Od 1 stycznia wejdą w życie przepisy, które zmienią ustawę o emeryturach pomostowych. Przyszli emeryci nie będą musieli udowodniać rozpoczęcia pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przed 31 grudnia 1998 r., a wykonywanie takiej pracy będą mogli zacząć po 31 grudnia 2008 r. Dzięki temu prawo do emerytury pomostowej będą nabywały kolejne roczniki. Za ilu i jakich pracowników pomorscy pracodawcy odprowadzali w ubiegłym roku składki na Fundusz Emerytur Pomostowych?
Płatnik składek przekazuje do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na druku ZUS ZSWA informację o pracowniku, za którego był obowiązany opłacać składki na Fundusz Emerytur Pomostowych. Taki dokument za 2022 rok płatnicy powinni złożyć do końca marca 2023 r. W całym kraju złożyło go 8,2 tys. płatników za 306,5 tys. pracowników. W porównaniu do poprzedniego roku liczba płatników nie zmieniła się, natomiast liczba pracowników wzrosła o 0,7 proc.
Prace w szczególnych warunkach są związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia. Są on wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury (pod ziemią, na wodzie i w wodzie lub w powietrzu) lub procesami technologicznymi (w gorącym lub zimnym mikroklimacie, ciężkie prace fizyczne czy prace w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego), które mimo zastosowania odpowiedniej profilaktyki stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony m.in. wiekiem. Prace o szczególnym charakterze natomiast wymagają szczególnej odpowiedzialności oraz sprawności psychofizycznej, aby ich wykonywanie nie zagrażało bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób. Predyspozycje do pracy w szczególnym charakterze zmniejszają się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanej z procesami starzenia. Wykaz takich prac określają załączniki do ustawy.
Podobnie jak w poprzednich latach największy odsetek płatników, którzy złożyli dokument ZUS ZSWA stanowili prowadzący działalność w transporcie i gospodarce magazynowej (21,1 proc. ogółu płatników za 22,2 proc. ogółu ubezpieczonych). Średnio jeden płatnik złożył taki dokument za 37 ubezpieczonych. Najwięcej, bo 129 ubezpieczonych, przypadało na płatnika w górnictwie i wydobywaniu, a najmniej, 4 osoby ubezpieczone w rolnictwie, leśnictwie i rybactwie. Wśród ubezpieczonych przeważali mężczyźni – 72,5 proc.
Tak jak w ubiegłym roku, największą grupę osób, za które złożono ZUS ZSWA za 2022 r. stanowili kierowcy autobusów, trolejbusów oraz motorniczy tramwajów w transporcie publicznym – 13,5 proc. ogółu. Byli oni także najliczniejszą grupą wśród mężczyzn (17,1 proc.). Wśród kobiet największą grupę stanowiły przedstawicielki personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru – 29,6 proc.
Osoby, które wykonywały prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze mieszkające w województwie pomorskim stanowiły 6,5 proc. takich pracowników w Polsce. Daje to liczbę ponad 18 tys. ubezpieczonych i piąte miejsce w kraju.
Pracownicy z Pomorza to 57,6 proc. wszystkich, którzy pracowali na statkach żeglugi morskiej, kolejni byli pracownicy morskich platform wiertniczych 54,1 proc. i pracujący fizyczne ciężko i bezpośrednio przy przeładunku w ładowniach statku 53,3 proc. Pierwszą piątkę zamykali rybacy morscy 51,4 proc. i osoby, które wykonywały prace bezpośrednio przy spawaniu łukowym lub cięciu termicznym w pomieszczeniach o bardzo małej kubaturze, z utrudnioną wentylacją (podwójne dna statków, zbiorniki, rury itp.) 40,5 proc.
Najliczniejszą grupą wśród osób, które na Pomorzu pracowały w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze byli kierowcy autobusów, trolejbusów oraz motorniczy tramwajów w transporcie publicznym – 15,2 proc., kolejni byli operatorzy żurawi wieżowych, do obsługi których są wymagane uprawnienia kategorii IŻ lub równorzędne oraz dźwignic portowych lub stoczniowych – 14,3 proc., zaś trzecie miejsce należy do maszynistów pojazdów i kierowników pociągów – 6,5 proc.
Średni wiek osób, które wykonywały prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynosił tyle samo co w poprzednim roku czyli 45,5 roku.
W strukturze wiekowej największy odsetek stanowiły osoby w wieku 50 – 59 lat (33,3 proc.). Średni wiek osób, które wykonywały prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze był mało zróżnicowany w poszczególnych województwach. Pomorzu wyniósł dla mężczyzn – 45,2 roku (najmniej w kraju), a dla kobiet – 44,3 roku. Większe zróżnicowanie wieku występuje w poszczególnych branżach. I tak, najmłodsze osoby wykonywały prace tancerzy zawodowych związane z bardzo ciężkim wysiłkiem fizycznym (średni wiek dla mężczyzn 30,5 roku, dla kobiet – 30 lat), prace w powietrzu wykonywane na statkach powietrznych przez personel pokładowy (średni wiek dla mężczyzn 32,2 roku, dla kobiet – 34 lata) oraz prace mechaników lotniczych, związane z bezpośrednią obsługą potwierdzającą bezpieczeństwo statków powietrznych na płycie lotniska (średni wiek dla mężczyzn 38,8 roku, dla kobiet – 32,7 roku). Najwyższy średni wiek (56,1 roku) należał do nawigatorów na statkach morskich i byli to wyłącznie mężczyźni.
Średni staż osób, za które płatnik złożył dokument ZUS ZSWA za 2022 r. wyniósł 7,40 roku.
