Światowy Dzień Zdrowia 2005, obchodzony 7 kwietnia, odbywał się pod hasłem „Niech każda matka i dziecko będą najważniejsi”. Jak informuje Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Elblągu, Ś D Z jest obchodzony, jako wydarzenie upamiętniające datę powstania Światowej Organizacji Zdrowia i ma na celu zwrócenie szczególnej uwagi na najbardziej poważne i zaniedbane problemy zdrowotne świata. Motywem przewodnim tegorocznych obchodów jest stan zdrowia matek i dzieci. Podczas Światowego Dnia Zdrowia 2005 został ogłoszony „Światowy raport o stanie zdrowia 2005”.
Zbyt wiele matek i dzieci na świecie umiera lub cierpi z powodu słabego stanu zdrowia, złej jakości pożywienia i nieodpowiedniej opieki zdrowotnej. Co roku ponad pół miliona matek umiera podczas porodu. Jednocześnie, 10,6 miliona dzieci poniżej piątego roku życia umiera z powodu kilku chorób, którym można zapobiec i leczyć. Prawie wszystkie te zgony mają miejsce w krajach o niskim lub średnim dochodzie i dotyczą głównie najbiedniejszych z biednych. Wielu tych zgonów można by uniknąć, gdyby wykorzystać istniejącą wiedzę i osiągalne pod względem finansowym narzędzia.
Mimo że wiemy, co robić, postęp światowy uległ zastojowi pod względem zwiększania poziomu przeżywalności i dobrobytu matek i dzieci. Przy aktualnym tempie zredukowanie śmiertelności dzieci w samej Afryce Subsaharyjskiej zabrałoby ponad 150 lat. By każdej matce i dziecku zapewnić podstawowy, osiągalny finansowo pakiet wypróbowanych środków interwencyjnych konieczne są szybkie i skoordynowane działania. Działania te wymagać będą silnego politycznego i technicznego przywództwa oraz zaangażowania środków finansowych. Będzie to również wymagać skoncentrowanych wysiłków zmierzających do rekrutacji, wyszkolenia i wykorzystania wystarczającej liczby wykwalifikowanych osób i instytucji zajmujących się opieką zdrowotną.
Celem ogólnym Światowego Dnia Zdrowia 2005 jest wywołanie impulsu, który zmusi rządy, społeczność międzynarodową, społeczeństwo obywatelskie i osoby prywatne do podjęcia działań zmierzających do podnoszenia poziomu zdrowia i dobrobytu matek i dzieci. A w szczególności – wspierania działalności polegającej na ratowaniu życia milionów matek i dzieci umierających w czasie porodu i wczesnego dzieciństwa. Ogólnym przesłaniem Światowego Dnia Zdrowia jest przesłanie nadziei skierowane do wszystkich matek i dzieci.
Główne przyczyny śmierci matek na świecie
Ponad 70% zgonów dzieci spowodowane jest przez zaledwie kilka chorób, którym można zapobiegać lub leczyć. Są to: zapalenia płuc, biegunki, malaria, odra, HIV/AIDS, oraz nieprawidłowości okresu okołoporodowego. Niedożywienie, choć rzadko wymieniane jest jako przyczyna bezpośrednia, to przyczynia się do ponad połowy zgonów dzieci poprzez zwiększanie ryzyka śmierci dzieci. Przyczyną niedożywienia jest nie tylko brak pożywienia; poważny problem stanowi żywienie pokarmem słabej jakości oraz zakażenia, lub też połączenie obu czynników.
HIV/AIDS stanowi coraz większe zagrożenie zarówno dla matek jak i ich dzieci. Aktualnie kobiety stanowią blisko połowę wszystkich dorosłych nosicieli HIV/AIDS (UNAIDS, 2004). Stanowi to zagrożenie nie tylko dla zdrowia kobiet, lecz także powoduje wzrost ryzyka zarażenia dziecka wirusem HIV przez matkę.
Zbyt mała liczba matek i dzieci otrzymuje istniejącą i osiągalną finansowo pomoc ratowniczą. Na przykład, na całym świecie, tylko 61% porodów odbywa się w obecności wykwalifikowanego położnika, a w niektórych krajach o niskich dochodach średnia sięga tylko 34% .Ponadto, tylko 4 na 10 dzieci chorujących na zapalenie płuc jest na całym świecie leczona przy pomocy antybiotyków W celu radykalnego zmniejszenia wskaźnika umieralności matek, wszystkie kobiety muszą mieć dostęp do wysokiej jakości opieki położniczej składającej się z co najmniej trzech kluczowych elementów: wykwalifikowana opieka przy porodzie, pogotowie położnicze w przypadku komplikacji oraz sprawny system skierowań zapewniający dostępność pogotowia ratunkowego w razie potrzeby. Innym zasadniczym rozwiązaniem jest wspieranie kobiet w unikaniu ciąż i porodów niechcianych.
Zdrowe matki i dzieci są prawdziwym bogactwem społeczeństw
Życie i dobrobyt matek i dzieci są ważne nie tylko z ich własnej perspektywy, lecz odgrywają również zasadniczą rolę w rozwiązywaniu dużo szerszych kwestii ekonomicznych, społecznych i związanych z rozwojem.
Zły stan zdrowia jest jedną z fundamentalnych przyczyn popadania przez gospodarstwa domowe w biedę. Choroba matek i dzieci wymaga od rodziny zwiększonego wydatkowania pieniędzy. Opłaty i inne koszty związane z opieką zdrowotną są dla rodzin jej szukających znaczącym czynnikiem odstraszającym, prowadzącym do niebezpiecznie późnego szukania pomocy – szczególnie w stosunku do dzieci i kobiet w ciąży.
Gdy matka jest chora lub umiera, strata dotyczy jej produktywnego wkładu w prowadzenie domu, siły roboczej i gospodarki, ale również powoduje zagrożenie dla przeżywalności i edukacji jej dzieci. Szacuje się, że co roku około milion zgonów dzieci stanowi rezultat śmierci ich matek. W gospodarstwach domowych, w ciągu 12 miesięcy następujących po śmierci matki, dzieci spędzają dużo mniej czasu w szkole, w stosunku do dzieci z gospodarstw domowych, gdzie matka żyje.
Najważniejsze cele Światowego Dnia Zdrowia 2005 to:
Podnoszenie poziomu świadomości o liczbie zachorowań, rozmiarach cierpienia i liczbie zgonów matek i dzieci, oraz ich wpływu na poziom zdrowia, jak też rozwój społeczno-ekonomiczny.
Podniesienie poziomu wiedzy o istniejących rozwiązaniach. Znane są osiągalne pod względem finansowym i skuteczne środki, dzięki którym można zapobiegać śmierci i cierpieniu. Wyzwaniem jest zapewnienie potrzebującym tego matkom i dzieciom kluczowego zestawu działań prewencyjnych i leczniczych, czyli przełożenie wiedzy na działanie.
Stworzenie ruchu pobudzającego do podjęcia zbiorowej odpowiedzialności i działania. Rodziny, grupy działające w społecznościach lokalnych, elity profesjonalistów, rządy oraz społeczność międzynarodowa – wszyscy muszą wspierać tworzenie programów i służb dla matek i dzieci, jak również walkę o lepszy dostęp do podstawowej służby zdrowia. Każda jednostka ma w społeczeństwie rolę do odegrania.
Światowy Dzień Zdrowia 2005 stanowi niepowtarzalną szansę uświadomienia niepotrzebnej tragedii matek i ich dzieci oraz rozmiaru wysiłku, jaki wszyscy muszą włożyć, by zagwarantować życie i dobry stan zdrowia tym drogocennym członkom społeczeństwa. Oczekuje się, że ŚDZ 2005 – oraz dni, miesiące i lata, które po nim nastąpią, wyzwoli entuzjazm, solidarność, wsparcie oraz – nade wszystko – działania mające na celu zwiększenie przeżywalności, podniesienie poziomu zdrowia i dobrobytu wszystkich matek i dzieci. Jolanta Popiołek, opr. na podstawie materiałów WHO Wersja archiwalna wpisu dostępna pod adresem: http://razemztoba.pl/beta/index.php?NS=srodek_new_&nrartyk= 373
