Kiedy ponad pół wieku temu dr Christian Barnard przeprowadził pierwszy przeszczep serca, udało mu się coś więcej niż udana operacja – dał osobom chorym na serce nadzieję na wymarzone długie życie w dobrej kondycji. Dziś, dzięki przeszczepom, tysiące osób w Polsce mogą cieszyć się życiem. Twoje narządy też mogą kogoś uratować.
Dawcą może być osoba żyjąca – dot. to przeszczepu nerki, segmentu wątroby lub np. szpiku kostnego. Warunkiem jest, że dawca wyrazi na to zgodę, a jego życie nie będzie narażone na niebezpieczeństwo. Narządy (serce, płuca, wątroba, trzustka), tkanki oraz komórki pobierane są natomiast od osób zmarłych.
W naszym społeczeństwie panuje błędne przekonanie, że aby pośmiertnie oddać swoje narządy należy wyrazić stosowną zgodę, wypełnić dokument, mieć zawsze przy sobie deklarację mówiącą o naszej woli. Nic bardziej mylnego! Zgodnie z obowiązującym prawem każdy jest domniemanym dawcą komórek, tkanek i narządów, dopóki nie wniesie swojego sprzeciwu w formie:
- wpisu w Centralnym Rejestrze Sprzeciwów na pobranie komórek, tkanek i narządów ze zwłok ludzkich;
- oświadczenia pisemnego zaopatrzonego we własnoręczny podpis;
- oświadczenia ustnego złożonego w obecności co najmniej dwóch świadków, pisemnie przez nich potwierdzonego.
Jeżeli nie wyrazisz za życia sprzeciwu, po śmierci prawa decyzji o pobraniu twoich narządów nie ma nawet najbliższa rodzina. W przypadku małoletniego lub innej osoby, która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, sprzeciw może wyrazić za życia przedstawiciel ustawowy tej osoby. W przypadku małoletniego powyżej 16 lat sprzeciw może wyrazić również sam małoletni.
Aby ułatwić proces pobrania tkanek i narządów do przeszczepienia dla ratowania życia i przywracania zdrowia ludziom chorym najlepiej wypełnić i nosić przy sobie własnoręcznie podpisane oświadczenie woli i poinformować bliskich o swojej decyzji.
W Polsce organizacją i kontrolą przeszczepów zajmuje się Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne ds. Transplantacji „Poltransplant”.
Według raportu w 2022 roku 445 zmarłych dawców podarowało swoje narządy pacjentom oczekującym na przeszczep. Były to łącznie 1402 organy wewnętrzne, które potencjalnie uratowały czyjeś życie. Krajowa lista oczekujących (KLO) na przeszczep z roku na rok niestety się wydłuża. Obecnie na transplantację narządów czeka ponad 5 tysięcy chorych.
UM Elbląg
