Zasada ograniczonego zaufania jest najważniejszą, jaką seniorzy powinni kierować się w kontaktach z osobami nieznajomymi. Na to, jak ważne jest zwiększenie czujności i ostrożności, szczególnie wobec nieznajomych, którzy telefonując lub pukając do drzwi wykorzystują życzliwość i zaufanie seniorów, a następnie pozbawiają ich wszystkich oszczędności, władze Gdyni i gdyńscy policjanci zwracają uwagę w ramach wspólnej kampanii społecznej „STOP!”.
W czwartek do 72-letniego mieszkańca Gdyni zadzwonił mężczyzna, który przedstawił się jako policjant. Oszust utrzymywał ciągłość połączenia, rozmawiając na przemian z seniorem i jego żoną. Wmówił małżonkom, że ich pieniądze są w banku zagrożone i sprawił, że zrobili przelew na wskazany numer konta, a kolejną kwotę w gotówce przekazali bezpośrednio mężczyźnie myśląc, że oddają swoje oszczędności w ręce funkcjonariusza Policji. Małżeństwo straciło dużą sumę pieniędzy. Gdyńscy policjanci pracują nad ustaleniem i ukaraniem sprawców.
– Rok temu, wraz z Komendą Miejską Policji w Gdyni, zainicjowaliśmy kampanię społeczną „STOP!”, w ramach której uwrażliwiamy seniorów na sytuacje, w których mogą paść ofiarami telefonicznych oszustów. Przekazujemy informacje o tym, jak działają fałszywi policjanci czy wnuczkowie, bo dzięki tej wiedzy można skutecznie się przed nimi bronić – mówi Michał Guć, wiceprezydent Gdyni ds. innowacji. – Pandemia zatrzymała seniorów w domu, ale nie zatrzymała oszustów. Po raz kolejny proszę więc Państwa, gdyńskich seniorów, o ostrożność – a wręcz o nieufność. Proszę o przerwanie rozmowy telefonicznej, gdy nie rozpoznajecie głosu rozmówcy lub gdy to, co słyszycie, was zaniepokoi. Odłożenie słuchawki to najprostszy i najbardziej skuteczny sposób na oszustów.
Seniorzy są życzliwi i pełni zaufania wobec innych, dlatego tak bardzo narażeni są na działania oszustów wykorzystujących empatię osób starszych.
W ramach kampanii „STOP!” gdyńscy policjanci każdego dnia działają na rzecz bezpieczeństwa seniorów. Mundurowi apelują, aby zachować szczególną ostrożność w kontaktach z obcymi i nie wpuszczać do mieszkań nieznanych osób. W przypadku odebrania telefonu od kogoś, kto podaje się np. za policjanta i mówi, że należy zabezpieczyć pieniądze z banku przekazując je innej osobie bądź trzeba zrobić przelew na wskazane konto, należy niezwłocznie przerwać rozmowę i zgłosić to na policję.
Pamiętajmy, że nie należy przekazywać pieniędzy osobom, które podają się za policjantów, czy pracowników innej instytucji. Każda sytuacja, kiedy ktoś prosi nas o zlecenie przelewu lub przekazanie gotówki, powinna wzbudzić w nas niepokój. Od razu przerwijmy rozmowę i zadzwońmy na policję.
Policjanci nigdy nie proszą o przekazanie pieniędzy i nigdy nie zadzwonią z takim żądaniem. Pamiętajmy o stosowaniu zasad ograniczonego zaufania bo tylko dzięki czujności i ostrożności można ochronić oszczędności swojego życia.
Jak manipulują oszuści
* sprawcy wykorzystują to, co w seniorach najcenniejsze: ufność, chęć niesienia pomocy
* rozluźniły się więzi międzyludzkie, także w rodzinie. Oszuści tak kierują rozmową, byśmy mogli uwierzyć, że rozmawiamy z dawno nie widzianym czy nie słyszanym krewnym
* oszuści wykorzystują fakt, że często seniorzy to osoby schorowane. Zdarza się, że czegoś nie dosłyszą.
* zdarza się, że seniorzy wstydzą się, że czegoś nie wiedzą czy nie rozumieją – zwłaszcza, gdy ktoś prosi o pomoc. Nawet najbliższym nie mówią, że ktoś do nich zadzwonił, że podjęli decyzję pod wpływem chwili. Zwłaszcza gdy okazuje się, że zniknęły oszczędności całego życia.
* oszuści budują w rozmowie zaufanie, wymieniając nazwę np. instytucji czy służb, które rzekomo reprezentują. Po tym pojawia się chwila napięcia, padają słowa – klucze: więzienie, kłopoty, ofiara, pomoc i zastrzeżenie, by nikomu o sytuacji nie mówić. Osoba jest manipulowana, by podjęła decyzję natychmiast
Jak skutecznie ostrzegać przed oszustami?
* podając przykłady oszustw nie mówmy, że historia wydarzyła się gdzieś w Polsce, ale że w naszym mieście, że dotyczy kogoś znajomego
* podkreślajmy, że nigdy nie wolno podejmować decyzji „na już”. Gdy ktoś każe seniorom szybko wypłacić pieniądze, podpisać umowę czy przekazać gotówkę powinni skontaktować się z kimś o kim wiedzą, że zawsze odbierze telefon. Dobrze, by listę z nazwiskami i numerami zaufanych osób – w tym dzielnicowego – senior miał tuż obok telefonu.
* dobrze, by sąsiedzi mieli swoje numery telefonów i w razie potrzeby od razu do siebie dzwonili
* bardzo ważna jest systematyczność edukowania, informowania, ostrzegania
* bardzo ważne, byśmy o przypadkach oszustw i sposobach na ich uniknięcie mówili wszyscy, bo każdy z nas obraca się w innym środowisku. Każdy z nas może dać się oszukać – niezależnie od wieku, wykształcenia, miejsca pracy
Jak poznać oszusta?
* osoba, z którą rozmawiasz przez telefon przekonuje Cię, że jest kimś bliskim; informuje, że natychmiast potrzebuje pieniędzy – i się rozłącza
* dostajesz kolejny telefon od osoby przedstawiającej się jako policjant
* przekonuje Cię, że osoba, z którą poprzednio rozmawiałaś to oszust i musisz pomóc w jego schwytaniu
* zostajesz proszony o pilne przekazanie pieniędzy potrzebnych do schwytania oszusta
* jeśli rozmówca zaproponuje Ci, byś potwierdził jego tożsamość jako policjanta dzwoniąc na numer 112 pamiętaj, by się rozłączyć. Wybierając w trakcie rozmowy 112 będziesz wciąż rozmawiać z tą samą osobą
Jak zareagować po takim telefonie?
* nie przekazuj pieniędzy ani nie podpisuj dokumentów
* zadzwoń do osoby bliskiej lub pod inny znany Ci numer telefonu
Powiadom Policję:
Komenda Miejska Policji, ul. Portowa 15, tel. alarmowy 112
tel. oficera dyżurnego: 47 74 21 222
Komisariat Policji Śródmieście: ul. Waszyngtona 11, tel. 47 74 21 155
Komisariat Policji Redłowo: ul. Korczaka 1a, tel. 47 7521 255
Komisariat Policji Chylonia: ul. Owsiana 5, tel. 47 74 21 355
Komisariat Policji Karwiny: ul. Korczaka 1A, tel. 47 74 21 455
Komisariat Policji Oksywie: ul. Zielona 17B, tel. 47 74 21 555
Komisariat Policji Chwarzno: ul. Staniszewskiego 1A, tel. 47 74 21 655
Osoby wyłudzające przez telefon pieniądze najczęściej podają się za:
* policjanta
* wnuczka
* innego członka rodziny
* funkcjonariusza CBŚ
* funkcjonariusza CBA
* pracownika poczty / ZUS / prokuratury / ABW
Powody, dla których oszuści domagają się przekazania pieniędzy:
* wypadek samochodowy / zatrzymanie przez policję
* atak hakerski / zagrożenie pieniędzy trzymanych w banku
* dochodzenie w sprawie wyłudzeń / akcja policyjna
* pożyczenie pieniędzy / kłopoty finansowe
* zakup akcji
* przelew środków z konta
* uzyskanie danych do konta
Zasady ograniczonego zaufania
* Policja nigdy nie prosi o przekazanie pieniędzy i nigdy nie dzwoni z takim żądaniem. Po takiej rozmowie natychmiast zadzwoń na znany Ci numer telefonu i opowiedz o sytuacji. W takich bądź podobnych sytuacjach nigdy nie wręczaj nikomu pieniędzy, nie podpisuj żadnych dokumentów
* nie zaciągaj kredytów na cel, którego nie znasz
* nie wypłacaj ze swojego konta żadnych oszczędności i nie przekazuj ich obcym którzy twierdzą, że Twoje konto jest zagrożone
* nie przekazuj pieniędzy osobom, które telefonicznie podają się za Twoich krewnych
* nie przekazuj informacji na swój temat osobom nieznajomym
* nie otwieraj drzwi do mieszkania osobom, których nie znasz
* żądaj identyfikatora od odwiedzających Cię pracowników instytucji
