Nad dziesięciopunktowym planem pomocy ukraińskiej nauce dyskutowali prezesi zagranicznych akademii nauk, którzy spotkali się w czwartek w Warszawie. Wśród nich mowa jest o przekazaniu wsparcia w postaci aparatury badawczej oraz ufundowaniu stypendiów dla badaczy ukraińskich.
W czwartek prezesi zagranicznych akademii nauk, m.in. z Niemiec i USA, przybyli do Warszawy na zaproszenie Polskiej Akademii Nauk. Wspólnie z ukraińskimi badaczami rozmawiali na temat strategii odbudowy nauki w Ukrainie.
Prezes PAN prof. Jerzy Duszyński przekazał dziennikarzom po spotkaniu, że powstał plan pomocy dla ukraińskiej nauki składający się z dziesięciu punktów, które nadal są w uzgodnieniach. – Jesteśmy wszyscy świadomi, że w bardzo wielu punktach świata naukowego powstają różne plany pomocy ukraińskiej nauce. My będziemy starali się w pewien sposób je koordynować – powiedział prof. Duszyński.
Jak dodał, PAN została wyznaczona do koordynowania pomocy z tego względu, że szybko zareagowała na kryzys na terenie Ukrainy i ze względu na bardzo dobre relacje z Narodową Akademią Nauk Ukrainy (NANU).
W planie pomocy dla nauki ukraińskiej jest też zbieranie aparatury badawczej – dodał prezes PAN. – Będą plany wspierania najlepszych ośrodków – powiedział. Prezesi akademii dyskutowali też o planach pomocy Ukrainie na dużą skalę.
– To są niewyobrażalnie wielkie pieniądze. To oczywiście nie jest zadanie dla PAN, to jest zadanie dla pewnej grupy, która zaczyna się już formować – podkreślił prezes PAN.
Prof. Duszyński podał, że konkretnym efektem spotkania jest „bardzo potężne” wsparcie idące w miliony dolarów i euro; będą przeznaczone na wsparcie działań na rzecz Ukrainy z fundacji związanych z akademiami nauk. – Chcemy to zrobić, budując kilkadziesiąt karier ukraińskich naukowców, żeby oni mimo tej strasznej wojny rozwijali się bardzo dobrze – zaznaczył.
Pytany o to, jak działać, by ukraińscy naukowcy chcieli zostać w swoim kraju powiedział, że należy przygotować w Ukrainie takie stanowiska, które nie będą obciążone pracą biurokratyczną. – Takie powroty muszą być zasilane specjalnymi funduszami – dodał. Prof. Duszyński podkreślił, że wszyscy ukraińscy naukowcy, którzy otrzymują wsparcie i działają w Polsce zachowują swoje afiliacje. – To sprawia, że ukraińska nauka ciągle trwa – mówił.
Prezes NANU prof. Anatolij Zagorodny powiedział dziennikarzom, że spotkanie na temat tego, w jaki sposób pomagać ukraińskim naukowcom było bardzo intensywne. Wyraził wdzięczność organizatorom tej inicjatywy – prof. Duszyńskiemu i prezes Narodowej Akademii Nauk Stanów Zjednoczonych (NAS) Marcii McNutt.
Jako największy problem prof. Zagorodny wskazał potrzebę zatrzymania młodych naukowców w Ukrainie, również z tego względu, że okrojono budżet NANU.
– Wiele instytutów było celem ostrzałów artyleryjskich lub rakietowych – powiedział prof. Zagorodny. Dodał, że Rosjanie zniszczyli część wyposażenia naukowego znajdującego się w uszkodzonych budynkach. Podał, że w czasie wojny uszkodzono do tej pory 2000 szkół, uczelni i przedszkoli, a 172 – zniszczono. Ciężko uszkodzonych zostało też kilka ośrodków NANU.
– Zdaje się, że rosyjskie siły celowo ostrzeliwują naukową infrastrukturę i nie są to instalacje związane bezpośrednio z wysiłkiem wojennym – dodała prezes NAS prof. Marcia McNutt.
Zaznaczyła, że Ukraina jest ważną częścią międzynarodowej społeczności badawczej. – Potrzebujemy ukraińskich naukowców, aby pomagali we wszystkich działaniach na świecie, które dotyczą takich zagadnień jak zmiany klimatu, pandemie czy energia dla przyszłości – wyliczała.
Dodała też, że Ukraina będzie potrzebowała naukowców, aby odbudować swój kraj, gdy wojna się skończy. Plan – nad którym dyskutowali prezesi akademii nauk – składa się też z punktów, które nie wymagają dużych nakładów i można wykonać je od razu – np. networking naukowców z Ukrainy ze społecznością międzynarodową – podkreśliła McNutt.
W czwartkowym spotkaniu wzięli udział również m.in. prezes Niemieckiej Akademii Przyrodników Leopoldina Gerald Haug, prezes Królewskiej Duńskiej Akademii Nauk i Literatury Marie Louise Nosch, prezes ALLEA Antonio Loprieno, wiceprezes i sekretarz Spraw Zagraniczny Towarzystwa Królewskiego w Londynie Robin Grimes i skarbnik Towarzystwa Królewskiego w Londynie Andy Hopper.
PAP – Nauka w Polsce, Szymon Zdziebłowski
