Szkolenia dla przedstawicieli służby zdrowia, nauczycieli i urzędników, działania edukacyjne, zamówienia publiczne z klauzulami społecznymi, bezpłatne punkty porad prawnych, doradztwo zawodowe, metropolitalna baza danych obejmująca np. gabinety lekarskie ze specjalnym wyposażeniem i procedurami – to tylko niektóre z rozwiązań mających ułatwić życie osobom z niepełnosprawnością w naszej metropolii. Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot, jako pierwsza metropolia w Polsce, wprowadza na szeroką skalę rozwiązania systemowe dla osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów. Zostały ujęte w Standardzie Minimum na Rzecz Osób z Niepełnosprawnościami i Otoczenia. Według danych GUS, w co czwartej rodzinie w woj. pomorskim żyje osoba z niepełnosprawnością.
Standard Minimum na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami to zbiór działań, które zostaną wdrożone w 59 samorządach OMGGS. Są to dokładne wytyczne dla włodarzy, jak wprowadzać w metropolitalnych miastach, gminach i powiatach działania na rzecz poprawy jakości życia osób z niepełnosprawnościami i ich otoczenia.
– Proponowane rozwiązania są praktyczne, uniwersalne, oparte na doświadczeniu naszych mieszkańców mających na co dzień do czynienia z tym problemem tak niedocenianym przez władze państwowe. Wykorzystują lokalne zasoby i funkcjonujące już dobre praktyki. Są odpowiedzią na realne, zdiagnozowane potrzeby środowiska, na rzecz którego powstały. Nie było do tej pory takiego ujednoliconego i uniwersalnego standardu obejmującego swym zasięgiem tak rozległy obszar i tyle samorządów. Każdy samorząd prowadził własną, odrębną i z reguły nieskoordynowaną z innymi politykę. Mam nadzieję, że Standard posłuży też innym samorządom w całej Polsce w zmienianiu rzeczywistości osób z niepełnosprawnościami i ich otoczenia. To nasz obowiązek, a jego rozwiązanie zależy tylko od nas – mówi Jacek Karnowski, prezydent Sopotu oraz prezes Rady OMGGS.
Standard powstał przy współpracy ponad 80 ekspertów, m.in. przedstawicieli samorządów, osób niepełnosprawnych i ich opiekunów, reprezentantów służby zdrowia, placówek edukacyjnych i terapeutycznych oraz poradni psychologiczno-pedagogicznych.
– Metropolitalny Standard to praca i zaangażowanie wielu środowisk. To wiele spotkań i dyskusji, trudne zderzenie różnych poglądów i punktów widzenia, które w efekcie doprowadziły do powstania dokumentu, będącego wspólnym głosem. Od początku wszystkim nam zależało, aby każda mieszkanka i każdy mieszkaniec metropolii miał równy dostęp do informacji i wsparcia, niezależnie od stopnia niepełnosprawności, metody komunikacji i miejsca, w którym żyje. Teraz rozpoczyna się praca nad wdrażaniem dokumentu. Będziemy edukować i szkolić urzędników, a każdy z samorządów dostanie od nas jasne wytyczne, jak wprowadzać Standard – tłumaczy Beata Rutkiewicz, wiceprezydent Wejherowa oraz współprzewodnicząca Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych OMGGS.
Standard obejmuje 30 konkretnych zadań dla samorządów, stawiając w pierwszej kolejności na świadomość i edukację.
– Chcemy sprawić, żeby każdy z nas: urzędnik, nauczyciel, pracownik pomocy społecznej, lekarz, kierowca autobusu itp. zweryfikował systemowo podejście do osoby z niepełnosprawnością i samej niepełnosprawności, żeby wiedział jak się komunikować, jak formułować ogólnodostępne informacje, by były jasne także dla osób z niepełnosprawnościami. Standard zakłada szereg konkretnych szkoleń dla pracowników wszystkich stowarzyszonych samorządów m.in. z dostępności, z obsługi urzędowej osoby z niepełnosprawnością. Zobowiązujemy się także do stworzenia metropolitalnego poradnika savoir-vivre w kontaktach z osobą z niepełnosprawnością, czy zawarcia porozumień międzygminnych i międzypowiatowych dotyczących transportu osób z niepełnosprawnościami do placówek. Przewidujemy nawet obligatoryjny wymóg tworzenia samorządów szkolnych w szkołach specjalnych – mówi Katarzyna Gruszecka-Spychała, wiceprezydent Gdyni oraz współprzewodnicząca Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych OMGGS.
Wśród głównych działań zapisanych w Standardzie znalazły się m.in.:
1. Zwiększenie świadomości społecznej
- podręcznik zasad dla pracowników obsługi klienta w samorządach;
- kampania społeczna nt. roli i potrzeb osób niepełnosprawnych.
- ankieta badająca poziom satysfakcji oceniająca skuteczność działań;
2. Edukacja
- odpowiedzialne zamówienia publiczne – obligatoryjne stosowanie w zamówieniach publicznych klauzul społecznych;
- edukacja antydyskryminacyjna – programy dla przedszkoli i szkół nt. równego traktowania;
- monitoring absolwentów – każdego roku gminy będą zbierać informacje o liczbie absolwentów z niepełnosprawnością, zapewni to możliwość dalszej aktywności i kształcenia;
- Metropolitalna Akademia Samorządowa – każda gmina otrzyma i wdroży program obligatoryjnych szkoleń urzędników z dostępności;
3. Opieka medyczna i rehabilitacja
- dostępna metropolia – wspólna regionalna baza danych dot. usług dla osób z niepełnosprawnością, baza gabinetów lekarskich ze specjalistycznym wyposażeniem i procedurami (np. jak znaleźć dentystę dla osób z porażeniem mózgowym);
- zespół ds. zdrowia – program szkoleń dla lekarzy i służb medycznych, we wszystkich gminach dostępny tłumacz języka migowego on-line;
4. Niezależne życie
- bezpłatne punkty pomocy prawnej;
- mieszkalnictwo – inwentaryzacja zasobów w gminach i powiatach pod kątem wykorzystywania ich przez osoby z niepełnosprawnością;
- dostęp do wiedzy – samorządy sięgają po środki na asystenturę i opiekę wytchnieniową;
5. Dostępność i mobilność
- transport – dla osób z niepełnosprawnością do placówek opiekuńczych i edukacyjnych;
- uniwersalne projektowanie – regularny monitoring inwestycji w metropolii pod kątem dostępności;
- dostęp do wiedzy – informacje dla niepełnosprawnych na stronach samorządowych;
6. Czas wolny
- dostępne imprezy miejskie – wydarzenia rekreacyjne, sportowe i kulturalne dostosowane do aktywnego uczestnictwa osób z niepełnosprawnością;
- budżet obywatelski – dodatkowe punkty dla projektów związanych z dostępnością;
- katalog dostępnego wypoczynku – informator z ofertą turystyczną (mapy i trasy) spełniającą kryteria dostępności;
- wspólne zakupy – opracowanie standardu dla nowo budowanych placów zabaw dostępnych również dla dzieci ze szczególnymi potrzebami;
7. Praca
- udostępnianie lokali miejskich – preferencyjne warunki dla organizacji i podmiotów zajmujących się aktywizacją społeczno-zawodową osób z niepełnosprawnością;
- więcej projektów z dofinansowaniem UE – wdrożenie rozwiązań, które zwiększają aktywizację zawodową osób z niepełnosprawnością;
- doradztwo zawodowe – wdrożenie w samorządach narzędzi badających predyspozycje zawodowe osób z niepełnosprawnością;
- kompetencje cyfrowe – samorządy sfinansują programy edukacyjne, które zapobiegać będą wykluczeniu cyfrowemu;
- praca – przeszkolenie pracowników powiatowych urzędów pracy w zakresie innowacyjnych form zatrudnienia – współdzielenie stanowiska, współdzielenie etatu, praca zdalna.
Według danych GUS, w woj. pomorskim w co czwartej rodzinie żyje osoba z niepełnosprawnością. Oznacza to, że co czwarta rodzina doświadcza różnej formy wykluczenia społecznego. Często jest to podwójne wykluczenie – zarówno samej osoby z niepełnosprawnością, jak i jej opiekunów, rodzeństwa; wykluczenia z życia zawodowego, społecznego, towarzyskiego, finansowego i zdrowotnego.
