Georg Jakob Steenke, budowniczy Kanału Elbląskiego, Stanisław Wójcicki, Ferdynad Schichau – twórca przemysłowej potęgi miasta, Stanisław Piekarski i Stanisław Wójcicki – pionierzy powojennego Elbląga czy ojciec Czesław Klimuszko…To kilku z 12 wytypowanych elblążan, których nazwiska i biogramy mogą znaleźć się … w elbląskich tramwajach.
Pomysł na niecodzienne promowanie historii miasta, wzorem Gdańska, podsunęły radzie Miejskiej, była już radna Elżbieta Gelert i Maria Kosecka z PO. O tym kto zostanie patronem jednego z sześciu elbląskiego „ogórków”, zadecyduje wynik głosowania, przygotowanego przez Urząd Miejski w Elblągu. Do 10 lutego br., na 1403 oddane głosy, zdecydowanym faworytem jest Gottlob Ferdynand Schichau, który ma na swoim koncie 375 głosów. Tuż za nim z 278 głosami znajduje się Stanisław Wójcicki. Wyniki oczywiście mogą jeszcze ulec zmianie, gdyż głosowanie trwa do końca lutego na stronie www.elblag.eu
W związku z podjętą przez miasto ciekawą inicjatywą, Redakcja „Razem z Tobą”, będzie co miesiąc prezentować sylwetkę jednego z dwunastu apostołów Elbląga. W styczniowym numerze prezentujemy biogram Gottloba Ferdynanda Schichau’a, zaś w kolejnych numerach prezentować będziemy kolejne notki, dotyczące osób, które wpisały się w znaczący sposób w historię naszego miasta.
Gottlob Ferdynand Schichau urodził się 30 stycznia 1814 roku w Elblągu. Rodzice F. Schichaua /Karol Jakub i Anna Elżbieta z d. Lenk/ znaleźli się w gronie obywateli miasta w roku 1798, zaś pochodzili z okolic Pasłęka.
Edukacja przez duże „E”
Edukację rozpoczął w Elbląskiej Szkole Elementarnej, następnie był uczniem w warsztacie ślusarskim i zdobył uprawnienia czeladnika oraz uczęszczał do Elbląskiej Szkoły Przemysłowej. W 1832 roku wyjechał do Berlina i podjął naukę w Królewskim Instytucie Przemysłowym. W ciągu trzech lat studiów zapoznał się z niektórymi zakładami działającymi w Berlinie m.in. z Królewską Odlewnią i Fabryką Maszyn Egellsa. W 1835 roku, aby rozwinąć nabyte umiejętności wyjechał do nadreńsko-westfalskiego rejonu przemysłowego i dalej przez Holandię do Anglii, gdzie zapoznał się produkcją przemysłu stoczniowego i maszynowego.
Pierwsze kroki w przemyśle
Do Elbląga powrócił w roku 1837 i na początku października uruchomił warsztat budowy maszyn, profil warsztatu został opisany w informacji prasowej /budowa maszyn parowych, sprężarek, pras hydraulicznych, wyposażenia cukrowni, olejarni, tartaków, maszyn irygacyjnych/. Warsztat miał siedzibę przy ulicy Wały Staromiejskie i zatrudniał na początku ośmiu pracowników.
Pierwszą maszynę parową o mocy 4 KM zbudowano w roku 1840 na potrzeby własnego warsztatu. W 1841 roku elbląscy kupcy zlecili budowę maszyny parowej i osprzętu pogłębiarki utrzymującej żeglowność na Zalewie Wiślanym /kadłub drewniany budowała stocznia M. Mitzlaffa/. Zakład przyjmował zlecenia na przebudowę i modernizację młynów, olejarni, tartaków, urządzeń odwadniających Żuławy. W 1844 r. zatrudniał 80 pracowników.
Czas na własną stocznię i budowę wielkogabarytowych maszyn
Budowę własnej stoczni F. Schichau rozpoczął w roku 1854 na terenie przylegającym do fosy miejskiej, a już w roku 1855 zwodował pierwszy w całości elbląski parowiec o żelaznej konstrukcji i napędzie śrubowym „Borussia”.
Początkowo o rentowności zakładów decydowały wydziały budowy maszyn, gdyż zamówień na statki nie było wiele, wodowane jednostki służyły głównie żegludze śródlądowej. Dynamiczny rozwój nastąpił po roku 1875 wraz z napływem zleceń od niemieckiej marynarki wojennej, a także m.in. z Rosji, Włoch, Chin. Duże zamówienia skłoniły właściciela do rozbudowy stoczni, w 1890 roku podjęto decyzję o budowie stoczni w Gdańsku, w Piławie zbudowano stocznię remontową, również w Elblągu zakłady powiększały swój obszar wykupując np. stocznię M. Mitzlaffa, fabrykę maszyn C. Steckela, fabrykę wagonów „Hambruch, Volbaum & Co.”. Do końca wieku w elbląskiej stoczni zbudowano ponad pięćset statków.
Kolejnym impulsem do rozwoju przemysłu maszynowego w II Polowie XIX wieku było budownictwo kolejowe. W zakładach F. Schichaua budowę lokomotyw rozpoczęto w roku 1860 , lokomotywa „Fulda”, produkcja lokomotyw odbywała głównie na potrzeby kolei niemieckich, w 1873 r. zbudowano setną lokomotywę, a w 1891 pięćsetną. Schichau stał się właścicielem olbrzymiego przedsiębiorstwa produkującego niemal wszystkie wyroby przemysłu metalowego i maszynowego w skład zakładów wchodziła stocznia, fabryka maszyn, odlewnia stali i żelaza, fabryka lokomotyw i kotłów,firma żeglugowa. W końcu XIX wieku elbląskie fabryki F. Schichaua zatrudniały ponad 3 tysiące pracowników, a właściciel wpłacał 1/3 podatków miejskich.
Zmarł w Elblągu 23 stycznia 1896 roku, pozostawiając największą firmę przemysłową od Szczecina do Kłajpedy. Red. Wersja archiwalna wpisu dostępna pod adresem: http://razemztoba.pl/beta/index.php?NS=srodek_new_&nrartyk= 7813
