Uczestnik powstania w getcie warszawskim oraz powstania warszawskiego. Wybitny lekarz, wielki człowiek, bohater wolności. Jego nazwisko znali chyba wszyscy. Marek Edelman, zmarł w piątkowy wieczór mając 87 lat. Tym samym na Ziemi znów jest jednego wielkiego człowieka mniej.
Marek Edelman zmarł w domu pomiędzy przyjaciółmi i bliskimi sobie ludźmi. Był człowiekiem, którego znali wszyscy. Był człowiekiem jakich mało w naszej historii. Jak napisał w swoim oświadczeniu Premier Donald Tusk, Edelman był człowiekiem któremu udało się pozostać po stronie człowieka w okrutnych czasach zniewolenia.
Z kolei reżyser Kazimierz Kutz mówi: – Patrząc na polski pejzaż wielkich ludzi, których było i zostało tak niewielu, Marek Edelman był kimś zupełnie wyjątkowym. Jego odwaga cywilna, jego naturalna prawość były po prostu wyjątkowe. Kazimierz Kutz zapamięta Marka Edelmana jako kogoś, kto zawsze walczył z obłudą, kłamstwem, jako uosobienie humanizmu. Piekło, które przeżył, upoważniało go od tego, żeby stać po stronie prawdy. Był niezłomny w tym względzie.
„…najważniejsze jest samo życie. A jak już jest życie, to najważniejsza jest wolność”
Marek Edelman był działaczem politycznym i społecznym, lekarzem kardiologiem. W czasie drugiej wojny światowej był członkiem Żydowskiej Organizacji Bojowej, brał udział w powstaniu w getcie warszawskim. Edelman walczył także w Armii Krajowej.
Po wojnie Edelman zamieszkał w Łodzi, skończył studia medyczne. Pracował w łódzkich szpitalach. Po antysemickiej nagonce w związku z wydarzeniami Marca 68 wyrzucono go z pracy. W połowie lat 70. Edelman związał się z opozycją demokratyczną – działał w Komitecie Obrony Robotników a potem w Solidarności. W stanie wojennym był przez kilka dni internowany. W 1988 był kierownikiem komisji do spraw mniejszości narodowych w Komitecie Obywatelskim przy Lechu Wałęsie. W latach 90. Edelman zaangażował się w sprawy wojny domowej w krajach byłej Jugosławii, w 1993 roku udał się z konwojem pomocy humanitarnej do Sarajewa, w 1999 roku wystosował apel o rozpoczęcie interwencji NATO w Kosowie, który opublikowały najpoważniejsze zachodnie dzienniki. 17 kwietnia 1998 roku został udekorowany przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego najwyższym polskim odznaczeniem Orderem Orła Białego.
Marek Edelman wydał książkę „Getto walczy” (1946), w 1977 roku wyszła książka ”Zdążyć przed Panem Bogiem – literacki zapis rozmowy Edelmana z Hanną Krall. W 1999 roku opublikowano wywiad rzekę – ”Strażnik. Marek Edelman opowiada”.
Kiedy w 1999 roku podczas wręczenia Edelmanowi honorowego obywatelstwa Łodzi zapytano go, co jest najważniejsze w życiu odpowiedział: ”W zasadzie najważniejsze jest samo życie. A jak już jest życie, to najważniejsza jest wolność. A potem oddaje się życie za wolność. I już nie wiadomo, co jest najważniejsze”.
Źródło: tvn24, Onet.pl
Foto: Andrzej Kramarz Rafał Sułek Wersja archiwalna wpisu dostępna pod adresem: http://razemztoba.pl/beta/index.php?NS=srodek_new_&nrartyk= 4302
