Jakie metody stosują oszuści działający metodą na tzw. wnuczka, jak się przed nimi bronić oraz rosnąca skala tego typu przestępstw w Gdyni – to m.in. tematy debaty społecznej, która w czwartek, (27 lutego) odbędzie się w ramach ogólnogdyńskiej kampanii społecznej „STOP!”, mającej przeciwdziałać zorganizowanej przestępczości wobec gdyńskich seniorów.
Niemal każdego dnia do funkcjonariuszy Komendy Miejskiej Policji w Gdyni docierają sygnały o oszustwach tzw. metodą na wnuczka – lub próbach ich dokonania. Mechanizm jest podobny: do seniora dzwoni osoba podająca się np. za wnuczka, policjanta, funkcjonariusza CBA i – w zależności od przybranej tożsamości – opowiadając nieprawdziwą historię o rzekomym zagrożeniu manipuluje seniorem tak, że ten decyduje się na przekazanie nieznanym osobom swoich oszczędności. Rekordowe wyłudzenia sięgają setek tysięcy złotych.
– Z analizy naszych danych wynika, że w minionym 2019 roku liczba oszustw metodą „na wnuczka” czy na „policjanta” wzrosła o 40 procent w porównaniu do roku 2018. Natomiast od 1 stycznia do 19 lutego 2020 roku popełniono w Gdyni pięć oszustw oraz 20 usiłowań tego typu przestępstw – informuje mł. insp. Sławomir Pachura, komendant miejski policji w Gdyni. – Bez wątpienia mamy tu do czynienia ze strukturami przestępczymi, działającymi jednak w specyficzny sposób, których celem jest senior. W wyniku dokonanych oszustw metodą na „policjanta” w 2020 roku seniorzy utracili łącznie 309 000 złotych oraz 100 euro. Wierzymy w profilaktykę, edukację i informację, dlatego wraz z gdyńskim samorządem zainicjowaliśmy kampanię społeczną „STOP!” na rzecz przeciwdziałania zorganizowanej przestępczości wobec gdyńskich seniorów. W jej ramach w czwartek (27 lutego) organizujemy w Pomorskim Parku Naukowo-Technologicznym Gdynia społeczną debatę. Do udziału zapraszamy oczywiście samych seniorów, ale również przedstawicieli miejskich instytucji, służb mundurowych, sądu i prokuratury oraz banków. Chcemy podzielić się naszą wiedzą i doświadczeniem, ale też posłuchać innych. Zachęcam do uczestnictwa każdego zainteresowanego.
Podczas debaty, która odbędzie się w godz. 10:00–13:00 w Sali Morskiej PPNT Gdynia (al. Zwycięstwa 96/98), przedstawiciele Komendy Miejskiej Policji w Gdyni powiedzą o rosnącej skali oszustw na terenie Gdyni, a psychologowie z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej – o metodach działania oszustów. Będzie czas na dyskusję i wspólne zastanowienie się, jakie jeszcze wspólne działania podejmować, by skutecznie zapewniać seniorom bezpieczeństwo.
Ogólnogdyńska kampania społeczna „STOP!” rozpoczęła się w grudniu 2019 r. Do seniorów w całym mieście trafiły już materiały informacyjne. W styczniu funkcjonariusze policji odwiedzali gdyńskie przedszkola, by o problemie rozmawiać z babciami i dziadkami uczestniczącymi np. w przedstawieniach organizowanych z okazji ich święta. Byli obecni podczas zorganizowanego 27 stycznia przez Gdyńskie Centrum Sportu Dnia Aktywnego Seniora oraz 8 lutego na Urodzinach Gdyni w Gdynia Arena. 10 i 17 lutego funkcjonariusze Wydziału Prewencji KMP w Gdyni odwiedzili seniorów w Dziennym Domu Pomocy Społecznej przy ul. Maczka. Policjanci biorą też udział w spotkaniach z mieszkańcami, organizowanych przez rady dzielnic.
– Policyjne statystyki są niepokojące dlatego ważne jest, by o oszustwach metodą na tzw. wnuczka mówić jak najwięcej i wszędzie. W kampanię zaangażowały się miejskie instytucje, włączyli się radni dzielnic. Spotkania jak to, które 27 lutego odbędzie się w Pomorskim Parku Naukowo-Technologicznym, chcemy organizować dla różnych grup mających na co dzień kontakt z seniorami, np. dla urzędników miejskich – zapowiada Andrzej Bień, pełnomocnik prezydenta Gdyni ds. bezpieczeństwa. – Przeszkolimy też samych seniorów, bo to kluczowe, by wiedzieli jak się zachować, gdy zadzwoni do nich fałszywy wnuczek czy policjant, i by przekazywali tę wiedzę dalej. Ale chcemy dotrzeć nie tylko do seniorów. Z założenia, odbiorcą kampanii społecznej jest każdy z nas, więc chcemy, by w ostrzeganie, informowanie, uwrażliwianie na zagrożenie oszustwami zaangażowali się wszyscy gdynianie. Nasza wiedza i czujność mają kolosalne znaczenie. Jeśli będziemy umieli rozpoznać zagrożenie, będziemy umieli zareagować. Chcemy też apelować do wszystkich, którzy w swoich rodzinach mają osoby w wieku senioralnym, aby pozostawali w częstym i bliskim kontakcie ze sobą, by rozmawiali w rodzinie o istniejących zagrożeniach i interesowali się sprawami swoich bliskich – to najlepsza i najskuteczniejsza profilaktyka.
Jak manipulują oszuści?
- sprawcy wykorzystują to, co w seniorach najcenniejsze: ufność, chęć niesienia pomocy;
- rozluźniły się więzi międzyludzkie, także w rodzinie. Oszuści tak kierują rozmową, byśmy mogli uwierzyć, że rozmawiamy z dawno nie widzianym czy nie słyszanym krewnym;
- oszuści wykorzystują fakt, że często seniorzy to osoby schorowane. Zdarza się, że czegoś nie dosłyszą;
- zdarza się, że seniorzy wstydzą się, że czegoś nie wiedzą czy nie rozumieją – zwłaszcza, gdy ktoś prosi o pomoc. Nawet najbliższym nie mówią, że ktoś do nich zadzwonił, że podjęli decyzję pod wpływem chwili. Zwłaszcza, gdy okazuje się, że zniknęły oszczędności całego życia;
- oszuści budują w rozmowie zaufanie, wymieniając nazwę np. instytucji czy służb, które rzekomo reprezentują. Po tym pojawia się chwila napięcia, padają słowa – klucze: więzienie, kłopoty, ofiara, pomoc i zastrzeżenie, by nikomu o sytuacji nie mówić. Osoba jest manipulowana, by podjęła decyzję natychmiast.
Jak skutecznie ostrzegać przed oszustami?
- podając przykłady oszustw nie mówmy, że historia wydarzyła się gdzieś w Polsce, ale że w naszym mieście, że dotyczy kogoś znajomego,
- podkreślajmy, że nigdy nie wolno podejmować decyzji „na już”. Gdy ktoś każe seniorom szybko wypłacić pieniądze, podpisać umowę czy przekazać gotówkę powinni skontaktować się z kimś, o kim wiedzą, że zawsze odbierze telefon. Dobrze, by listę z nazwiskami i numerami zaufanych osób – w tym dzielnicowego – senior miał tuż obok telefonu.
- dobrze, by sąsiedzi mieli swoje numery telefonów i w razie potrzeby od razu do siebie dzwonili,
- bardzo ważna jest systematyczność edukowania, informowania, ostrzegania,
- bardzo ważne, byśmy o przypadkach oszustw i sposobach na ich uniknięcie mówili wszyscy, bo każdy z nas obraca się w innym środowisku. Każdy z nas może dać się oszukać – niezależnie od wieku, wykształcenia, miejsca pracy.
Jak poznać oszusta?
- osoba, z którą rozmawiasz przez telefon przekonuje Cię, że jest kimś bliskim; informuje, że natychmiast potrzebuje pieniędzy – i się rozłącza,
- dostajesz kolejny telefon od osoby przedstawiającej się jako policjant,
- przekonuje Cię, że osoba, z którą poprzednio rozmawiałaś to oszust i musisz pomóc w jego schwytaniu,
- zostajesz proszony o pilne przekazanie pieniędzy potrzebnych do schwytania oszusta,
- jeśli rozmówca zaproponuje Ci, byś potwierdził jego tożsamość jako policjanta dzwoniąc na numer 112 pamiętaj, by się rozłączyć. Wybierając w trakcie rozmowy 112 będziesz wciąż rozmawiać z tą samą osobą.
Jak zareagować po takim telefonie?
- nie przekazuj pieniędzy ani nie podpisuj dokumentów,
- zadzwoń do osoby bliskiej lub pod inny znany Ci numer telefonu,
- powiadom Policję:
Zasady ograniczonego zaufania:
- Policja nigdy nie prosi o przekazanie pieniędzy i nigdy nie dzwoni z takim żądaniem. Po takiej rozmowie natychmiast zadzwoń na znany Ci numer telefonu i opowiedz o sytuacji,
- w takich bądź podobnych sytuacjach nigdy nie wręczaj nikomu pieniędzy, nie podpisuj żadnych dokumentów,
- nie zaciągaj kredytów na cel, którego nie znasz,
- nie wypłacaj ze swojego konta żadnych oszczędności i nie przekazuj ich obcym, którzy twierdzą, że Twoje konto jest zagrożone,
- nie przekazuj pieniędzy osobom, które telefonicznie podają się za Twoich krewnych,
- nie przekazuj informacji na swój temat osobom nieznajomym,
- nie otwieraj drzwi do mieszkania osobom, których nie znasz,
- żądaj identyfikatora od odwiedzających Cię pracowników instytucji.
Aleksandra Dylejko / gdynia.pl
Źródło: gdynia.pl
Fot. mat. prasowe
