Ryszard Tomczyk Honorowym Obywatelem Elbląga

Ryszard Tomczyk Honorowym Obywatelem Elbląga
Fot. Adminstrator

Na sesji w dniu 30 czerwca Rada Miejska w Elblągu przyznała Honorowe Obywatelstwo Miasta Elbląga panu Ryszardowi Tomczykowi.
Redakcja ”Razem z Tobą”, serdecznie gratuluje Panu Ryszardowi tego zaszczytnego i w pełni zasłużonego tytułu. Zawsze imponował nam nie tylko licznymi talentami, ale i zaangażowaniem w sprawy publiczne i wytrwałością w dążeniu do celu.

Z wnioskiem o nadanie tytułu Honorowego Obywatela Miasta Elbląga wystąpiła grupa radnych I Kadencji Rady Miejskiej, na spotkaniu w maju 2010 r., z okazji XX.lecia ustanowienia samorządu terytorialnego.
Wniosek został złożony na ręce ówczesnego Wiceprzewodniczącego Rady Miejskiej – Pana Marka Pruszaka, który jest radnym także w obecnej kadencji.

Poniżej przytaczamy treść wniosku wraz z uzasadnieniem, życiorysem i opisem osiągnięć naszego nowego Honorowego Obywatela.

Wniosek
o nadanie tytułu Honorowego Obywatela Miasta Elbląga
Panu Ryszardowi Tomczykowi

Radni I kadencji Rady Miejskiej w Elblągu zwracają się do Rady Miejskiej z wnioskiem o nadanie Honorowego Obywatelstwa miasta Elbląga Ryszardowi Tomczykowi.

Uzasadnienie
Dr Ryszard Tomczyk – nauczyciel z zawodu, artysta malarz i literat z zamiłowania i posiadanych talentów, działacz społeczny w obszarze kultury – jest jedną z najznamienitszych postaci powojennego Elbląga.
Jego osiągnięcia artystyczne, pełnione funkcje publiczne i działalność społeczną przedstawia załączony życiorys. Wpływ Ryszarda Tomczyka na życie kulturalne miasta nie ogranicza się do faktów opisanych w życiorysie. Pan Ryszard jest autorytetem w środowisku artystycznym, autorem różnego rodzaju inicjatyw, bierze aktywny udział w dyskusjach publicznych, podejmuje różne działania, mające na celu zapewnienie kulturze  godnego miejsca w życiu społecznym. Jako radny I Kadencji Rady Miejskiej w Elblągu dbał o to, żeby w wirze transformacji nie ucierpiały placówki kultury.
Jego osiągnięcia artystyczne a także działalność publiczna przyczynia się istotnie do promocji Elbląga, a publikacje takie, jak „Tygiel” upowszechniają wiedzę o elbląskim środowisku twórczym i jego osiągnięciach, zachowując ją dla potomności.
Jego twórczość artystyczna i działalność, w tym jako współtwórcy i Dyrektora Galerii El istotnie przyczyniły się do tego, że o Elblągu usłyszano daleko poza rogatkami miasta.
Pan Ryszard Tomczyk, jak mało kto, zasługuje na tytuł Honorowego Obywatela Miasta Elbląga.

Ryszard Tomczyk – ŻYCIORYS (biografia literacka i plastyczno-artystyczna)

Urodzony 4 kwietnia 1931 r. w Radomiu. Po przeniesieniu się rodziny w r. 1945 na Wybrzeże uczęszczał do Gimnazjum i Liceum im. B. Chrobrego w Sopocie, które ukończył w r. 1950. Studia na Wydziale  Humanistycznym (filologia jęz. polskiego) Państwowej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Gdańsku. Uzyskawszy dyplom, w r. 1953 przeniósł się do Elbląga i z miastem tym jest związany do dziś. Pracował jako nauczyciel języka polskiego – najpierw w ówczesnej Oficerskiej Szkole Piechoty nr 3, później w Woskowym Ośrodku Szkolenia Ogólnego. Od r. 1959 był aż do emerytury (1988) związany z Liceami Ogólnokształcącymi kolejno nr III (do r. 1962), nr I (do r. 1975) i nr II (do 1980 r.) W latach 1980 – 1987 pełnił z oddelegowania funkcję dyrektora Centrum Sztuki Galeria El w Elblągu, z którą to instytucją jeszcze jako Laboratorium Sztuki oraz jej twórcą Gerardem Kwiatkowskim współdziałał od r. 1965. Poza biografią nauczycielską ma osobną biografię plastyczną oraz naukową. Od r. 1976 pozostaje formalnie rzeczywistym członkiem ZPAP. Od r. 1965 współpracował z prasą środowiska elbląskiego gdańskiego, uprawiając publicystykę kulturalną oraz krytykę literacką, teatralną i plastyczną. W r. 1976 obronił pracę doktorską poświęconą olsztyńskiemu Teatrowi im. S. Jaracza w latach 1945 – 1973 (monografia).
W r. 1953 – jeszcze jako student wstąpił do PZPR, by wystąpić z niej już w r. 1957. W r. 1966 wraz z kilkoma elbląskimi przyjaciółmi założył Elbląskie Towarzystwo Kulturalne i prezesował mu przez szereg kadencji. W latach 1981 – 1995 należał do Stronnictwa Demokratycznego. Od r. 1995 jest związany z organizacją PC – obecnie PiS.
Jeszcze jako działacz i prezes ETK zainicjował powołanie do życia środowiskowego klubu literackiego oraz wespół z nieżyjącym już członkiem ZLP Janem J. Kolendą podjął służącą klubowi działalność wydawniczą. Nieprzerwana obecność w życiu kulturalnym, zwłaszcza w środowiskach – plastycznym, teatralnym, pedagogicznym, dziennikarskim oraz ludzi pióra uprofilowała go jako znawcę i rzecznika kultury regionu. Twórczość publicystyczna, jak i  działalność na rzecz środowiska literackiego dała też początek jego własnej twórczości literackiej. Już w latach siedemdziesiątych pisał satyry i wodewile. Część tych materiałów zużytkowywał – najpierw w prowadzonym przez siebie ogólnomiejskim Zespole Pieśni i Tańca, zaś w r. 1981 w kabarecie politycznym Galerii El (”Rozliczalnia czyli… korą mózgową”). Ważnym torem jego działalności kulturotwórczej jest inicjatywa gromadzenia oraz upowszechniania materiałów wspomnieniowych związanych z życiem powojennego Elbląga. Jego osobistymi  przedsięwzięciami w tym zakresie były m. in. publikacje antologiczne o tytułach ”Zielone wspominając lata” (ETK, 1980), ”Ocalić od zapomnienia”, 1997) oraz dziesiątki tekstów tego rodzaju publikowanych na łamach redagowanych przezeń czasopism, nie licząc własnej, ale nie opublikowanej książki wspomnieniowo – rozrachunkowej pt. ”Otrzęsiny” (1991).
Jako dyrektor Galerii El redagował kwartalnik dokumentalny pn. ”Galeria El” (16 numerów). Po r. 1989 redagował czasopisma: ”Elbląski Magazyn Ilustrowany” (”EMIL”) ,1991 – 92, ”Jednak Centrum”(dwutygodnik) – 1998, ”Regiony” (dwutygodnik) – 1998 – 2001. W r. 1990 założył i redaguje do dziś (do końca 2003 r. 33 numery) kwartalnik elbląski ”Tygiel”, pismo wspierające środowiska twórcze Elbląga i działające na rzecz partycypacji Elbląga w ruchu kulturalnym kraju. W r. 2000 – zyskując dla tej inicjatywy autorów środowiskowych, w tym historyków i dziennikarzy – powołał do życia Stowarzyszenie Elbląski Klub Autorów. Właśnie SEKA jest wydawcą kwartalnika ”Tygiel”. Od 2003 r. jest członkiem Gdańskiego Oddziału Związku Literatów Polskich.
Ryszard Tomczyk jest autorem ponad 20 większych tekstów – w tym szkiców o kulturze, literaturze, teatrze i sztuce plastycznej. Wiele z tego, co napisał, nie doczekało się pełnych czy osobnych publikacji ze względu na znane uwarunkowania cenzury przed r. 1989.

WAŻNIEJSZE PUBLIKACJE

”Spectaculum” i kabaretowe rymoklepanki, ETK, Elbląg, 1981
”Opereta paranoidalna” – w ośmiu podrygach z nieprzykładnym finałem, (wodewil), w: ”Galeria El” – Teksty, 1986 nr 11/12.
Krzesane z murów”. Scenariusz widowiska świetlno-akustycznego, w:”Galeria El” – Teksty, 1986 nr 11/12.
”Życie kulturalne w Elblągu w latach 1945-85. Biblioteczka Elbląska 3 Wyd. Morskie, Gdańsk 1987.
”Satyricon Elbląski”, ”Tygiel” 1994 nr 13/14.
”Na własne życzenie”, PC w Elblągu, 1995.
”Zadra – Kruszenie piedestału” Elbląg, 1996.
” Bedeker elbląski”, POLNORD Gdańsk 2000.
Oprac. wraz z J. Ryszkowskim – ”Elbląg literacki”, SEKA, Elbląg 2000.
”Rogi Melpomeny”, Elbląg 2000.
”O, gród!.. ale nieplewiony, Elbląg 2000
”Brama oraz szopki noworoczne” ( w tym ”Betlejemka”, wystawiona w Teatrze Dram. w Elblągu w 1995 r.), Elbląg 2001.
”Było, minęło” (zbiór opowiadań ”domowych”), Elbląg, 2001.
”Pakamera”, SEKA, Elbląg, 2002.
”Elbląg literacki”, SEKA (wybór recenzji literackich), Elbląg 2002
”Skaza” w: ”Kto mnie wychowuje?, ”Stopka”, Łomża, 2003 (wyróżnienie w konkursie ogólnopolskim)  
”Tobół”, Elbląg 2004.

Nadto dziesiątki esejów dotyczących sztuki teatru, plastyki i literatury publikowanych w periodykach i czasopismach oraz setki recenzji, artykułów publicystycznych, wspomnieniowych etc.

WAŻNIEJSZE TEKSTY NIEPUBLIKOWANE

”Kraksa” (pierwotny tytuł – ”Karambol”). Nagroda w ”Szufladzie Propozycji Literackich ETK 1983.
”Otrzęsiny”. Książka wspomnieniowo-rozliczeniowa. Ok. 60 % tekstu opublikowano we fragmentach na łamach prasy środowiskowej w l. 1990 – 2000.

TEKSTY AKTUALNIE OPRACOWYWANE

”Moje przestrzenie Elbląga”  – książka wspomnieniowa.
”Schody” – powieść, będąca trzecim ogniwem cyklu ”Pakamera” – ”Tobół”…
”Recenzje literackie” (2) – już w druku.
”Nie samym chlebem” – rzecz wspomnieniowo-gawędziarska, poświęcona ludziom i środowiskom, poznanym z autopsji, którzy ”odcisnęli się” na kulturze Elbląga w l. 1945 – 2000.
BIOGRAFIA PLASTYCZNA

W okresie wojny i okupacji (1943-44) uczęszczał na zajęcia z zakresu malarstwa i rysunków do ogniska plastycznego, prowadzonego przez prof. Wacława Dobrowolskiego w Radomiu (zob. Ewelina Pierzyńska-Jelska i Andrzej Jelski,Twórczość artystyczna i wystawiennictwo w Radomiu w latach 1945 – 1989, Radom 1989).
Z dwu ważonych w dłoni podań na studia wyższe w r. 1950 (studia plastyczne czy polonistyczno-pedagogiczne) wybrał te drugie. Do twórczości plastycznej (malarstwo) wrócił ok. 1965 r., na co miało wpływ związanie się z działalnością i twórczością Galerii El. W r. 1968 wygrywa w ogłoszonym przez środowisko profesjonalne konkursie na ”Pejzaż Elbląga i Ziemi Elbląskiej”, tymże aktem wchodząc w środowisko elbląskich profesjonalistów. Pierwszą indywidualną wystawą malarstwa o tematyce tzw. ”biomów” jest prezentacja w Galerii ”Żak” w Gdańsku w r. 1970. Od. r. 1068 systematyczne uczestnictwo w środowiskowym życiu plastycznym, więc udział w wystawach i cyklicznych konkursach pn. ”Salon Wiosenny, ”Propozycja Kwartału”, ”Salon Elbląski” itp. Zdobywa nagrody i wyróżnienia. Ważniejsze cykle: kolejne serie ”biomów”, cykle pt. ”Inny świat”, pejzaże.
Do ZPAP zostaje przyjęty w r. 1976 – na podstawie prac. Do roku 2000 miał ok. 30 znaczniejszych wystaw indywidualnych środowiskowych i krajowych oraz uczestniczył w wielu (również prestiżowych) prezentacjach krajowych i zagranicznych ( ZSRR, RFN). Do ważniejszych osiągnięć zalicza nagrodę im Z. Szumana na XII Festiwalu Malarstwa Polskiego w Szczecinie w r. 1984 oraz  wyróżnienie na wystawie XIII Ogólnopolskiego Konkursu Malarstwa im. J. Spychalskiego w Poznaniu w 1987 r.
Ważnym elementem artystycznej biografii – pełnienie funkcji dyrektora – komisarza Galerii El jako Centrum Sztuki w l. 1980 – 1987 oraz związana z tym działalność artystyczna, animatorska i organizacyjna. Przywróconej życiu placówce nadał profil instytucji interdyscyplinarnej, funkcjonującej w żywych kontaktach z wieloma ważnymi centrami kraju, zaś zgodnie ze swymi orientacjami teatralno-plastycznymi nachylił ją w kierunku działań czasoprzestrzennych, z pogranicza plastyki, sztuki teatru, muzyki itp. Jako szef Galerii a równocześnie człowiek pióra wydawał kwartalnik dokumentujący dzialalność samej placówki jak i środowisk oraz twórców z nią współpracujących.
Jako artysta malarz oraz człowiek pióra doczekał się wielu recenzji na łamach pism środowiskowych jak i krajowych oraz zagranicznych. Niektóre jego teksty dramaturgiczne były inscenizowane przez Teatr Dramatyczny w Elblągu. Działalności literackiej R. Tomczyka poświęcił pracę magisterską Jarosław Grabarczyk – Małej ojczyźnie przypisany – Rzecz o życiu i twórczości Ryszarda Tomczyka, obronioną na Uniwersytecie Warmińskio-Mazurskim Wydz. Humanistyczny. Inst. Fil.Pol, Olsztyn 2002.

SUPLEMENT
Od r. 2007 R. Tomczyk jest członkiem Zarządu Okręgu Związku Literatów Polskich w Gdańsku. W r. 2009 (marzec) zrezygnował z funkcji prezesa SEKA oraz redaktora naczelnego kwartalnika „Tygiel” (względy natury osobistej)  – po wydaniu 53 numeru kwartalnika, składając zarazem te funkcje w ręce młodszych przyjaciół od lat związanych z tym pismem i stowarzyszeniem, a zachowując dla siebie jedynie miejsce w zespole redakcyjnym.
Wydał nadto 3 kolejne tomy recenzji literackich – Elbląg, 2002, 2005 oraz 2009.
W r. 2008 wydał książkę wspomnieniową pt. „Nie samym chlebem” (Elbląg, 2008).
Aktualnie pracuje nad trzecią częścią cyklu „Pakamera” – „Tobół” pt. „Schody”, pisze recenzje literackie i zajmuje się memuarystyką.

  TB Wersja archiwalna wpisu dostępna pod adresem: http://razemztoba.pl/beta/index.php?NS=srodek_new_&nrartyk= 7139

Print Friendly, PDF & Email