Biblioteki mogą stać się bardziej przyjazne dla osób z dysfunkcją wzroku

Biblioteki mogą stać się bardziej przyjazne dla osób z dysfunkcją wzroku
Fot. Pixabay

O to jak wygląda dostępność bibliotek i literatury w Polsce dla osób z niepełnosprawnością wzroku, jak w tej kwestii wypadamy na tle innych krajów oraz co warto byłoby zmienić, aby bardziej zaktywizować osoby z niepełnosprawnością wzroku do udziału w życiu kulturalnym i literackim biblioteki, rozmawiałam z Magdaleną Klimczak, dyrektorką Miejskiej Biblioteki Publicznej w Szczawnie-Zdroju, trenerką „Good Books”.

Dostępność bibliotek i literatury w Polsce dla osób z niepełnosprawnością wzroku, wygląda bardzo różnie. Jak mówi Magdalena Klimczak, najlepiej zaopatrzone są biblioteki specjalne, przeznaczone dla osób z niepełnosprawnością wzroku. Dobrze zaopatrzone i dobrze opisane na stronach www są również biblioteki uniwersyteckie. Spowodowane jest to zapewne dodatkowym dofinansowaniem, które ma zapobiec wykluczeniu studentów z wadami wzroku.

– Większe biblioteki, wojewódzkie, powiatowe są także lepiej zaopatrzone, jeśli chodzi o sprzęt, natomiast niewiele bibliotek jest dobrze „oznaczonych” (strona www, oznaczenia na zewnątrz i wewnątrz budynku) jako przyjazna dla osób z niepełnosprawnością. W małych bibliotekach, w małych gminach, mocno uzależnionych od dotacji organizatora, czasem bardzo niskich, też bywa różnie. Dużo zatem zależy od zamożności gminy, bo w niektórych bibliotekach są problemy nawet z komputerami dla użytkowników czy pracowników, nie wspominając już o dodatkowych programach czy sprzęcie powiększającym – dodaje Magdalena Klimczak.

W krajach europejskich dostępność bibliotek wygląda inaczej w krajach tzw. „bloku wschodniego”, inaczej zachodniego. W nowoczesnych rozwiązaniach przodują kraje bogatsze (Niemcy, Włosi, Skandynawowie, także Czesi), u nich takie udogodnienia zostały wprowadzone ok. 15-20 lat temu i są normą.

– Mam wrażenie, że Polska jest właśnie na etapie sprzed 15 lat, z tym, że nasze wprowadzanie zmian przebiega szybciej, szczególnie w większych miastach. Co do bibliotek zagranicznych, tam również w bibliotekach mniejszych, osiedlowych nie ma udogodnień, jest za to bardzo dobrze zorganizowane połączenie bibliotecznych sieci wypożyczeń i książki sprowadzane są z bibliotek dla osób niewidzących na zamówienie – mówi Magdalena Klimczak.

Jak tłumaczy nasza ekspertka, jeśli zależy nam, aby bardziej zaktywizować osoby z niepełnosprawnością wzroku do udziału w życiu kulturalnym i literackim biblioteki, to przede wszystkim należałoby zmienić myślenie, że my, „pełnosprawni” robimy tzw. łaskę osobom z każdą niepełnosprawnością, nie tylko wzroku.

– Należałoby zadbać i przygotować bezpieczną przestrzeń dla tych osób, zatroszczyć się o przyjazną atmosferę. Tworzyć projekty lub zwyczajnie planować i realizować działania, w które będą skierowane do dzieci zdrowych i z niepełnosprawnością wzroku, jako spotkania edukacyjne, integracyjne i „oswajające” nawzajem obie grupy. Organizować akcje „głośnego” czytania osób dorosłych i dzieci (osoby „zdrowe” oraz osoby niewidzące- czytanie brailem). Organizować gry terenowe dla dzieci widzących, niedowidzących i niewidomych oraz całych rodzin. Współpracować z ośrodkami dla osób niewidomych, aby zachęcić ich do uczestnictwa w życiu kulturalnym i literackim biblioteki – wylicza Magdalena Klimczak.

Co zatem bibliotekarze mogą zrobić, aby biblioteka stała się bardziej przyjazna dla osób z niepełnosprawnością wzroku? Jak wyjaśnia trenerka, organy nadzorujące biblioteki powinny realizować działania informacyjne i uświadamiające, aby ten aspekt stał się częścią życia społecznego i mógł oddziaływać na całą społeczność. Pozwoli to uniknąć tendencji do samo-izolowania się użytkowników, znajdujących się w niekorzystnej sytuacji, którzy często nie znajdują odpowiedzi na swoje potrzeby związane z kulturą i czytaniem, w organizacjach reprezentujących niepełnosprawność wzrokową. Te działania to m. in. szkolenia, wymiana doświadczeń, dobrych praktyk. Ja sama, jako trener firmy szkoleniowej dla kadr kultury Good Books, prowadzę takie wykłady, pokazuję innowacyjne propozycje, głównie edukacyjne dla instytucji kultury, a przede wszystkim właśnie dla bibliotek. Warto pamiętać również o zakupie niezbędnego sprzętu i narzędzi umożliwiających osobom z dysfunkcją wzroku czytanie, słuchanie oraz korzystanie z komputera (np. klawiatura z dużą czcionką, programy głosowe, audiobooki). Dobrym pomysłem jest też zakup książek z dużą czcionką, lup, powiększalników czy drukarek z brailem. Najlepiej zapytać po prostu swoich użytkowników, co byłoby dla nich przydatne.

Więcej o nowoczesnych technologiach, wspierających czytelnictwo wśród osób z dysfunkcją wzroku można przeczytać tu:

Technologie wspierające czytelnictwo wśród osób z niepełnosprawnością wzroku – BGPW blog.

Print Friendly, PDF & Email