Kontrola Najwyższej Izby Kontroli wykazała, że sport powszechny niepełnosprawnych potrzebuje większej promocji oraz lepszej współpracy między instytucjami i środowiskami osób niepełnosprawnych. Z kolei działania w zakresie sportów wyczynowych zaowocowały wieloma sukcesami.
Sport i rekreacja służą poprawie jakości życia ludzi niepełnosprawnych. Aktywność fizyczna ma przyczyniać się do rehabilitacji społecznej osób z różnymi dysfunkcjami, a promowanie zdrowego trybu życia i aktywności ruchowej powinno dążyć do spajania działań na rzecz niepełnosprawnych oraz poprawy ich funkcjonowania.
Udział w różnych aktywnościach sportowych (zawody, imprezy i obozy sportowe, zajęcia) to dla osób niepełnosprawnych okazja do integracji oraz dbałości o formę i zdrowie. Realizowania pasji jest możliwe dzięki stypendiom i nagrodom pieniężnym przyznawanym za osiągnięcia sportowe. Sport wyczynowy pozwala zawodnikom na udział w imprezach o dużym prestiżu, np. w Igrzyskach Paraolimpijskich lub Mistrzostwach Świata i Mistrzostwach Europy.
Najwyższa Izba Kontroli przyjrzała się działaniom podejmowanym w kwestii promocji, finansowania i realizowania zadań w zakresie sportów niepełnosprawnych. Podczas kontroli pod uwagę wzięto lata 2013–2015. Największym problemem w zakresie działań wspierających aktywność sportową osób niepełnosprawnych okazał się brak bezpośredniej współpracy Ministra Sportu i Turystyki z samorządami, PFRON–em i instytucjami działającymi na rzecz niepełnosprawnych.
Kontrola NIK wykazała, że szeroko zakrojona promocja sportu wyczynowego niepełnosprawnych przyczyniła się do osiągnięcia sukcesów w zawodach o zasięgu krajowym i międzynarodowym. Z kolei działania w zakresie sportu powszechnego okazały się niewystarczające.
Pieniądze na zadania związane z rehabilitacją społeczną niepełnosprawnych poprzez sport i rekreację pochodziły z PFRON–u. Realizacją wyznaczonych celów (również w obszarze sportów powszechnych) zajmowały się organizacje pozarządowe, fundacje, stowarzyszenia kultury fizycznej i polskie związki sportowe. Środki na sport wyczynowy i powszechny osób niepełnosprawnych były przyznawane przez Ministra Sportu i Turystyki z budżetu państwa oraz pochodziły z Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej. Zadania w tym zakresie realizowały organizacje Sportu Osób Niepełnosprawnych (SON), polskie związki sportowe oraz Polski Komitet Paraolimpijski.
Z raportu Najwyższej Izby Kontroli wynika, że pomimo przeznaczenia w latach 2013–2015 łącznej kwoty 143,4 mln złotych z budżetu państwa na realizację zadań związanych ze sportem niepełnosprawnych, zmniejszyła się liczba aktywnych fizycznie osób z dysfunkcjami, szczególnie w obszarze sportu powszechnego. Ze wsparcia w 2015 roku skorzystało 3,6% mniej osób w stosunku do roku 2013 (wtedy było to około 39,1 tys., dwa lata później 37,7 tys.) W skontrolowanym okresie liczba zorganizowanych imprez sportowych zmniejszyła się o 8,7%. Największy spadek uczestnictwa dotknął imprezy sportowe i zajęcia w sekcjach. NIK przyczyn szuka w nie zawsze skutecznej promocji aktywności sportowej oraz niewystarczającej współpracy pomiędzy jednostkami działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych.
Sytuacja w sporcie wyczynowym przedstawia się lepiej. Pomimo zmniejszenia kadry o 7,1% członków niepełnosprawni sportowcy wielokrotnie osiągnęli sukces na arenie międzynarodowej. Przykładowo, na Igrzyskach Głuchych oraz Mistrzostwach Świata i Mistrzostwach Europy zdobyli łącznie 591 medali.
Najwyższa Izba Kontroli krytycznie oceniła realizację Programu wsparcia Centrów Sportu Niepełnosprawnych, dzięki któremu niepełnosprawni mieli uzyskać lepszy dostęp do obiektów sportowych. Z kolei działalność Rady Sportu Osób Niepełnosprawnych (która stanowi forum współpracy instytucji działających na rzecz aktywności osób z dysfunkcjami oraz wyznacza kierunki rozwoju i zmian) uzyskała pozytywną opinię NIK. Z raportu wynika, że Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie i Miejskie Ośrodki Pomocy Społecznej prawidłowo realizowały zadania rehabilitacji społecznej ze środków PFRON.
Według Najwyższej Izby Kontroli do poprawy sytuacji przyczyni się ścisła współpraca Ministerstwa Sportu i Turystyki z samorządami. Powiaty i województwa we własnym zakresie realizują zadania na rzecz rehabilitacji społecznej i aktywności fizycznej niepełnosprawnych, jednak bardziej skuteczna współpraca pomiędzy jednostkami może przynieść lepsze efekty na polu upowszechniania sportu powszechnego i wyczynowego.
Współdziałanie państwa, organizacji pozarządowych i innych jednostek działających na rzecz osób niepełnosprawnych jest konieczne w celu wypracowania dobrych praktyk i podniesienia standardów dbałości o rozwój fizyczny osób z dysfunkcjami. NIK za przykład stawia PCPR w Głogowie, które pozyskało na realizację zadań środki zewnętrzne dzięki porozumieniu z dziewięcioma organizacjami. Partnerstwo przyczyniło się do zainicjowania wielu projektów, dzięki którym możliwe było zorganizowanie akcji o charakterze sportowym, cyklu prelekcji i wykładów, marszy integracyjnych i innych działań na rzecz osób niepełnosprawnych.
Zaniedbanym obszarem okazało się promowanie aktywności i zdrowego trybu życia. Najwyższa Izba Kontroli zauważa, że odpowiedzialne za to jednostki niewystarczająco wywiązały się zadań w zakresie popularyzowania sportów niepełnosprawnych. NIK zwraca uwagę na konieczność rozpowszechniania informacji na ten temat nie tylko w mediach lokalnych i regionalnych, ale też ogólnopolskich środkach przekazu (w telewizji i radiu).
O szczegółach raportu Najwyższej Izby Kontroli można przeczytać TUTAJ.
Źródło:
oprac. MSz Wersja archiwalna wpisu dostępna pod adresem: http://razemztoba.pl/beta/index.php?NS=srodek_new_&nrartyk= 15842
