Ministerstwo Edukacji Narodowej na swojej stronie internetowej opublikowało odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące edukacji włączającej. Czy można odmówić dziecku z niepełnosprawnościami nauki w szkole? Kto decyduje o formie kształcenia dziecka z niepełnosprawnościami? Kto może skorzystać ze zindywidualizowanej ścieżki kształcenia? To tylko niektóre z pytań, na które poniżej można znaleźć odpowiedzi.
Kto decyduje jaką formę kształcenia ma mieć uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi?
Uczeń na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego wydanego przez zespół orzekający w publicznej poradni psychologiczno–pedagogicznej, ma otrzymać wsparcie w szkole. To gwarantuje mu prawo oświatowe. Rodzice ucznia powinni zgłosić się z orzeczeniem do szkoły. Dyrektor szkoły wraz z nauczycielami ma obowiązek dostosować sposób organizacji zajęć szkolnych do wskazań zawartych w tym dokumencie oraz potrzeb ucznia, które zostaną rozpoznane podczas wielospecjalistycznej oceny funkcjonowania ucznia, która musi zostać dokonana po dostarczeniu do szkoły orzeczenia. Rodzice mogą wziąć udział w tej ocenie i powinni zostać poinformowani przez dyrektora szkoły o takiej możliwości. Szkoła ma obowiązek opracować dla ucznia indywidualny program edukacyjno–terapeutyczny. W tym programie ma być określone jakimi zajęciami uczeń będzie objęty i w jakiej formie będą one realizowane. Może się zdarzyć, że część zajęć będzie miał z rówieśnikami w klasie lub mniejszej grupie, a część zajęć będzie prowadzona w formie indywidualnej w ramach kształcenia specjalnego. Wszystko zależy od indywidualnych potrzeb ucznia. Co istotne dyrektor szkoły ma obowiązek poinformować rodziców i opiekunów dziecka ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi o spotkaniach zespołu nauczycieli i specjalistów opracowujących indywidualny program edukacyjno–terapeutyczny. To rodzic najlepiej zna swoje dziecko i musi mieć wpływ na ustalenie organizacji kształcenia.
Czy uczniowi z niepełnosprawnościami można odmówić nauki w szkole?
Nie można odmówić. Uczeń z niepełnosprawnościami ma takie same prawo do edukacji w szkole jak uczeń pełnosprawny. Prawo ucznia jest jednocześnie zobowiązaniem dla szkoły. Uczeń z niepełnosprawnościami ma mieć w ramach swoich możliwości zajęcia w szkole. Tylko stan zdrowia ucznia może powodować, że zajęcia muszą być organizowane w domu. Szkoła musi nie tylko dostosować formę zajęć do zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego i wskazać ją w indywidualnym programie edukacyjno–terapeutycznym, ale wykorzystać wszystkie możliwości wsparcia ucznia i nauczycieli prowadzących zajęcia z uczniem, jakie wynikają z przepisów prawa, by umożliwić uczniowi z niepełnosprawnością bezpieczny pobyt w szkole, opiekę i dostosowanie metod pracy do jego potrzeb i możliwości (np. zapewnić pomoc dodatkowego nauczyciela lub personelu pomocniczego, zapewnić odpowiedni sprzęt specjalistyczny, dostosowane podręczniki i materiały edukacyjne, dostosowane metody pracy). Celem wszystkich działań powinno być wspieranie funkcjonowania dziecka w grupie rówieśników. Przepisy prawa dają szereg możliwości dyrektorowi szkoły, jak i nauczycielom w tym zakresie, którzy powinni z nich korzystać. Są na ten cel również środki, które na kształcenie ucznia z niepełnosprawnością są przekazywane w zwiększonej wysokości.
Czy szkoła może uzyskać pomoc w ustaleniu jak wspierać ucznia z niepełnosprawnością?
Jeśli jest taka potrzeba, szkoła może zwrócić się po pomoc do publicznej poradni psychologiczno–pedagogicznej, placówki doskonalenia nauczycieli. Informację o przepisach prawa można pozyskać z poradników opracowanych przez ORE oraz zasięgnąć informacji w kuratorium oświaty. Pomocy w znalezieniu informacji dotyczących metod i form wsparcia ucznia z niepełnosprawnością mogą także udzielić biblioteki pedagogiczne.
Czym jest indywidualne nauczanie w szkołach zgodnie z obowiązującymi przepisami?
Indywidualne nauczanie jest formą kształcenia przeznaczoną tylko dla uczniów chorych, którym stan zdrowia czasowo uniemożliwia chodzenie do szkoły. Chodzi o uczniów, którzy są po wypadkach, z urazami, z ciężkimi chorobami, np. nowotworowymi. To do tych uczniów kierowane są przepisy, które gwarantują im możliwości realizacji obowiązku szkolnego w czasie, kiedy nie mogą uczęszczać do szkoły i dlatego realizują zajęcia edukacyjne w domu. Uczeń wraca do szkoły, jeśli jego stan zdrowia poprawi się. Niepełnosprawność nie jest wskazaniem do kierowania ucznia na indywidualne nauczanie. Uczeń z uwagi na swoją niepełnosprawność ma mieć w miarę możliwości i swoich potrzeb odpowiednio zorganizowane zajęcia w szkole w ramach indywidualnego programu edukacyjno–terapeutycznego (IPET).
Czym się różni nauczanie indywidualne od indywidualnego programu edukacyjno–terapeutycznego?
Indywidualne nauczanie jest przeznaczone dla dzieci chorych, które ze względu na chorobę nie mogą chodzić do szkoły i zajęcia odbywają się w domu. Nic nie stoi na przeszkodzie by uczeń, który realizuje indywidualne nauczanie uczestniczył w życiu szkoły. Mimo zajęć w domu może brać udział w różnych zajęciach, np. uroczystościach szkolnych. Indywidualny program edukacyjno–terapeutyczny jest opracowywany dla uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.
Czy przepisy o indywidualnym nauczaniu wprowadzone od września 2017 r. mogą być nadużywane wobec dzieci z niepełnosprawnościami?
Szkoły nie mogą sugerować rodzicom kierowania ucznia na indywidualne nauczanie tylko dlatego, że wsparcie, którego udzielają nie jest wystarczająco skuteczne w oparciu o indywidualny program edukacyjno–terapeutyczny np. nauczyciel nie potrafi odpowiednio dostosować metod i form pracy z uczniem. Ważne jest żeby zrozumieć na czym polega problem z funkcjonowania ucznia, z czego wynika, po to by podjąć odpowiednie działania wspierające. Inne działania powinny być podjęte w sytuacji, gdy problemy z funkcjonowaniem ucznia wynikają z niewłaściwych metod pracy nauczyciela, inne gdy czy trudności spowodowane są np. niewłaściwymi postawami wobec niepełnosprawności rówieśników, inne jeśli wynikają ze specyfiki niepełnosprawności dziecka. Objęcie dziecka indywidualnymi zajęciami w sytuacji, gdy problem leży po stronie barier w środowisku nie tylko nie doprowadza do usunięcia tej bariery, utrwalając niewłaściwe praktyki, ale naraża ucznia na społeczną izolację, a w konsekwencji trudności w rozwoju emocjonalno–społecznym. Ministerstwo Edukacji Narodowej zapewniło takie rozwiązania prawne, które gwarantują uczniom z niepełnosprawnościami naukę w szkole dostosowaną do indywidualnych potrzeb dziecka z których szkoły powinny korzystać, dostosowując działania do indywidualnych potrzeb dziecka.
Czy nauczyciel musi współpracować z rodzicem dziecka z niepełnosprawnością?
Obowiązkiem nauczycieli jest bliska współpraca z rodzicami dzieci z niepełnosprawnościami. Rodzice uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi muszą mieć bezpośredni dostęp do nauczyciela swojego dziecka oraz możliwość uzyskiwania na bieżąco informacji na temat postępów edukacyjnych i funkcjonowania dziecka w szkole.
Co ma zrobić rodzic, jeśli uczeń z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego nie otrzymuje wsparcia w szkole? Gdzie i do kogo powinien zwrócić się o pomoc?
Jeśli w danej szkole pojawi się taka sytuacja, należy natychmiast zgłosić się do właściwego terytorialnie kuratora oświaty. Kurator oświaty w ramach nadzoru pedagogicznego ma obowiązek zainterweniować, aby dyrektor szkoły realizował nałożone na niego obowiązki. Dodatkowo do dyspozycji rodziców i opiekunów uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi pozostaje również adres mailowy udostępniony przez Ministerstwo Edukacji Narodowej: edukacjawlaczajaca@men.gov.pl
Kto może skorzystać ze zindywidualizowanej ścieżki kształcenia?
Może skorzystać z niej uczeń, który ma problemy z funkcjonowaniem w szkole również ze względu na stan zdrowia. Zindywidualizowana ścieżka kształcenia to forma pomocy psychologiczno–pedagogicznej realizowana na podstawie opinii poradni psychologiczno– pedagogicznej. Uczeń może mieć zorganizowane zajęcia z klasą, bądź indywidualnie na terenie szkoły, w zależności od jego potrzeb. Nie jest to forma przewidziana dla uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, bowiem ich formy wsparcia – w tym również w postaci organizacji indywidulanych zajęcia na terenie szkoły – są zapewniane na podstawie indywidulanego programu edukacyjno–terapeutycznego.
Źródło: MEN
Red. Wersja archiwalna wpisu dostępna pod adresem: http://razemztoba.pl/beta/index.php?NS=srodek_new_&nrartyk= 18466
