Inwestycja w szczepienia dorosłych zwraca się 19-krotnie, a inwestycja w szczepienia przeciw pneumokokom, bakteriom wywołującym zapalenie płuc, to zwrot aż 33-krotny – podkreślają eksperci. Ryzyko zakażenia pneumokokami wzrasta w sezonie jesienno-zimowym, przypominają.
– Zakażenia pneumokokowe do niedawna kojarzone były głównie z chorobami dzieci, ale postępujący proces starzenia się naszego społeczeństwa zmienił to diametralnie. To właśnie wśród starszych obserwuje się największą liczbę zachorowań na pneumokokowe zapalenia płuc, co wiąże się z częstymi hospitalizacjami i wzrostem kosztów opieki zdrowotnej w Polsce – podkreślił specjalista chorób zakaźnych prof. Ernest Kuchar, kierownik Kliniki Pediatrii z Oddziałem Obserwacyjnym Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego w informacji prasowej przesłanej PAP.
Jak przypomniał, najbardziej skutecznym działaniem, jakie można podjąć, by chronić seniorów przed pneumokokowym zapaleniem płuc są szczepienia.
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – Państwowy Instytut Badawczy podaje, że zapalenie płuc jest przyczyną ok. 50 proc. hospitalizacji z powodu chorób układu oddechowego u osób dorosłych w Polsce. Najczęściej jest wywołane przez pneumokoki, bakterie określane jako dwoinka zapalenia płuc (Streptococcus pneumoniae).
Pneumokoki przenoszą się drogą kropelkową, co zwiększa ryzyko ich szybkiego rozprzestrzeniania się, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, gdy odporność organizmu jest osłabiona. Mogą również prowadzić do rozwoju inwazyjnej choroby pneumokokowej (w postaci zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych czy sepsy).
Dla osób powyżej 65. roku życia oraz dla pacjentów z przewlekłymi schorzeniami – takimi jak cukrzyca, choroby serca czy przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) – infekcja pneumokokowa jest wyjątkowo groźna. W tych grupach zapalenie płuc może mieć ciężki przebieg, prowadzić do powikłań zdrowotnych, a nierzadko do zgonu.
Dane z badania Global Burden of Disease Study pokazują, że aż jeden na 25 zgonów wśród dorosłych w wieku powyżej 55 lat można przypisać zakażeniom dolnych dróg oddechowych – w tym pneumokokowemu zapaleniu płuc, grypie i RSV.
– Zapalenie płuc to bardzo groźna choroba, która potrafi odebrać siły i przykuć do łóżka na tygodnie nawet młode i zdrowe osoby, a dla seniorów jest szczególnie niebezpieczna. Jeśli zakażenie wywołane jest przez pneumokoki, choroba rozwija się błyskawicznie i może stanowić poważne zagrożenie dla życia – wyjaśniła prezes Fundacji Zdrowego Postępu Joanna Bogdanowicz-Antos, cytowana w informacji prasowej. Jak dodała, profilaktyka pneumokokowego zapalenia płuc poprzez szczepienia jest uznawana za jedno z najskuteczniejszych narzędzi ochrony zdrowia publicznego – nie tylko pomaga zapobiegać chorobie i jej powikłaniom, ale też przynosi oszczędności systemowi ochrony zdrowia.
Zgodnie z najnowszymi danymi niezależnej organizacji badawczej w dziedzinie ekonomiki zdrowia – OHE (ang. Office of Health Economics) szczepionki dla dorosłych zapewniają nawet 19-krotny zwrot z inwestycji, a w przypadku szczepionki przeciw pneumokokom zwrot ten wynosi nawet 33-krotną wartość inwestycji. Stanowi to najwyższy zwrot w porównaniu ze szczepieniami przeciw grypie, wirusowi RSV i półpaścowi.
Zwrot z inwestycji w szczepienia przekłada się nie tylko na mniejszą zachorowalność i śmiertelność z powodu danej choroby zakaźnej, ale również na system opieki zdrowotnej, ponieważ zaoszczędzone dzięki szczepieniom środki mogą być alokowane na inne potrzeby.
W dłuższej perspektywie inwestycja w szczepienia osób starszych oznacza także mniejsze ryzyko rekonwalescencji, nasilenia przebiegu chorób współtowarzyszących, a także mniejszą konieczność opieki nad pacjentem geriatrycznym.
– Jestem przekonany, że w zakresie zakażeń dolnych dróg oddechowych w populacji dorosłych czas na zmianę paradygmatu z kosztownego leczenia ich groźnych następstw na nastawienie się na profilaktykę i inwestowanie w szczepienia dorosłych. Będzie to miało przełożenie także na inne obszary terapeutyczne, m.in. kardiologię, gdyż choroby układu sercowo-naczyniowego stanowią najczęstszą przyczynę umieralności na świecie, a jednocześnie pacjenci kardiologiczni stanowią grupę ryzyka pneumokokowego zapalenia płuc – ocenił prof. Kuchar.
Jak dodał, w jednej z ważnych metaanaliz wykazano, że szczepienia przeciwko pneumokokom wiążą się ze spadkiem śmiertelności z powodu chorób sercowo-naczyniowych i zawału mięśnia sercowego. – To dowód na to, że profilaktyka stanowi fundament stabilności naszego systemu opieki zdrowotnej, który obecnie mierzy się z niedoborem zasobów i potrzebą oszczędności we wszystkich obszarach – podkreślił ekspert.
Bogdanowicz-Antos oceniła, że programy szczepień dorosłych stanowią potężne narzędzie umożliwiające złagodzenie presji wywieranej na system ochrony zdrowia przez starzenie się społeczeństwa. – Chciałabym, abyśmy pracowali nad zmianą nastawienia na bardziej zapobiegawcze. (…) Taki sposób myślenia sprawia, że system opieki zdrowotnej zyskuje większe zasoby na leczenie innych, nieprzewidywalnych wyzwań zdrowotnych, którym nie można zapobiec w tak prosty sposób jak właśnie pneumokokowemu zapaleniu płuc – podsumowała.
Jak przypomina PZH na swoich stronach internetowych, od 1 września 2023 r. na liście leków refundowanych znalazła się 13-walentna szczepionka przeciw pneumokokom. Jest ona bezpłatna dla pacjentów w wieku 65 lat i starszych z grup ryzyka wystąpienia choroby pneumokokowej. (PAP)