Trwa rewitalizacja najmłodszej, liczącej blisko 170 lat, ciechocińskiej tężni. To jedyna okazja, by zobaczyć, jak wygląda konstrukcja zabytku po zdjęciu tarniny.
– Tężnie w Ciechocinku są unikatowym zabytkiem techniki, ważnym elementem architektonicznym i funkcjonalnym uzdrowiska. Nasz region, tuż za województwem zachodnio-pomorskim, dysponuje największą liczbą miejsc i łóżek sanatoryjnych w Polsce. Ciechocinek jest mekką dla kuracjuszy, a jego symbolem są właśnie ciechocińskie tężnie, dlatego tak ważne jest zachowanie ich w dobrym stanie. Dzięki rewitalizacji zabytki służyć będą następnym pokoleniom, a uzdrowisko będzie mogło się rozwijać – mówił marszałek województwa Piotr Całbecki.
Trzy dziewiętnastowieczne drewniane konstrukcje składające się na zespół ciechocińskich tężni były obiektami służącymi do odparowywania wody w produkcji soli. Pierwsze dwie wybudowano w latach 1824-1828 według projektu Jakuba Graffa, profesora Akademii Górniczej w Kielcach, z inicjatywy księdza Stanisława Staszica, który był jednym z pierwszych propagatorów przemysłowego wykorzystania zalegających pod Ciechocinkiem pokładów soli. Trzecią, najmłodszą tężnię wybudowano w roku 1859. Pokrywają je wiązki tarniny, po których spływa solanka. Pod wpływem wiatru i promieni słonecznych wodny roztwór soli intensywnie paruje, tworząc wokół tężni bogaty w jod mikroklimat – naturalne, lecznicze inhalatorium. W miarę użytkowania na tarninie osadza się sól, która obciąża konstrukcje tężni, powodując zapadanie poszczególnych wiązek, a w konsekwencji osłabienie intensywności odparowywania solanki.
Obecnie czynne są dwie tężnie – zlokalizowana przy wejściu na teren kompleksu tężnia oznaczona nr 1 oraz znajdująca się tuż przy ulicy Sportowej, najdłuższa, oznaczana numerem 2. Nieczynna jest obecnie remontowana (nr 3), znajdująca się z tyłu kompleksu.
Projekt rewitalizacji dotyczy dwóch najbardziej zniszczonych ciechocińskich tężni – tej zlokalizowanej tuż przy wejściu na teren obiektów (nr 1), oraz tężni z nią sąsiadującej (nr 3). Dzięki inwestycji odtworzone zostaną uszkodzone elementy konstrukcyjne tych obiektów. Wykonawcy naprawiają fundamenty, wymieniają pale i drewniane słupy. Odnowione zostaną pomosty górne i dolne oraz zbiorniki solankowe. Konstrukcje pokryje nowa tarnina sprowadzana z Bieszczad i Ukrainy. Tężnie będą dobrze oświetlone, jak w przypadku cennych zabytków. Teren wokół nich zostanie zagospodarowany; pojawią się nowe alejki spacerowe z zatoczkami wypoczynkowymi i ławki.
Obecnie najbardziej zaawansowane prace rewitalizacyjne prowadzone są przy położonej w głębi kompleksu, najmłodszej tężni (nr 3). Wiosną wykonawca usunął z niej tarninę, która ze względu na zły stan wymaga wymiany w całości. Stara tarnina została pocięta i zutylizowana. Teraz trwa naprawa i częściowa wymiana drewnianej konstrukcji nośnej tężni oraz remont podestu górnego, gdzie pojawią się odnowione balustrady i schody. Ekipa budowlana oczyściła już i uszczelniła zbiornik solankowy. Przez kilkanaście dni trwać będzie próba wodoczszelności. Z konstrukcji zdjęto zabytkowy wiatrak, służący przed laty do tłoczenia solanki z wykorzystaniem siły wiatru, który również zostanie odnowiony. Zajdą też zmiany. W planach jest budowa komory solnej pomiędzy przęsłami tężni, w której kuracjusze i goście będą mogli korzystać z naturalnych inhalacji.
Równocześnie wykonawcy remontują budynek przepompowni solanki. Położyli już nowe tynki, zdjęli stary dach, naprawili stropy i wkrótce pokryją je gontem bitumicznym. Założą też orynnowanie odporne na działanie solanki. Wewnątrz pojawią się nowe posadzki i okładziny ścienne. Zakres prac obejmuje również wymianę elementów instalacji elektrycznej i remont pomp solankowych, które tłoczą wodę na wszystkie tężnie.
Modernizacja tężni oznaczonej numerem 1, wokół której spaceruje największa liczba turystów i kuracjuszy, ruszy jesienią. Do tego czasu mieszkańcy Ciechocinka i jego goście mogą korzystać ze zdrowotnych spacerów wokół niej, a także cały czas czynnej tężni nr 2. Zakończenie wszystkich prac zaplanowano na koniec 2021 roku.
Wartość inwestycji to 21,6 miliona złotych. Wsparcie ze środków Unii Europejskiej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2014-2020 wyniosło 15 milionów złotych. Resztę stanowi wkład własny marszałkowskiej spółki Uzdrowisko Ciechocinek, która w imieniu samorządu województwa administruje kompleksem tężni. Wykonawcą inwestycji jest konsorcjum płockich firm, której liderem jest Firma Remontowo-Budowlana Lipowski.
Tężnie w liczbach:
- 10 metrów – szerokość tężni
- 15 metrów – wysokość tężni
- 363 metry – długość tężni nr 3
- 655 metrów – długość tężni nr 1
- 719 metrów – długość tężni nr 2
- 21,6 mln złotych – wartość inwestycji
- 15 mln złotych – wartość dofinansowania w ramach RPO WK-P
- 1824-1828 – w tych latach powstały najstarsze tężnie (nr 1 i 2)
- 1853 – w tym roku wybudowano najmłodszą tężnię (nr 3).
Fot. Andrzej Goiński dla UMWKP
