W zależności od tego, jakie trudności przeżywamy, kiedy i w jakich okolicznościach, potrzebujemy różnego rodzaju wsparcia i pomocy. Niepełnosprawność jest jednym z najważniejszych problemów współczesnego świata. Jest ona bardzo powszechnym zjawiskiem, które istniało i istnieje w społeczeństwie na całym świecie od zawsze. Stanowi duże utrudnienie i tragedię osobistą każdego, kto został nią dotknięty. Trzeba wiele sił oraz wewnętrznej determinacji do walki z nią.
Wsparcie i pomoc w sytuacji ograniczonej sprawności stanowi szczególny sposób i rodzaj pomagania ludziom, przede wszystkim w celu mobilizowania ich własnych sił i zasobów, aby mogli radzić sobie z własnymi problemami. Możemy podzielić je na pomoc specjalistyczną oraz wsparcie społeczne najbliższego otoczenia. W zakresie wsparcia specjalistycznego istotne mogą okazać się takie oddziaływania jak:
- pomoc psychologiczna na początku zaistnienia niepełnosprawności mająca na celu radzenie sobie z doświadczonym szokiem i traumą udzielana przez psychologa w szpitalu (np. psychologa klinicznego, psychologa traumatologa),
- psychoterapia i wsparcie psychologiczne mające na celu pomoc w rozwiązywaniu napotkanych trudności, problemów,
- oddziaływania fizjoterapeutyczne, rehabilitacyjne, terapia zajęciowa, doprowadzanie organizmu do możliwie jak największej sprawności,
- wsparcie informacyjne i doradztwo – udzielanie osobie z niepełnosprawnością porad i informacji pomocnych w różnych sytuacjach m.in.: informowanie o formach leczenia, terapii, rehabilitacji, o źródłach i możliwościach uzyskania pomocy finansowej, udzielanie wskazówek na temat radzenia sobie w trudnych sytuacjach życiowych, udzielanie porad prawnych, pomoc w poszukiwaniu pracy,
- wspieranie najbliższej rodziny osoby z niepełnosprawnością – stosowanie podejścia systemowego, bezpośrednie działania dotyczące osoby z niepełnosprawnością i jej rodziny, inicjatywy związane z radzeniem sobie z najczęstszymi trudnościami, działania mające na celu zabezpieczenie potrzeb wypoczynku, opieki medycznej, rehabilitacji, kontaktu z różnymi instytucjami i organizacjami pomocowymi.
Przeprowadzone dotychczas badania wskazują, że więzy społeczne i dostarczane przez nie wsparcie wywierają pozytywny wpływ na różne aspekty zdrowia psychicznego i fizycznego, a także chronią, minimalizują stres spowodowany niepełnosprawnością. Szczególne znaczenie ma system wsparcia społecznego tworzony przez jej najbliższe otoczenie, a więc rodzinę, przyjaciół, znajomych. Pamiętajmy jednak, że w wielu sytuacjach niezwykle istotna może okazać się pomoc specjalisty (np. psychologa, pedagoga, doradcy zawodowego), który profesjonalnie i obiektywnie spojrzy na naszą sytuację z zewnątrz i dzięki temu wskaże nam określone możliwości rozwiązań. Są to osoby przygotowane do udzielania pomocy osobom z niepełnosprawnością. Warto zadawać pytania dotyczące danego rodzaju niepełnosprawności i funkcjonowania z nią różnego rodzaju specjalistom, np. lekarzom, psychologom, rehabilitantom; konsultować się z nimi. Przydatne jest również czytanie fachowej literatury poświęconej osobom z niepełnosprawnością. Pomocna może okazać się też wiedza zaczerpnięta z programów telewizyjnych na temat niepełnosprawności oraz poszukiwanie informacji w Internecie. Należy jednak mieć na uwadze to, iż znaleźć tam możemy nie zawsze rzetelne i prawdziwe informacje. Trzeba pamiętać, że ludzie często wyolbrzymiają problemy i, co najważniejsze, że każdy przypadek jest inny. Otwartość umysłu, krytycyzm wobec czytanych treści oraz selekcja informacji to atuty pomagające w dojściu do celu. Organizacje pozarządowe, czyli różnego rodzaju fundacje, stowarzyszenia i ośrodki pomocy działające na rzecz osób z niepełnosprawnością, także mogą służyć wsparciem i wiedzą. Często można uzyskać w nich pomoc psychologiczną, informacyjną, prawną, itp. Przydatne bywa również komunikowanie się z grupami wsparcia dla osób z niepełnosprawnością, w których można porozmawiać z innymi osobami w podobnej sytuacji, wymieniać się z nimi doświadczeniami i informacjami.
Wszystkie wymienione formy pomocy i wsparcia służą nauczeniu się prawidłowego i konstruktywnego spojrzenia na sytuację problemową. Z jednej strony mogą to być skuteczne sposoby, które stosowaliśmy wcześniej przy rozwiązywaniu różnych problemów. Z drugiej strony jest to nauczenie się nowych sposobów pomagających w walce ze stereotypami i nieprawdziwymi informacjami, które słyszeliśmy od dawna na temat niepełnosprawności. Bardzo ważne jest zrozumienie, że niepełnosprawność nie oznacza braku możliwości realizacji własnych aspiracji oraz celów życiowych. Jasne spojrzenie na sytuację pomaga osobie niepełnosprawnej odnaleźć się oraz przystosować do pełnienia ról społecznych i zawodowych.
Warto też nauczyć się wyrażania i przeżywania własnych emocji – nie należy się ich wstydzić, ponieważ w każdej trudnej sytuacji towarzyszy nam cały wachlarz trudnych emocji, doznań i doświadczeń, których nie da się ominąć. Trzeba być ich świadomym. Tłumienie ich przez cały czas może mieć bardzo negatywne konsekwencje. Trzeba również pamiętać o tym, iż umiejętność proszenia o pomocjest sztuką i wcale nie oznacza słabości. W momencie gdy sami sobie nie potrafimy poradzić każda prośba o pomoc jest bardzo wskazana. Bardzo ważne, aby w tym procesie nie izolować się od innych ludzi, nie wstydzić się własnych słabości, dać sobie czas i prawo do przeżywania trudnych emocji. Zatem nie bójmy się korzystać ze wsparcia różnych osób, zarówno profesjonalistów, jak i naszych najbliższych.
