Jesteśmy zalewani wiadomościami, codziennie przyswajamy informacje obejmujące aż 100 tys. słów – stwierdza amerykański naukowiec dr Leonard Mlodinow w książce „Elastyczny mózg”. Jego zdaniem, umiejętność elastycznego myślenia może nas wybawić od rutyny i nauczyć kreatywnego myślenia.
Leonard Mlodinow uzyskał doktorat z fizyki na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, obecnie wykłada na California Institute of Technology. Znany jest jako autor wielu książek popularnonaukowych. Specjalizuje się w problemach dotyczących mózgu i doskonalenia trudnej sztuki pracy intelektualnej. Jest autorem takich publikacji jak „Nieświadomy mózg” i „Krótka historia rozumu”. Wraz ze Stephenem Hawkingiem napisał „Jeszcze krótszą historię czasu”.
W książce „Elastyczny mózg. Kreatywne myślenie w czasach niepewności i chaosu” doradza jak radzić sobie we współczesnym świecie ustawicznych wyzwań i powodzi informacji. Dziesięć lat temu codziennie przyswajaliśmy informacje obejmujące 28 tys. słów, a dziś już 100 tys. słów. Przeciętna firma z listy przedsiębiorstw wchodzących w skład indeksu S&P w 1958 r. funkcjonowała ponad 60 lat, a teraz – zaledwie 20 lat.
Za sprawą innowacyjnych produktów i technologii, a także szybkiego tempa obiegu informacji, realizacja względnie prostego zadania często wymaga dziś pokonania przerażająco skomplikowanej trasy wiodącej przez gąszcz najróżniejszych możliwości
– stwierdza Mlodinow. Jak sobie z tym radzić?
Nie wystarczy posługiwać się myśleniem analitycznym, o charakterze liniowym, szczególnie cenionym i analizowanym na egzaminach oraz mierzonym testami na inteligencję. Świetnie nadaje się ono w edukacji szkolnej i rozwiązywaniu podstawowych problemów, jednak jeśli chodzi o kreatywność – często zawodzi.
Mlodinow uważa, że trzeba w większym stopniu korzystać i rozwijać myślenie elastyczne. Polega ono na przetwarzaniu informacji w sposób nieliniowy, z uwzględnieniem wielu wątków myślowych, często prowadzonych równolegle. W dużej mierze przebiega ono w podświadomości, podlega emocjom i pozwala znajdować pomysły nietypowe lub wręcz dziwaczne.
Autor nie daje gotowych recept. Zwraca jedynie uwagę, że myśleniu elastycznemu sprzyja upodobanie do nowych rzeczy oraz skłonność do wysuwania nietypowych pomysłów, a nawet wierzeń magicznych. A także zdolność rozpoznawania prawidłowości, wysuwania nowych pomysłów i myślenie rozbieżne, czyli formułowanie wielu różnych rozwiązań.
Badania nad rolą mózgu w kształtowaniu tych cech stanowią obecnie jedną z najbardziej popularnych dziedzin psychologii i neurobiologii
– stwierdza autor.
Trzeba ograniczyć – doradza – wykonywanie zadań w sposób automatyczny i bezwiedny, bo to prowadzi jedynie do rutyny i braku krytycznego myślenia. Myślenie elastyczne najbardziej odróżnia nas od świata komputerów i sztucznej inteligencji, bo one tego nie potrafią. Komputery coraz szybciej przetwarzają informacje, ale nie przekłada się to na przetwarzanie elastyczne. Na szczęście.
Mlodinow ma polskie korzenie, pochodzi z rodziny ocalałej z Holocaustu. Według Wikipedii, jego ojciec był przywódcą żydowskiego ruchu oporu w częstochowskim getcie i w 1944 r. został wysłany do obozu zagłady w Buchenwaldzie, gdzie był do czasu jego wyzwolenia przez wojska generała George’a Pattona. Jego matka wojnę spędziła w obozie pracy w Generalnej Guberni, potem wyjechała do USA. Jego rodzice poznali się w Nowym Jorku, w Brooklynie w 1948 r.
Zbigniew Wojtasiński
Źródło: www.naukawpolsce.pap.pl
Fot. Pixabay
