Uzależnienie od pracy to jedno z najważniejszych wyzwań psychologii w XXI wieku. Międzynarodowy zespół ekspertów bada, które czynniki najbardziej przyczyniają się do tego uzależnienia, depresji związanej z pracą i wypalenia zawodowego. Dotąd zebrano ponad 20 tys. ankiet.
Jednym z efektów badań ma być opracowanie najlepszych praktyk zapobiegania uzależnieniu od pracy i leczenia go.
Globalny projekt badań uzależnienia od pracy („Global Research on Work Addiction”) jest prowadzony w ponad 70 krajach na sześciu kontynentach. Zespół badawczy liczy ponad sto osób – wśród nich są czołowi światowi eksperci w dziedzinie uzależnienia od pracy, psychologowie kliniczni oraz psychologowie pracy i organizacji. Liderami są dr Edyta Charzyńska, prof. Uniwersytetu Śląskiego oraz dr Paweł Atroszko z Uniwersytetu Gdańskiego.
W ocenie Edyty Charzyńskiej i Pawła Atroszko uzależnienie od pracy to jedno z najważniejszych wyzwań psychologii organizacji i zdrowia publicznego w XXI wieku. „Badania dotyczące rozpowszechnienia uzależnienia od pracy pokazują, że jest ono bardziej powszechne niż większość innych uzależniających zachowań. W zależności od kraju problem może dotyczyć nawet co piątej osoby pracującej” – podkreślili badacze w rozmowie z PAP.
Jak przypomniał Atroszko, uzależnienie od pracy definiuje się jako uzależnienie behawioralne z objawami podobnymi do uzależnień od substancji, takimi jak silne pragnienie wykonywania pracy, objawy odstawienne, praca w celu modyfikacji nastroju, konflikty i problemy zdrowotne.
Dodał, że uzależnienie od pracy jest ściśle związane z dużym obciążeniem pracą, przewlekłym i znacznym stresem zawodowym oraz wypaleniem zawodowym. – Ponadto znacząco wpływa na dysfunkcje rodziny i ogólnie problematyczne funkcjonowanie społeczne. Jest też zwykle związane ze zmniejszoną produktywnością. Innymi słowy, ma ono znaczne negatywne konsekwencje dla osób dotkniętych nim, osób im bliskich oraz odbiorców pracy osób uzależnionych od niej – wskazał psycholog.
Uzależnienie od pracy może też mieć wpływ na globalne obciążenie chorobami. – Jego względnie wysokie rozpowszechnienie w połączeniu z poważnymi i częstymi negatywnymi skutkami sprawia, że może powodować znaczne szkody na poziomie całej populacji, wpływając na systemy opieki medycznej i społecznej – ocenił Atroszko.
Dlatego jednym z celów badań jest dostarczenie danych na temat proporcji ogromnych kosztów chronicznego stresu w środowisku pracy i poza nim, które mogą być bezpośrednio przypisane uzależnieniu od pracy na całym świecie.
– Chcemy zrozumieć, które czynniki najbardziej przyczyniają się do uzależnienia od pracy, depresji związanej z pracą i wypalenia zawodowego, aby opracować najlepsze praktyki zapobiegania im i leczenia. Wyniki tych badań mogą stanowić podstawę naukową do opracowania rekomendacji dla rządów dotyczących warunków pracy, a także wpływać na politykę i procedury organizacji dotyczące klimatu pracy i wartości organizacyjnych, aby zminimalizować ryzyko rozwoju uzależnienia od pracy i złagodzić jego wpływ na zdrowie i dobre samopoczucie – podkreśliła Edyta Charzyńska.
Dotąd w badaniu ankietowym wzięło udział ponad 20 tys. osób. Jak tłumaczyli liderzy projektu, po wypełnieniu ankiety wszyscy jej uczestnicy otrzymują szczegółową informację zwrotną na temat swojego psychospołecznego funkcjonowania w pracy, w tym zagrożeń związanych z uzależnieniem od pracy, depresją i wypaleniem zawodowym oraz potencjalnych organizacyjnych i indywidualnych czynników ryzyka wpływających na ich funkcjonowanie w pracy.
Polska wersja ankiety znajduje się na tej stronie. Projekt pt. „Rola czynników makro, mezo i mikro w uzależnieniu od pracy i w związanych z nim problemach zdrowotnych” jest finansowany przez NCN.
Nauka w Polsce / Agnieszka Kliks-Pudlik
