Nasza czytelniczka napisała do redakcji:
Kupiłam dla 4 -letniej córki łóżko. Nie maleńkie łóżeczko, ale pełnowymiarowe dla 1 osoby o wymiarach 200 x 90 cm. Za transport zapłaciłam. Już przy montażu zrzedła mi mina, gdy zobaczyłam, jak tandetnie jest wykonane. Listwa na której opiera się ożebrowanie pod materac wyglądała na słabą, a śrubki do jej przykręcenia jakieś podejrzanie małe. Uprzedziłam więc córeczkę, że nie ma mowy o skakaniu po łóżku i wiedziałam, że dorosła osoba nie ma szans położyć się z dzieckiem, aby je utulić. Obchodziliśmy się z łóżkiem jak z jajkiem, a jednak i tak listwa się złamała, a „podejrzane” śrubki rzeczywiście puściły… Gdy zadzwoniłam w sprawie reklamacji do sklepu, usłyszałam, że mam łóżko… przywieźć. Nie zawiozłam, ale aż się boję co będzie dalej, bo łóżko jest wyraźnie bublem, a producent chce je naprawiać. Na razie mam czekać 2 tygodnie na rozpatrzenie reklamacji na podstawie kwitu, w sprawie sporządzenia którego musiałam osobiście jechać do sklepu w Elblągu (mieszkam poza Elblągiem). Zastanawiam się, czy powinnam jakoś się zorientować przed zakupem, czy łóżko jest dobre, ale jak miałabym to zrobić?
Będę wdzięczna za informację, jakie są przepisy w takich przypadkach. Z góry dziękuję. Maja C.
Prawnik odpowiada:
Chcę Panią uspokoić, że kupujący nie ma obowiązku zbadania rzeczy przy zakupie. Przedstawione poniżej przepisy pomogą zapewne Pani oraz innym czytelnikom zorientować się w prawach i obowiązkach konsumenta oraz sprzedającego i pomyślnie załatwić sprawę reklamacji.
Piotr Lebiecki
Prawa i obowiązki konsumenta względem sprzedającego w świetle ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (dalej jako ustawa), Dz. U. Nr 141 poz. 1176.
Prawa i obowiązki konsumentów, a więc osób fizycznych, którzy nie są przedsiębiorcami bądź dokonują zakupu rzeczy nie w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, reguluje ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 141 poz. 1176, dalej występującego jako ustawa. Przy czym należy wyraźnie podkreślić, że ustawę stosuje się do sprzedaży rzeczy ruchomej (a więc nie dotyczy nieruchomości). Ustawy nie stosuje się także do sprzedaży energii elektrycznej, jak również do gazu i wody, chyba że są sprzedawane w ograniczonej ilości lub w określonej objętości ( np. butelka ).
Ustawa odstępuje od występującego w kodeksie cywilnym pojęcia wady fizycznej rzeczy, zastępując je pojęciem niezgodności towaru z umową.
Stosownie do treści art. 4 ust. 1 ustawy, sprzedawca odpowiada wobec kupującego, jeżeli towar konsumpcyjny w chwili jego wydania jest niezgodny z umową. Pojęcie niezgodności towaru z umową określa przepis art. 4 ust. 2 – 4 ustawy.
W przypadku indywidualnego uzgadniania właściwości towaru konsumpcyjnego (art. 4 ust. 2 ustawy), towar jest niezgodny z umową jeżeli:
– nie odpowiada podanemu wcześniej przez sprzedawcę opisowi (opis taki może zostać umieszczony przez sprzedawcę w katalogu, informatorze, komunikacie radiowym, telewizyjnym, prasowym); jako szczególny przykład można wskazać sytuację, gdy samochód posiada wcześniejszą datę produkcji niż ujawniona w dowodzie rejestracyjnym
– nie posiada cechy okazanej kupującemu próbki albo wzoru – towar ma inną barwę, odporność na ogień, wodę, rdzę, posiada inną jakość materiału niż okazana próbka lub wzór,
– nie nadaje się do celu określonego przez kupującego przy zawarciu umowy, chyba że sprzedawca zgłosił zastrzeżenia co do takiego przeznaczenia towaru.
W sytuacji, gdy strony umowy nie uzgadniają indywidualnie właściwości towaru (art. 4 ust. 3 ustawy), towar jest niezgodny z umową jeżeli:
– nie nadaje się do celu, do jakiego tego rodzaju towar jest zwykle używany,
– jego właściwości nie odpowiadają właściwościom cechującym towar tego rodzaju, np. w zakresie energochłonności, odporności, estetyki, wydajności,
– nie odpowiada oczekiwaniom kupującego, opartym na składanych publicznie zapewnieniach sprzedawcy, producenta lub jego przedstawiciela, w szczególności nie uwzględnia zapewnień wyrażonych w oznakowaniu towaru lub reklamie, odnoszących się do właściwości towaru.
Przy czym oczekiwania kupującego oparte na reklamie powinny być uzasadnione tj. opierać się na rozsądnej ocenie treści reklamy. Kupujący powinien brać pod uwagę, że reklamy co do zasady cechują się pewną przesadą i znacznym stopniem uogólnień.
Za niezgodność towaru z umową uważa się także nieprawidłowość w jego zamontowaniu lub uruchomieniu, jeżeli czynności te zostały wykonane w ramach umowy sprzedaży przez sprzedawcę lub przez osobę za którą sprzedawca ponosi odpowiedzialność albo przez kupującego według instrukcji otrzymanej przy sprzedaży (art. 6 ustawy).
Uwaga, termin!
Stosownie do treści art. 9 ustawy, kupujący traci „uprawnienia konsumenckie” przewidziane w ustawie, jeżeli przed upływem dwóch miesięcy od stwierdzenia niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową nie zawiadomi o tym sprzedawcy. Dla zachowania terminu wystarczające jest wysłanie zawiadomienia przed jego upływem, najlepiej listem poleconym lub można doręczyć reklamację osobiście ( należy wtedy zachować drugi egzemplarz reklamacji z potwierdzeniem otrzymania go przez sprzedającego).
W przypadku towarów żywnościowych – ze względu na ich szczególne właściwości – terminy zawiadomienia sprzedawcy o stwierdzeniu niezgodności towaru z umową są znacznie krótsze. Kupujący traci uprawnienia z tytułu niezgodności towaru żywnościowego z umową, jeżeli nie zawiadomi o tym sprzedawcy niezwłocznie po stwierdzeniu niezgodności towaru z umową, jednak nie później niż:
1) w terminie 3 dni od dnia otwarcia opakowania w przypadku towaru paczkowanego,
2) w terminie 3 dni od dnia sprzedaży lub otrzymania towaru – w przypadku towaru sprzedawanego luzem, odmierzanego w miejscu zakupu lub dostarczanego do miejsca zamieszkania kupującego.
Jeśli wiedziałeś o wadzie
Kupujący nie ma obowiązku zbadania rzeczy przy zakupie, ale na gruncie przepisu art. 7 ustawy, sprzedający nie ponosi odpowiedzialności w sytuacji, gdy kupujący w chwili zakupu wiedział o niezgodności towaru z umową lub oceniając rozsądnie, powinien wiedzieć. Stąd nie możemy świadomie kupować rzeczy wadliwej ( np. towar używany ) i następnie z tego powodu domagać się wymiany rzeczy na nową bądź naprawy elementów rzeczy, które już był z użyte.
Naprawa albo wymiana
Jeżeli więc mamy do czynienia z sytuacja, że kupiliśmy towar i jest niezgodny z umową, to stosownie do treści art. 8 ust. 1 ustawy kupujący może żądać doprowadzenia go do stanu zgodnego z umową przez nieodpłatną naprawę albo wymianę na nowy. ( Jeśli sprzedający nie jest producentem, to w zasadzie można żądać wymiany na nowy. )
Naprawa towaru lub jego wymiana powinna nastąpić nieodpłatnie (art. 8 ust. 2 ustawy), a ponadto sprzedawca ma obowiązek zwrócić kupującemu poniesione przez niego koszty, a w szczególności koszty demontażu, dostarczania, robocizny, materiałów oraz ponownego zamontowania i uruchomienia. W przypadku dostarczenia kupującemu nowego towaru w miejsce niezgodnego z umową, sprzedawca nie może żądać od kupującego dopłaty stosownej kwoty w związku ze wzrostem cen.
Sprzedawca może odmówić naprawy lub wymiany jeżeli są one niemożliwe lub wymagają nadmiernych kosztów. Przykładem niemożliwości wymiany towaru na nowy jest sytuacja, gdy niezgodność z umową dotyczy rzeczy mającej charakter niezastępowalny. Kupujący nie ma prawa żądania wymiany towaru na nowy, również wtedy, gdy niewykonanie przez sprzedawcę obowiązku wymiany jest spowodowane zaprzestaniem produkcji rzeczy tego rodzaju.
Uprawnień przysługujących kupującemu nie można wyłączyć ani ograniczyć w drodze umowy zawartej przed zawiadomieniem sprzedawcy o niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową.
Ponadto stosownie do treści art. 8 ust. 4 ustawy, kupujący może żądać obniżenia ceny lub odstąpić od umowy jeżeli:
– nie może żądać naprawy ani wymiany towaru
– sprzedawca nie może uczynić zadość żądaniu naprawy lub wymiany w odpowiednim czasie,
– wymiana lub naprawa narażałaby kupującego na znaczne niedogodności. np. z koniecznością przyjazdu po odbiór naprawionego towaru z odległej miejscowości.
Obniżenie ceny powinno nastąpić w stosownym rozmiarze (art. 8 ust. 4 ustawy) tj. przy uwzględnieniu zmniejszenia wartości towaru wskutek jego niezgodności umową.
Prawo odstąpienia od umowy – w odróżnieniu od pozostałych uprawnień kupującego, które mają charakter roszczeń – jest prawem kształtującym. Prawo to jest realizowane poprzez oświadczenie złożone sprzedawcy. Co do zasady oświadczenie takie powinno być złożone w formie pisemnej listem poleconym. Odstąpienie od umowy powoduje przejście własności towaru z powrotem na sprzedawcę. Oznacza to, że kupujący z chwilą dotarcia jego oświadczenia o odstąpieniu od umowy do sprzedawcy powinien zaprzestać korzystania z rzeczy, przy czym do czasu zwrotu zapłaconej ceny za towar rzecz pozostaje u kupującego.
Kupujący odstępując od umowy jest zobowiązany zwrócić sprzedawcy wszystko co otrzymał od niego na mocy umowy, z drugiej strony może żądać nie tylko zwrotu tego, co sam świadczył, ale również naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania. Kupujący nie ma natomiast obowiązku wynagradzać sprzedawcy za normalne zużycie rzeczy, powstałe przy prawidłowym korzystaniu z niej.
Stosownie do treści art. 8 ust. 4 ustawy, kupujący nie może odstąpić od umowy, jeżeli niezgodność towaru jest nieistotna.
W tym wypadku kupujący może jedynie żądać obniżenia ceny. Niezgodność towaru jest istotna wtedy, gdy kupujący z jej powodu nie może w ogóle korzystać z rzeczy lub zgodnie z jej przeznaczeniem. Inny przykład może stanowić sytuacja, gdy rzecz stwarza zagrożenie dla osób lub mienia. Przy ocenie stopnia niezgodności należy brać pod uwagę przede wszystkim punkt widzenia kupującego. W sytuacji, gdy umowa sprzedaży konsumenckiej jest równocześnie umową zawieraną na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, kupującemu przysługuje również prawo odstąpienia od umowy na zasadach określonych w ustawie z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz. U. Nr 22 poz. 271). W tym wypadku – w terminie 10 dni od zawarcia umowy – kupujący może odstąpić od umowy bez podawania przyczyn i wykazywania jakichkolwiek przesłanek.
Zgodnie z art. 10 ustawy sprzedawca odpowiada za niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową jedynie w przypadku jej stwierdzenia przed upływem dwóch lat od wydania tego towaru kupującemu; termin ten biegnie na nowo w razie wymiany towaru. Jeżeli przedmiotem sprzedaży jest rzecz używana, strony mogą ten termin skrócić, jednakże nie poniżej jednego roku.
Ważnym jest, że upływ powyższego terminu nie wyłącza wykonania uprawnień wynikających z niezgodności towaru z umową, jeżeli sprzedawca w chwili zawarcia umowy wiedział o niezgodności i nie zwrócił na to uwagi kupującemu.
Bezwzględnie należy pamiętać, aby nigdy nie uchybić terminowi dwumiesięcznemu na zawiadomienie o tym fakcie sprzedającego od dnia kiedy odkryliśmy, że towar jest wadliwy.
Na zdjęciu: Felerne łóżko kupione przez Maję C.
Piotr Lebiecki Wersja archiwalna wpisu dostępna pod adresem: http://razemztoba.pl/beta/index.php?NS=srodek_new_&nrartyk= 2994
