Gdy Polska weszła do Unii Europejskiej, wszyscy oczekiwaliśmy jakichś korzyści. Rolnicy liczyli na dopłaty, producenci na otwarcie rynków zbytu, bezrobotni na pracę. Wiele z tych nadziei się spełnia – osoby niepełnosprawne również mogą liczyć na poprawę swojej sytuacji. Wymaga to jednak długofalowych działań, toteż efektów nie widać od razu.
Polityka Integracji Osób Niepełnosprawnych, to jedno z preferencyjnych działań Unii. Ministrowie odpowiedzialni za nie, spotkali się w maju 2003 r. na konferencji w Maladze w Hiszpanii. Konferencja zobowiązała to grono do opracowania Planu Działań Rady Europy w Zakresie Niepełnosprawności.
W październiku 2003 r. powstał Raport „Dostęp Osób Niepełnosprawnych do Praw Społecznych w Europie”. Raport opisuje: ogólne zasady i środki zmierzające do zapewnienia osobom niepełnosprawnym w Europie dostępu do praw społecznych; przeszkody, które w dalszym ciągu utrudniają osobom niepełnosprawnym dostęp do pełnego uczestnictwa w społeczeństwie; dobre praktyki, to jest działania podejmowane przez państwa członkowskie w celu przezwyciężenia tych przeszkód oraz zalecenia w zakresie ułatwienia osobom niepełnosprawnym dostępu do praw społecznych.
Zalecenia Rady Europy
Zalecenia skierowane są do państw członkowskich i określają, jakie działania te państwa mają obowiązek podejmować. Działania mogą być finansowane ze środków Unii.
Zalecenia dotyczą kilku obszarów:
Zwalczanie wszelkich form dyskryminacji; tu zaleca się także tworzenie warunków do rozwoju organizacji pozarządowych reprezentujących osoby niepełnosprawne, zapewnienie w prawodawstwie krajowym zasady autonomii, która uprawnia wszystkie osoby niepełnosprawne do prowadzenia samodzielnego życia, włączenie osób niepełnosprawnych do procesów tworzenia, modyfikowania i stosowania przepisów, które ich dotyczą.
Zagwarantowanie poradnictwa i szkolenia zawodowego oraz zatrudnienia, w tym eliminowanie wszelkich form segregacji, promowanie zatrudnienia na otwartym rynku pracy, prowadzenie partnerskiego dialogu społecznego organizacji pracodawców, związków zawodowych i stowarzyszeń osób niepełnosprawnych; kampanie budujące pozytywne wizerunek osoby niepełnosprawnej.
Zwiększanie dostępu do edukacji, szkolnictwa podstawowego, ponadpodstawowego i wyższego. Ten punkt przytoczę szerzej, ponieważ stwierdzenia w nim zawarte uważam za bardzo ważne.
I tak w tym obszarze zaleca się:
sprzyjanie projektowaniu systemów edukacyjnych zdolnych do zaspokojenia różnorodnych potrzeb edukacyjnych niepełnosprawnych dzieci i młodzieży,
rozwijanie integracji dzieci niepełnosprawnych w ogólnym systemie edukacji od najmłodszego wieku w zgodzie z ideą, że wszystkie dzieci mają własne charakterystyczne cechy szczególne, zainteresowania i potrzeby edukacyjne;
zagwarantowanie równości dostępu do nauczania przedszkolnego i szkolnego, tak, aby ani jakość edukacji, ani wybór placówki nie był uzależniony np. od miejsca zamieszkania;
ustanowienie „wiedzy o niepełnosprawności”, jako obowiązkowego przedmiotu w kursach szkoleniowych dla personelu nauczającego w przedszkolach, szkołach i uczelniach wyższych;
zachęcenie do stosowania nowych technologii i rozwijania programów nauczania na odległość,
poszerzenie systemów finansowania i funduszy służących poprawie dostępności szkół i uniwersytetów oraz zapewnienia niezbędnego wsparcia dostosowanego do tempa uczenia się;
budowanie mostów pomiędzy ogólnym systemem edukacji a systemem specjalnym, szanując preferencje dziecka tak dalece, jak to jest możliwe.
Popieranie uczestnictwa w życiu społecznym, procesów i procedur informacyjnych i komunikacyjnych oraz dostępu do nowych technologii, w tym: zagwarantowanie dostępu do informacji o prawach, świadczeniach i programach dla osób niepełnosprawnych;
ustanowienie odpowiedniego prawodawstwa;
opracowanie uniwersalnych standardów technologii komunikacyjnych oraz produktów i dóbr powszechnego użytku dla osób niepełnosprawnych; szkolenia osób zawodowo zajmujących się osobami niepełnosprawnymi oraz ich rodzin, opiekunów, wolontariuszy.
Promowanie dostępu do opieki zdrowotnej, w tym:
zagwarantowanie każdej osobie, a w szczególności osobom mieszkającym w placówkach opiekuńczych czy ośrodkach stałego pobytu, poszanowanie indywidualnych praw i podstawowych wolności,
zagwarantowanie każdej osobie, bez względu na charakter i stopień niepełnosprawności dostępu do wysokiej jakości opieki medycznej, poprzez zastosowanie standardów i procedur leczenia;
rozwijanie specjalnych programów działań dla osób z problemami psychicznymi,
stosowanie podejścia zintegrowanego w odniesieniu do leczenia i opieki nad osoba niepełnosprawną,
działania profilaktyczne.
Rozwijanie badań w naukach społecznych, w tym:
ustanowienie europejskich programów współpracy badawczej; ocena jakości polityki, systemów opieki i zabezpieczenia społecznego; przekładanie badań na zmiany w postawach społecznych; opracowanie instrumentów umożliwiających zbieranie danych na temat niepełnosprawności.
Powyższe zalecenia są nie tylko wytyczną dla rządów, pokazują również sposób myślenia o niepełnosprawności, który warto rozpowszechniać. Jest to wizja, która może pomóc także samorządom w budowaniu lokalnych programów wyrównywania szans osób niepełnosprawnych.
To, czy doczekamy się realizacji zaleceń Rady Europy w naszym kraju, w dużej mierze zależeć będzie od nacisku opinii publicznej, wyrażonej przez organizacje pozarządowe i media. Liczymy też bardzo na troje posłów niepełnosprawnych (a może i więcej ?) w Sejmie. TB Wersja archiwalna wpisu dostępna pod adresem: http://razemztoba.pl/beta/index.php?NS=srodek_new_&nrartyk= 668
