Nowoczesne technologie ułatwiają życie osobom z niepełnosprawnościami i otwierają przed nimi drzwi, które do tej pory były zamknięte. Jednym z najlepszych przykładów jest aplikacja AudioMovie. O szczegółach narzędzia, które umożliwia osobom z dysfunkcją wzroku chodzenie do kina, rozmawiamy z Mariuszem Trzeciakiewiczem, prezesem Fundacji na Rzecz Rozwoju Audiodeskrypcji Katarynka, będącej jednym z członków konsorcjum realizujących projekt AudioMovie.
Skąd pomysł na Audiomovie?
Od dawna pracujemy z osobami z dysfunkcjami wzroku i słuchu, dlatego wiemy dokładnie, że one chcą korzystać z dorobku kultury, pojawiać się w kinach i teatrach. Problem polega na tym, że w często w tych instytucjach brakuje odpowiedniej infrastruktury, która umożliwiłaby osobom niepełnosprawnym uczestnictwo w kulturze. Niewiele kin decyduje się na zakup specjalnych aparatów czy urządzeń do transmisji audiodeskrypcji, ponieważ są one dość drogie. Pomyśleliśmy, że dobrze byłoby stworzyć taką aplikację, która pozwalałaby na swojego rodzaju uniezależnienie się od infrastruktury kinowej.
Aplikacja rozwiąże problem ograniczonej dostępności kultury?
AudioMovie to narzędzie, które pozwoli użytkownikom pójść do kina i cieszyć się filmem z audiodeskrycją, ścieżką dźwiękową alternatywną czy ścieżką lektorską tylko i wyłącznie przy użyciu własnych zasobów, czyli własnego smartfona i własnej sieci wi–fi. Braliśmy również pod uwagę to, że osoby z niepełnosprawnością wzroku ze względu na naturę dysfunkcji mają dość mocno utrudnioną interakcję z urządzeniami technologicznymi. Korzystając ze sprzętu na wyposażeniu kina, muszą uczyć się tych urządzeń. Z AudioMovie mogą używać znanego, oswojonego sprzętu – własnego telefonu. Nie muszą prosić o urządzenie, instrukcję obsługi i pomoc w jego uruchomieniu.
Na czym polega działanie AudioMovie?
Z doświadczenia wiemy, że osoby słabowidzące i niewidome lubią pójść do kina przygotowane, dlatego bardzo prosiły nas o to, by była to aplikacja, która nie streaminguje, a która pozwala na pobranie zasobu wcześniej. Przed pójściem do kina użytkownicy AudioMovie ściągają na telefon audiodeskrypcję, która automatycznie synchronizuje się ze ścieżką dźwiękową filmu. Audiodeskrypcja jest jednym z utworów zależnych: nie powinna funkcjonować na rynku bez utworu pierwotnego, do którego została stworzona, dlatego nie chcielibyśmy, żeby audiodeskrypcja pobrana przez system AudioMovie z chmury mogła służyć jako audiobook i potem funkcjonować na rynku w sposób niekontrolowany. Z tego powodu zasób po ściągnięciu jest zaszyfrowany i jego wyzwolenie możliwe jest tylko w tym kinie i na ten seans, na który został zakupiony bilet. Po seansie dane zostają wykasowane ze smartfona.
Dla kogo przeznaczona jest aplikacja?
Audiodeskrypcja jest fundamentem, na którym zaczęliśmy budować tę aplikację. Zastosowań i funkcjonalności AudioMovie jest znacznie więcej. Okazało się, że poza osobami z niepełnosprawnością wzroku jest dużo więcej osób ze specjalnymi potrzebami, które też chciałyby pójść do kina, a nie robią tego z różnych względów. Jest całe grono ludzi w wieku senioralnym, którzy nie nadążają czytać napisów albo nie potrafią się na nich skoncentrować i równocześnie oglądać filmów, są ludzie z dysleksją, którzy również mają problem z czytaniem napisów. Dla nich w AudioMovie może odtworzyć się ścieżka lektorska. W aplikacji można także odtworzyć ścieżkę dźwiękową anglojęzyczną, co może być pomocne w sytuacji, w której obcokrajowiec chciałby wybrać się do kina na polski film. Jest w końcu możliwość odtworzenia napisów w aplikacji, alternatywnej ścieżki dubbingu. W myśl filozofii projektowania uniwersalnego stworzyliśmy aplikację, która ma dużo funkcjonalności dla osób z różnymi potrzebami. AudioMovie można pobrać na systemy IOS i Android. Dla użytkowników końcowych aplikacja jest bezpłatna i prawdopodobnie tak zostanie.
Użytkownik pobrał aplikację, zainstalował ją w swoim smartfonie i chce się wybrać do kina. Skąd będzie wiedział, w którym kinie obejrzy film bądź jaka produkcja jest dostępna z audiodeskrypcją?
Jesteśmy na etapie wdrożenia tego systemu, więc w miarę przyłączania się kolejnych kin będziemy publikować ich listę i na stronie audiomovie.pl, i na naszym profilu Facebook. Na stronie aplikacji znajduje się wyszukiwarka, która pozwala na znalezienie filmów z audiodeskrypcją według różnych kryteriów, np. tytułu, reżysera czy aktora. Stworzyliśmy narzędzie gotowe do wykorzystania, ale nie wszystko jest zależne tylko od nas, są jeszcze inni uczestnicy rynku filmowego, tacy jak producenci czy dystrybutorzy.
Jak wygląda dostępność audiodeskrypcji i innych alternatywnych rozwiązań na rynku filmowym?
W przypadku polskich filmów, produkowanych z dofinansowaniem Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, to jest mniejszy problem, gdyż taka produkcja zgodnie z zapisem w umowach, obligatoryjnie musi wejść na rynek z dostosowaniem dla osób z dysfunkcjami sensorycznymi.. Te same przepisy nie dotyczą jednak filmów obcojęzycznych, które wchodzą do polskiej dystrybucji z rynku zagranicznego. W tym przypadku to tylko dobra wola dystrybutora bądź producenta, czy zechce wprowadzić audiodeskrypcję czy nie. Na to nie mamy większego wpływu. Oczywiście staramy się stworzyć taki model działania, w którym wszyscy będą zainteresowani stworzeniem dobrego rynku dla audiodeskrypcji. Na razie nie jest to jednak powszechne i trudno powiedzieć, kiedy tak się stanie.
Co można zrobić, by to zmienić?
Rynek filmowy jest dość mocno nieuregulowany. Mimo tego, że regulacje prawne funkcjonują, to pozwalają na dość dużą interpretację. W trakcie przygotowania AudioMovie przeanalizowaliśmy stan prawny w Polsce, odnieśliśmy go do regulacji europejskich. Przygotowaliśmy także analizy prawne i kanon dobrych praktyk łącznie z umowami, jakie powinny być zawierane pomiędzy poszczególnymi podmiotami na tym rynku: audiodeskryptorem a właścicielem filmu, audiodeskryptorem a studiem nagrań, dystrybutorem a systemem AudioMovie. Mamy nadzieję, że to ułatwi funkcjonowanie rynku filmowego i zwiększy dostępność kultury dla osób z różnego rodzaju niepełnosprawnościami. Wiemy jednak, że jeszcze dużo pracy przed nami.
Projekt „AudioMovie – Kino dla Wszystkich” realizuje konsorcjum naukowe, w którego skład wchodzą: lider konsorcjum Fundacja Siódmy Zmysł oraz partnerzy: Instytut Technik Innowacyjnych, Uniwersytet Jagielloński, Fundacja Na Rzecz Rozwoju Audiodeskrypcji „Katarynka”, Centrum Transferu Technologii EMAG oraz Kino Pod Baranami.
Projekt jest finansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach programu Innowacje Społeczne.
MS Wersja archiwalna wpisu dostępna pod adresem: http://razemztoba.pl/beta/index.php?NS=srodek_new_&nrartyk= 17066
