Do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich wciąż napływają skargi na wielotorowość orzecznictwa do celów rentowych i pozarentowych. W Polsce funkcjonuje aż sześć systemów orzekania o niepełnosprawności, w tym cztery systemy ustalają uprawnienia do świadczeń rentowych (w ramach ZUS, KRUS, MSWiA i MON), i piąty – o stopniu niepełnosprawności oraz szósty – w zakresie potrzeb kształcenia specjalnego.
Ludzie skarżą się na konieczność poddawania się badaniom przez różne zespoły orzecznicze, które biorą pod uwagę różne aspekty stanu zdrowia. Dla osób chorych wiąże się to z dużymi utrudnieniami, zwłaszcza w okresie pandemii. Dotyczy to także pozyskiwania i kompletowania dokumentacji medycznej z przebiegu leczenia. Przepisy są sprzeczne, dezorientują osoby z niepełnosprawnościami i utrudniają im korzystanie ze swoich praw. Problem ten był wielokrotnie podejmowany przez Rzecznika.
Przypomnijmy, zarządzeniem Prezesa Rady Ministrów z 2 lutego 2017 r. powołano Międzyresortowy Zespół ds. Opracowania Systemu Orzekania o Niepełnosprawności oraz Niezdolności do Pracy – pod przewodnictwem Gertrudy Uścińskiej, prezes ZUS. Do zadań zespołu należało m.in. dokonanie analizy funkcjonowania systemu orzekania o niepełnosprawności i niezdolności do pracy w kontekście ich spójności i konieczności koordynacji działań lub możliwości ich zintegrowania, opracowanie projektu założeń do ustawy o orzekaniu o niepełnosprawności i niezdolności do pracy, opracowanie projektu ustawy o orzekaniu o niepełnosprawności i niezdolności do pracy po przyjęciu założeń przez zespół. Podczas debaty która odbyła się 10 grudnia 2020 r. prezes ZUS poinformowała o zakończeniu prac Zespołu i przygotowaniu projektu ustawy.
W związku z tym Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do minister rodziny i polityki społecznej Marleny Maląg z prośbą o informację o aktualnym stanie prac nad reformą systemu orzecznictwa wraz z terminem jej zakończenia.
Odpowiedź Pawła Wdówika, sekretarza stanu i pełnomocnika rządu ds. osób niepełnosprawnych:
– W wyniku analizy i ewaluacji funkcjonujących systemów orzeczniczych – w tym dokonanych przez Międzyresortowy Zespół do spraw Opracowania Systemu Orzekania o Niepełnosprawności oraz Niezdolności do Pracy powołany zarządzeniem nr 6 Prezesa Rady Ministrów w sprawie Międzyresortowego Zespołu do Spraw Opracowania Systemu Orzekania o Niepełnosprawności oraz Niezdolności do Pracy z dnia 2 lutego 2016 r. (M. P. poz. 167) – aktualnie prowadzone są prace analityczno-legislacyjne nad koncepcją utworzenia jednolitego systemu orzecznictwa o niepełnosprawności. Budowa nowego systemu zakłada bowiem przeprowadzenie konsolidacji dotychczas funkcjonujących systemów orzecznictwa dla celów rentowych, pozarentowych i edukacyjnych, w taki sposób, aby orzekanie o niepełnosprawności miało charakter kompleksowy i w pełni zintegrowany, zgodny z postanowieniami Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych z dnia 13 grudnia 2006 r. (Dz. U z 2012 r. poz. 1169), która umieszcza kwestię niepełnosprawności w kręgu praw człowieka i rozwoju współczesnego społeczeństwa.
Oprac. AG
Źródło: brpo.gv.pl
