyczących utylizacji zużytych urządzeń elektrycznych i elektronicznych.
Chociaż procedura współdecydowania obejmuje decyzje dotyczące większości zagadnień, w pewnych ważnych dziedzinach, jak np. w sprawach podatków czy dopłat do produkcji rolnej, rola Parlamentu Europejskiego ogranicza się jedynie do wydawania opinii.
Uprawnienia budżetowe
Prawo do współdecydowania o budżecie jest dla Parlamentu Europejskiego ważnym instrumentem wyrażania politycznych priorytetów. W grudniu Parlament uchwala budżet Unii na nadchodzący rok przyznając jej niezbędne środki finansowe. Warunkiem wejścia budżetu w życie jest podpisanie go przez przewodniczącego Parlamentu Europejskiego.
W jaki sposób budżet jest finansowany?
Od 1970 roku budżet finansowany jest z własnych źródeł zaakceptowanych przez państwa członkowskie po konsultacji z Parlamentem Europejskim. Wysokość budżetu nie może przekraczać 1,27% produktu narodowego brutto wszystkich państw-członków Unii. Na źródła własne obecnie składają się:
– składki państw członkowskich obliczane na podstawie ich produktu narodowego brutto,
– określony procent podatku od wartości dodanej (VAT) od dóbr i usług w całej Unii,
– opłaty celne pobrane na zewnętrznych granicach Unii,
– inne źródła, między innymi opłaty nakładane na produkty rolne importowane z krajów trzecich.
Cdn.
Teresa Bocheńska Wersja archiwalna wpisu dostępna pod adresem: http://razemztoba.pl/beta/index.php?NS=srodek_new_&nrartyk= 19
