Jedni mówią, że to styl życia, inni uważają, że to sposób odżywiania, a jeszcze inni twierdzą, że jest to pomysł na zgubienie kilku zbędnych kilogramów. Ludzie decydują się na weganizm ze względów etycznych, zdrowotnych, ekologicznych, ideologicznych, duchowych lub religijnych. Niezależnie jednak od powodów weganizm łączy się nieodzownie ze świadomą rezygnacją ze spożywania produktów zwierzęcych.
Termin „vegan” powstał w 1944 roku za sprawą współzałożyciela Towarzystwa Wegańskiego Donalda Watsona, który do utworzenia określenia ścisłego wegetarianizmu, w którym nie spożywa się nabiału i innych produktów odzwierzęcych, wykorzystał trzy pierwsze i dwie ostatnie litery słowa „vegetarian”. Tak powstało słowo „vegan”.
Pierwsze stowarzyszenie wegańskie zostało założone w Kalifornii w 1948 roku przez dr Catherine Nimmo i Rubin Abramowitz. W 1960 roku organizację tę włączono do Amerykańskiego Towarzystwa Wegańskiego założonego przez Jaya Dinshaha.
W 1951 roku brytyjskie Towarzystwo Wegańskie oficjalnie zdefiniowało weganizm jako doktrynę polegającą na niewykorzystywaniu zwierząt, w wyniku czego weganizm przestał być wyłącznie zbiorem praktyk, ale stał się swoistą zasadą postępowania w życiu. Zgodnie z tą ideą weganie nie tylko rezygnują ze spożywania mięsa i produktów, których wytwarzanie wiąże się z eksploatacją zwierząt (nabiał – w tym jajka, miód), ale nie stosują również kosmetyków wykorzystujących np. tłuszcze zwierzęce, nie kupują ubrań zrobionych z odzwierzęcych surowców takich jak: skóry, futra, wełna, czy jedwab oraz nie biorą udziału w rozrywkach, w których wykorzystuje się zwierzęta – jak np. polowania, pokazy w zoo i cyrku, oceanarium, czy rodeo. Weganie bojkotują produkty testowane na zwierzętach, a zawieszenie tych zasad dopuszczają tylko, jeśli jest to niezbędne do przetrwania.
Co jedzą weganie?
Dieta wegańska opiera się na pięciu podstawowych grupach pokarmowych. Są to: pełne ziarna zbóż (pszenica, ryż, żyto, proso, owies), warzywa (zwłaszcza czerwone buraki, szpinak, pomidory, ogórki), owoce (zwłaszcza figi, morele, śliwki, jabłka), rośliny strączkowe (fasola, groch, soczewica, bób), orzechy/pestki (np. dyni, słonecznika, siemię lniane, sezam).
Oprócz tych pięciu grupach produktów weganie dopuszczają spożywanie grzybów, glonów, herbaty, kawy, cukru pochodzenia roślinnego oraz zamienników mleka krowiego i koziego, w postaci mleka roślinnego – sojowe, ryżowe, migdałowe, jak również wytworzonego z mleka sojowego tofu, które zastępuje ser.
Zbilansowana dieta zawierające produkty ze wszystkich wymienionych grup powinna zawierać niezbędny dla funkcjonowania organizmu człowieka komplet aminokwasów, węglowodanów, witamin i minerałów. Trzeba też pamiętać o suplementacji witaminy B12, która występuje głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego, a której niedobór powoduje m.in. niedokrwistość, oraz witaminy D, której niedobór prowadzi m.in. do miopatii, zaburzeń układu nerwowego i mięśniowego oraz problemów z odpornością. Trzeba pamiętać, że nieprawidłowo skomponowana dieta wegańska może doprowadzić do niedoborów składników odżywczych i energetycznych, w wyniku czego zwiększa się ryzyko pojawienia anemii, krzywicy, osteoporozy, niedożywienia białkowego, woli tarczycowych, zaburzeń neurologicznych, zaburzeń miesiączkowania oraz biegunek. W skrajnych przypadkach u dzieci może prowadzić do niedorozwoju fizycznego i umysłowego. Dlatego zwłaszcza osoby chore przewlekle, starsze i niepełnosprawne, które chcą przejść na dietę wegańską powinny skonsultować się ze swoim lekarzem. Jeśli ktoś zdecyduje się na weganizm, warto nawyki żywieniowe zmieniać powoli, bo każdy organizm potrzebuje czasu, by do nowego się przyzwyczaić.
Czy dieta vege jest zdrowa?
W diecie wegańskiej ogranicza się smażenie. Wiele potraw jest za to gotowanych i duszonych, co sprawia, że spożywa się mniej tłuszczy, a co za tym idzie i kalorii. Dieta wegańska sprzyja spadkowi wagi ciała, co z kolei zmniejsza ryzyko wystąpienia otyłości, nadciśnienia, chorób układu krążenia, cukrzycy (typu II), pęcherzyka żółciowego oraz zaparć. Trzeba jednak pamiętać o suplementacji witaminą B12 i D oraz o stopniowym przyzwyczajaniu organizmu do diety wegańskiej. Można na przykład zacząć od powolnego zmniejszania ilości spożywanego mięsa i słodyczy na rzecz warzyw i owoców.
Marta Kowalczyk Wersja archiwalna wpisu dostępna pod adresem: http://razemztoba.pl/beta/index.php?NS=srodek_new_&nrartyk= 17085
