– Nieznaczna poprawna w dostępności do usług opiekuńczych, większa liczba wypożyczalni sprzętu rehabilitacyjnego, więcej placówek wsparcia, ale mniej pielęgniarek – takie wnioski wyłaniają się z raportu z monitoringu wdrażania w latach 2015–2016 programu „Polityka senioralna województwa warmińsko–mazurskiego na lata 2014–2020” w obszarze zdrowia.
Według danych uzyskanych z Warmińsko–Mazurskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w Olsztynie, stopniowo poprawia się sytuacja w zakresie opieki geriatrycznej w województwie warmińsko–mazurskim. Dla zwiększenia osobom starszym dostępności do opieki medycznej istotne było przede wszystkim uruchomienie poradni geriatrycznych. W 2015 r. działały dwie, a w 2016 r. – trzy tego typu poradnie (w Nowym Mieście Lubawskim, Olsztynie i Dobrym Mieście). Warto podkreślić, że jeszcze w 2014 r. w województwie warmińsko–mazurskim nie funkcjonowały poradnie geriatryczne ani szpitalne oddziały geriatryczne. Ponadto w 2015 r. w województwie uruchomiono również jedno miejsce świadczenia usług w zakresie opieki paliatywnej. Problemem dla rozwoju infrastruktury opieki geriatrycznej jest niewątpliwie w dalszym ciągu mała liczba specjalistów w dziedzinie geriatrii. Od kilku lat liczba lekarzy posiadających ukończoną specjalizację z geriatrii pozostaje na niezmienionym poziomie. Według danych uzyskanych z Warmińsko–Mazurskiego oddziału NFZ w Olsztynie w województwie w 2016 r. było 8 lekarzy posiadających ukończoną specjalizację z geriatrii, w tym 6 lekarzy aktywnych zawodowo. Dlatego też osoby starsze korzystają, tak jak pozostali pacjenci, ze wszystkich funkcjonujących w województwie poradni podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) i ambulatoryjnej opieki specjalistycznej.
Więcej wypożyczalni sprzętu, więcej placówek
Wiek podeszły zwykle naznaczony jest zmniejszoną sprawnością ruchową. Obserwuje się wówczas wśród osób starszych obniżenie aktywności ruchowej i coraz częstsze potrzeby korzystania z różnego rodzaju sprzętu rehabilitacyjnego, ortopedycznego, pielęgnacyjnego itp. Z danych powiatowych centrów pomocy rodzinie wynika, że w województwie warmińsko–mazurskim stopniowo zwiększa się liczba wypożyczalni sprzętu rehabilitacyjnego, ortopedycznego i pielęgnacyjnego itp. W 2015 r. funkcjonowały 43, a w 2016 r. 46 tego typu wypożyczalni. Celem utrzymania seniorów w jak najlepszej kondycji psychofizycznej sprzyjającej ich jak najdłuższemu, samodzielnemu funkcjonowaniu w środowisku, tworzone są placówki świadczące usługi w zakresie wsparcia dziennego, tj. dzienne domy pomocy oraz środowiskowe domy samopomocy. Ich liczba zwiększyła się w porównaniu do roku 2014. W województwie warmińsko–mazurskim z roku na rok zwiększa się także liczba placówek pomocy społecznej działających m. in. na rzecz osób starszych, funkcjonują tu zarówno formy bardziej zorganizowane takie jak Kluby Seniora czy Uniwersytety Trzeciego Wieku oraz mniej formalne tj.: kluby zainteresowań działające najczęściej przy świetlicach wiejskich lub przy ośrodkach pomocy społecznej, a także grupy nieformalne. O coraz większej aktywności seniorów świadczy niewątpliwie zwiększająca się liczba działających Uniwersytetów i Akademii Trzeciego Wieku. W 2014 r. funkcjonowało 26 takich podmiotów, w 2015 r. – 32, a w 2016 r. już 36. W przypadku Klubów Seniora na przestrzeni lat 2014 – 2016, ich liczba zmniejszyła się o 7.
Szansą mogą być mieszkania chronione
W sytuacji, gdy pomimo chęci i starań rodzina nie jest w stanie sama zapewnić pełnej opieki osobom w podeszłym wieku, osoba starsza może skorzystać z pobytu w całodobowych placówkach pomocy społecznej. W tym celu powoływane są do działania różne instytucje publiczne i niepubliczne niosące pomoc i opiekę ludziom starszym. W latach 2014–2016 w infrastrukturze placówek pomocy społecznej działających m .in. na rzecz osób starszych w województwie warmińsko–mazurskim widoczny jest niewielki wzrost liczby placówek zapewniających całodobową opiekę. Jednocześnie corocznie wzrastają miesięczne koszty utrzymania mieszkańca w domach pomocy społecznej. W związku z tym rosną koszty gmin, związane z finansowaniem odpłatności za pobyt tych podopiecznych, którzy z dochodów własnych oraz dochodów swych rodzin nie są w stanie pokryć kosztów swego pobytu w DPS (wzrost kosztów w 2016 r. o 11,33 % względem 2015 roku). Opłacenie pobytu mieszkańca DPS jest dla samorządów gminnych zdecydowanie droższą formą wsparcia niż realizacja usług opiekuńczych. Alternatywną formą wsparcia skierowaną do osób, które wymagają częściowego wsparcia, jest tworzenie mieszkań chronionych dla osób, które są na tyle samodzielne, by funkcjonować przy umiarkowanym wsparciu. Zwiększenie liczby mieszkań chronionych z przeznaczeniem dla seniorów i ośrodków wsparcia dziennego jest bardziej korzystne finansowo niż całodobowa opieka w domu pomocy społecznej.
Większa potrzeba usług opiekuńczych, mniej pielęgniarek
Oprócz wsparcia instytucjonalnego świadczonego osobom starszym przez system pomocy społecznej, przysługuje pomoc w formie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych usług opiekuńczych, wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności, świadczonych przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym. Usługi opiekuńcze świadczone w miejscu zamieszkania są obowiązkowym zadaniem gminy. Określane są jako pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opieka higieniczna, pielęgnacja oraz w miarę możliwości zapewnienie kontaktu z otoczeniem. Zapotrzebowanie na wspomnianą formę wsparcia wzrasta. Systematycznie zwiększa się również udział osób w wieku poprodukcyjnym korzystających z usług opiekuńczych. W 2014 r. usługami opiekuńczymi objęto 3524 osoby w wieku poprodukcyjnym, co stanowiło ok. 75% wszystkich osób, które w tym czasie korzystały z usług opiekuńczych. W 2015 r. z usług opiekuńczych skorzystało już 3900 osób w wieku poprodukcyjnym, a w 2016 r. – 4242 tj. ok. 82% wszystkich osób, które w tym czasie objęte były wsparciem w ramach usług opiekuńczych. Rosnąca liczba osób w wieku poprodukcyjnym objętych pomocą w formie usług opiekuńczych potwierdza stałą tendencję do wzrostu liczby osób starszych potrzebujących opieki w naszym województwie. Należy podkreślić, że całkowity koszt usług opiekuńczych w roku 2016 był o 42% niższy od wydatków ponoszonych przez gminy za pobyt w DPS, co powinno skłaniać służby pomocy społecznej do wzmocnienia działań pomocowych skierowanych do tej grupy podopiecznych w miejscu zamieszkania.
W ramach realizacji świadczeń pielęgnacyjno–opiekuńczych i paliatywno–hospicyjnych liczba pielęgniarek zatrudnianych w 2016 r. zmniejszyła się w stosunku do 2014 r. o 34. W kontekście zachodzących przemian demograficznych, również osoby pracujące w obszarze pomocy i integracji społecznej powinny podnosić swoje kwalifikacje i umiejętności zawodowe w celu zapewnienia profesjonalnego i wysokiego poziomu usług świadczonych na rzecz osób starszych.
Oprac. AG Wersja archiwalna wpisu dostępna pod adresem: http://razemztoba.pl/beta/index.php?NS=srodek_new_&nrartyk= 16882
