Słownik nazw ulic Elbląga

Słownik nazw ulic Elbląga
Fot. Adminstrator

Do rąk dawnych i nowych  elblążan oraz  wszystkich miłośników tego miasta oddana została publikacja „Słownik nazw ulic Elbląga”, autorstwa Wiolety Engler.  Każdy znajdzie tu historię nazwy swojej ulicy i wyjaśnienie co ona oznacza. Może się też dowiedzieć, gdzie są ulice lub place o nazwach podobnych. Dobra lektura dla ludzi ciekawych wszystkiego.

Słownik zawiera historię wszystkich, niemieckich i polskich, 429 nazw ulic, alei, placów i skwerów (stan na 31.12.2006r.). Sam słownik poprzedzają rozdziały: Rys historyczny, Krótka historia nazewnictwa elbląskich ulic, Przypadkowość i planowość w nazewnictwie elbląskich ulic. Bardzo interesująca jest Klasyfikacja znaczeniowa nazw ulic i placów i Zestawienie typów nazw ulic i placów pod względem znaczeniowym. Książka oparta została na bogatej bibliografii.

Okazuje się, że najwięcej ulic poświęconych jest indywidualnym bohaterom  (122 ulice, tj. 28,4 %), w tym 42 pisarzom, 17 wojskowym, 10 królom i książętom polskim. Dalej idą nazwy pochodzące od nazw polskich miejscowości (58 ulic, tj. 13,5%) i przyrodnicze (55 ulic, tj. 12,8%), w tym 23 od nazw drzew.
W początkowym okresie powojennym część  ulic otrzymała nowe nazwy  w sposób przypadkowy,  z czasem pojawiły się grupy ulic położonych obok siebie, którym nadano nazwy powiązane tematycznie. Na przykład ulice w pobliżu koszar wojskowych (obecnie Miasteczko Szkolne) otrzymały nazwy o tematyce wojskowej (Artyleryjska, Czołgistów, Garnizonowa, Orężna, Piechoty, Podchorążych, Piechoty, Saperów, Ułańska ) , są grupy nazw pochodzących  od nazwisk pisarzy , nazw drzew i inne.
Grupy nazw powiązanych tematycznie istniały już także w czasach niemieckich – widać to na planie miasta z okresu międzywojennego.

Niektóre ulice zmieniały swoje nazwy wielokrotnie. Np. ulica Grobla św. Jerzego w 1565 r. nazywała się  Gasse nach S. Georgii (Uliczka św. Jerzego) a następnie Innerer Georgendamm (Wewnętrzna Grobla św. Jerzego), ponieważ prowadziła do kościoła pod tym wezwaniem. Po roku 1945 polscy osadnicy nadali jej nazwę Marszałka Rokossowskiego, po roku 1956 otrzymała nazwę 21 Października (dla upamiętnienia wydarzeń Października 56’),  a w roku 1991 powrócono do pierwotnej nazwy, ale w polskim tłumaczeniu: Grobla św. Jerzego. A taka np. ul. Gdańska nazywa się tak samo przez cały czas , tyle, że przed wojną po niemiecku:  Danzingerstrasse.

Po wojnie część nazw ulic była tłumaczeniem nazw niemieckich, część wiązała się z polską historią i kulturą, ale jest też spora ilość nazw, które wydają się mieć znaczenie sentymentalne – związane z rodzinnymi stronami nowych mieszkańców. Szkoda, że nie ma tu wypowiedzi osób, które te nazwy nadawały. Uboga jest także szata graficzna – zamieszczone są na wewnętrznej stronie okładki dwa plany miasta, przedwojenny niemiecki i współczesny, są jednak mało czytelne. Przydałyby się np. szczegółowe mapki  grup ulic o nazwach powiązanych tematycznie.

„Słownik nazw ulic Elbląga” na pewno zainteresuje  elblążan, chcących coś więcej wiedzieć o swoim mieście i wart jest miejsca w każdej domowej bibliotece.

Wioleta Engler – ”Słownik nazw ulic Elbląga”. Wydawnictwo URAN, Elbląg 2008  Teresa Bocheńska Wersja archiwalna wpisu dostępna pod adresem: http://razemztoba.pl/beta/index.php?NS=srodek_new_&nrartyk= 2928

Print Friendly, PDF & Email